Święty Franciszek pogrążony w modlitwie

Święty Franciszek w modlitwie
Autor	El Greco
Data powstania	1587–1596
Medium	olej na desce
Wymiary	105 × 86 cm
	Miejsce przechowywania
Lokalizacja	Muzeum Sztuk Pięknych w Bilbao

Święty Franciszek pogrążony w modlitwie – obraz autorstwa hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco. Obraz sygnowany na kawałku papieru w prawym dolnym rogu. Obraz sygnowany: domènikos theotokópoulos epoíei.

El Greco wielokrotnie malował św. Franciszka. Przedstawiał go w różnych pozach ekstazy, niemal zawsze z nieodłącznym artefaktem: trupią czaszką lub krucyfiksem. Po raz pierwszy po temat sięgnął jeszcze podczas swojego pobytu w Rzymie, tuż przed wyjazdem do Hiszpanii; przez całe życie z jego warsztatów wyszło ponad sto różnych wersji przedstawiających Franciszka z czego dwadzieścia pięć zostały wykonane ręką mistrza. Według Harolda Wetheya wersji Franciszka pogrążonego w modlitwie z Bilbao jest siedemnaście. Ze wszystkich wizerunków Franciszka emanuje duchowość i ascetyzm świętego. Wizerunek świętego Franciszka ujętego z profilu na ciemnym tle i z martwą naturą na którą składa się brewiarz, krucyfiks i czaszka, jest nową propozycją El Greca w ukazaniu franciszkańskiego mistycyzmu.

Opis obrazu edytuj

Według Alvareza Lopera pierwsza wersja z Bilbao powstała na zamówienie żeńskiego klasztoru karmelitanek w Cuerva i w całości została namalowana przez El Greca. Artysta przedstawia go w pozycji klęczącej z rękami złożonymi na piersi i ze wzrokiem głęboko wpatrzonym w krucyfiks. Obok krzyża leży Biblia i ludzka czaszka. Postać została ukazana prawdopodobnie w pustelni lub w jaskini; z prawej strony, w górnym rogu przebija się fragment nieba. Tradycyjnie EL Greco odchodzi od ogólnie przyjmowanej proporcji i z ogromnego habitu opasanego długim sznurem z trzema węzłami, symbolizującymi trzy składane przez braci mniejszych śluby: posłuszeństwa, ubóstwa i czystości, wyłania się nieproporcjonalna głowa. Jego twarz z ostro zarysowaną kością policzkową, dużym nosem oświetlona jest dodatkowo przez wiązkę światła.

Proweniencja edytuj

Święty Franciszek pogrążony w modlitwie zamówiony przez karmelitanki trafił do zbiorów muzeum w Bilbao w 1939 roku. Wersja z San Francisco do muzeum trafiła jako podarunek od Samuela H. Kress Foundation w 1953 roku. Wersja chicagowska trafiła do zbiorów muzealnych w 1935 roku. Wersja z Dallas do 1926 roku znajdowała się w kolekcji José Luis Urquijo Chacón (Madryt), skąd został nabyty dla Meadows Museum.

Inne wersje edytuj

Święty Franciszek pogrążony w modlitwie
(1595-1600)^[2],
147,3 × 105,4 cm
Fine Arts Museums of San Francisco
Święty Franciszek pogrążony w modlitwie
105,5 × 86,5 cm,
Meadows Museum, Dallas^[3]
Święty Franciszek pogrążony w modlitwie
(1595-1600)^[2]
93 × 74 cm
Art Institute of Chicago^[4]

Przypisy edytuj

↑ Według Wetheya lata 1585–1590.
↑ ^a ^b Według Gudiola 1597-1603.
↑ Obraz w muzeum. [dostęp 2013-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-24)].
↑ Obraz w muzeum.

Bibliografia edytuj

David Davies, John H. Elliott, El Greco, Wyd. National Gallery Company, London 2003 ISBN 978-1-8570-9938-6.
José Gudiol, The complete painting of El Greco, Wyd. Greenwich House, Nowy Jork 1983 ISBN 0-517-404990.
Beat Wismer, Michael Scholz-Hänsel, El Greco and modernism, Wyd. Museum Kunstpalast, ISBN 978-3-7757-3327-4.

[1] Według Wetheya lata 1585–1590.

[autonazwa1-2] Według Gudiola 1597-1603.

[3] Obraz w muzeum. [dostęp 2013-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-24)].

[4] Obraz w muzeum.

[1]

[2]

[3]

[4]