İbrahim Kaypakkaya
İbrahim Kaypakkaya (ur. 1949 w Karakaya w prowincji Çorum, zm. 18 maja 1973 w Diyarbakır) – turecki działacz i myśliciel polityczny, rewolucjonista, założyciel Tureckiej Partii Komunistycznej / Marksiści-Leniniści (TKP/ML)[1].
| Data i miejsce urodzenia |
1949 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
18 maja 1973 |
| Przyczyna śmierci |
rozstrzelanie |
| Miejsce spoczynku |
Cmentarz Karakaya |
| Narodowość |
turecka |
Obecnie jest traktowany przez wielu działaczy komunistycznych jako symbol oporu i istotny teoretyk marksizmu-leninizmu-maoizmu[2][3]. Kaypakkaya schwytano po tym, jak został ranny w starciu z armią turecką w prowincji Tunceli w 1973, a następnie stracono w więzieniu Diyarbakir cztery miesiące później[4].
Życiorys
edytujUrodził się w 1949 w tureckiej rodzinie alewickiej. W młodości dostarczał czasopisma polityczne do sąsiednich wiosek. Później zetknął się z ideami rewolucyjnymi jako student Wydziału Fizyki Uniwersytetu Stambulskiego. Został członkiem Rewolucyjnej Partii Robotniczo-Chłopskiej Turcji (TİİKP). W 1967 był jednym z założycieli lokalnego oddziału Federacji Klubów Idei (tur. Fikir Kulüpleri Federasyonu)[5]. W marcu 1968 dołączył do fundacji Klubu Idei Çapa (tur. Çapa Fikir Kulübü) i został jego prezesem. W listopadzie 1968 został wydalony z uniwersytetu za przygotowanie ulotki przeciwko wizytującej 6. Flocie Marynarki Wojennej USA[6].
Był zwolennikiem tezy Narodowej Rewolucji Demokratycznej. Pracował w gazecie o nazwie „Isci-Koylu” (pol. Robotnik-Chłop). Pisał również artykuły do magazynów o nazwie „Aydinlik” (Oświecenie) i „Turk Solu” (Lewica Turecka). Odłączył się od działań Doğu Perinçek z Partii Pracy i jego grupy, ponieważ uważał ich za rewizjonistów i oportunistów. Założył następnie Turecką Partię Komunistyczną / Marksiści-Leniniści i prowadził działania w miastach Dersim, Malatya, Tunceli i Antep[7].
26 stycznia 1973 Kaypakkaya i kilku jego towarzyszy zostało aresztowanych. Przewieziono go do więzienia Diyarbakır, gdzie poddawano regularnym przesłuchaniom oraz torturom. 18 maja 1973 Kaypakkaya został ponownie poddany torturom, a następnie zastrzelony przez oficerów wojskowych. Jego ciało okaleczono i pocięto. Oficjalnie, jako przyczynę śmierci podano samobójstwo[8][9].
Przypisy
edytuj- ↑ Who we are [online], TKP-ML Resmi Internet Sitesi, 29 kwietnia 2018 [dostęp 2024-07-25] (ang.).
- ↑ TKP-ML TIKKO claims action in Rojava in memory of Kaypakkaya [online], ANF News [dostęp 2024-07-25] (ang.).
- ↑ 11 May, Ludwigshafen: Commemoration of Communist leader Ibrahim Kaypakkaya [online], Samidoun: Palestinian Prisoner Solidarity Network, 10 maja 2019 [dostęp 2024-07-25] (ang.).
- ↑ Sarah Glynn, İbrahim Kaypakkaya’s writings on Marxists and the Kurdish National Question – 50 years after his death [online], Medya News, 18 maja 2023 [dostęp 2024-07-25] (ang.).
- ↑ Annika Törne, Dersim – Geographie der Erinnerungen, De Gruyter, 5 listopada 2019, s. 117, ISBN 978-3-11-063021-3 [dostęp 2024-07-25].
- ↑ Emre Eren Korkmaz, Turkish Left and Anti-imperialism in the 1970s, Immanuel Ness, Zak Cope (red.), Cham: Springer International Publishing, 2021, s. 2665–2673, DOI: 10.1007/978-3-030-29901-9_276, ISBN 978-3-030-29901-9 [dostęp 2024-07-25] (ang.).
- ↑ İbrahim Kaypakkaya [online], mlkp-info.org [dostęp 2024-07-25].
- ↑ Siyasi Haber, 18 Mayıs 1973: Ser verip sır vermeyen İbrahim Kaypakkaya! [online], Siyasi Haber, 18 maja 2022 [dostęp 2024-07-25] (tur.).
- ↑ Nur Yilmaz, İbrahim Kaypakkaya Kimdir? İbrahim Kaypakkaya Kaç Yaşında, Neden Öldü? [online], Onedio, 2022 [dostęp 2024-07-25] (tur.).