Trijodek boru

Triodek boru
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.	trijodek boru, jodek boru(3+), jodek(1−) boru(3+), jodek boru(III)
podst.	trijodoboran
addyt.	trijodydobor
	Inne nazwy i oznaczenia
Stocka	jodek boru(III)
inne	jodek boru, daw. trójjodek boru
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	BI3
Masa molowa	391,52 g/mol
Wygląd	bezbarwne, lotne ciało stałe (często lekko różowe od śladów jodu)
	Identyfikacja
Numer CAS	13517-10-7
PubChem	83546
SMILES
	IB(I)I
InChI
	InChI=1S/BI3/c2-1(3)4
	InChIKey
	YMEKEHSRPZAOGO-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	3,350 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność
	chlorek metylenu, chloroform, czterochlorek węgla, dwusiarczek węgla
Temperatura topnienia	49,7 °C
Temperatura wrzenia	209,5 °C
Budowa
Typ hybrydyzacji i VSEPR	sp² – trójkąt płaski
Moment dipolowy	0 D
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-02-08]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Niebezpieczeństwo
Zwroty H	H314
Zwroty P	P280, P305+P351+P338, P310
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanego źródła
	Żrący; (C)
Zwroty R	R34
Zwroty S	S26, S36/37/39, S43, S45
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 3 0
Numer RTECS	ED7400000
	Podobne związki
Inne aniony	BF3, BCl3, BBr3
Inne kationy	AlI3, GaI3
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Trijodek boru, jodek boru, BI
3 – nieorganiczny związek chemiczny boru i jodu.

Otrzymywanie edytuj

Jodek boru można otrzymać w wyniku bezpośredniej syntezy poprzez jodowanie boru w temperaturze 600–1000 °C^[4]:

3I
2 + 2B → 2BI
3

Jodek boru o bardzo wysokiej czystości z 25% wydajnością można uzyskać w reakcji jodu rozpuszczonego w heptanie z borowodorkiem sodu lub potasu w temperaturze 80 °C^[5]:

8I
2 + 3NaBH
4 → 3NaI + 3BI
3 + 4H
2 + 4HI

Właściwości edytuj

W temperaturze pokojowej jest to bezbarwne, lotne ciało stałe, często lekko zabarwione na różowo na skutek obecności śladów jodu, który wydziela się łatwo wobec wilgoci. Ulega fotolizie pod wpływem światła o długości fali poniżej 360 nm. Należy przechowywać go w ciemności w atmosferze gazu obojętnego^[6].

Jest silnym kwasem Lewisa. Rozkłada m.in. etery dialkilowe (do jodków alkilowych) oraz arylowo-alkilowe (do fenoli i jodków alkilowych); nie reaguje z eterami diarylowymi. W reakcjach tych jest najbardziej reaktywny spośród wszystkich halogenków boru. Jodki alkilowe powstają też w reakcjach jodku boru z estrami, silanami i alkoholami^[6].

Zastosowanie edytuj

Stosowany w preparatyce organicznej do rozrywania wiązań C−O w eterach, estrach i in., do substytucji halogenków alkilowych i arylowych, do borowania^[6]. Jest także substratem do otrzymywania boru o wysokiej czystości^[5].

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c Boron triiodide (nr 307629) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-02-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-53, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
↑ Trijodek boru (nr 307629) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-02-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ J.J. Cueilleron J.J., J.C.J.C. Viala J.C.J.C., Direct synthesis of boron triiodide and the chemical transport of boron with iodine, „Journal of the Less Common Metals”, 58 (2), 1978, s. 123–131, DOI: 10.1016/0022-5088(78)90194-7 (ang.).
↑ ^a ^b A.G.A.G. Briggs A.G.A.G., R.E.R.E. Simmons R.E.R.E., The preparation of very pure boron iodide, „Naturwissenschaften”, 77 (12), 1990, s. 595–597, DOI: 10.1007/BF01133735 (ang.).
↑ ^a ^b ^c RobR. Ronald RobR., Boron Triiodide, Pullman: John Wiley & Sons, 1995–2000 .

[Aldrich-1] Boron triiodide (nr 307629) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-02-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[CRC-2] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-53, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

[Aldrich-US-3] Trijodek boru (nr 307629) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-02-08]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Cueilleron-4] J.J. Cueilleron J.J., J.C.J.C. Viala J.C.J.C., Direct synthesis of boron triiodide and the chemical transport of boron with iodine, „Journal of the Less Common Metals”, 58 (2), 1978, s. 123–131, DOI: 10.1016/0022-5088(78)90194-7 (ang.).

[Briggs-5] A.G.A.G. Briggs A.G.A.G., R.E.R.E. Simmons R.E.R.E., The preparation of very pure boron iodide, „Naturwissenschaften”, 77 (12), 1990, s. 595–597, DOI: 10.1007/BF01133735 (ang.).

[Ronald-6] RobR. Ronald RobR., Boron Triiodide, Pullman: John Wiley & Sons, 1995–2000 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]