12 Dywizja Pancerna (III Rzesza)
12 Dywizja Pancerna (niem. 12. Panzer-Division) – niemiecka dywizja pancerna z okresu II wojny światowej.
| |||
 Czołg PzKpfw IV z 29 pułku pancernego 12 Dywizji Pancernej (numer taktyczny 505), zdjęcie z lipca 1944 | |||
| Historia | |||
| Państwo |  III Rzesza
| ||
| Sformowanie | 1940 | ||
| Rozformowanie | 1945 | ||
| Dowódcy | |||
| Pierwszy | gen. płk Josef Harpe | ||
| Ostatni | płk von Usedom | ||
| Działania zbrojne | |||
| II wojna światowa | |||
| Organizacja | |||
| Rodzaj sił zbrojnych | wojska lądowe | ||
| Rodzaj wojsk | wojska pancerne | ||
| Skład | patrz tekst | ||
HistoriaEdytuj
Została sformowana rozkazem z dnia 5 października 1940 roku w Szczecinie przekształcając ją z 2 Dywizji Piechoty (zmot) w dywizję pancerną. Początkowo wchodziła w skład 11 Armii i stacjonowała w Szczecinie.
W maju 1941 roku włączona została w skład 3 Grupy Pancernej i wraz z nią w czerwcu 1941 roku wchodziła w skład Grupy Armii "Środek". Następnie wzięła udział w operacji Barbarossa walcząc w rejonie Mińska i Smoleńska.
We wrześniu 1941 roku dywizja została przerzucona na północ i włączona w skład Grupy Armii "Północ", gdzie walczyła w rejonie Leningradu do października 1942 roku.
W listopadzie 1942 roku włączona ponownie w skład Grupy Armii "Środek", walczyła na środkowym odcinku frontu wschodniego m.in. pod Orłem i rzeką Dniepr. Na tym odcinku frontu pozostała do lutego 1944 roku.
W lutym 1944 roku została przerzucona ponownie na północ, gdzie walczyła początkowo pod Leningradem, a następnie od września 1944 roku w Kurlandii. W Kurlandii pozostała do zakończenia wojny i tam skapitulowała pod koniec kwietnia 1945 roku.
DowódcyEdytuj
- gen. płk Josef Harpe (1940–1942)
- gen. por. Walter Wessel (1942–1943)
- gen. por. Erpo Freiherr von Bodenhausen (1943–1944)
- gen. mjr Gerhard Müller (1944)
- gen. por. Erpo Freiherr von Bodenhausen (1944–1945)
- płk von Usedom (1945)
SkładEdytuj
1941Edytuj
- 29 pułk pancerny (Panzer Regiment 29)
- 12 Brygada Strzelców (Schützen Brigade 12)
- 5 pułk strzelców (Schützen Regiment 5)
- 25 pułk strzelców (Schützen Regiment 25)
- 22 batalion motocyklowy (Kradschützen Bataillon 22)
- 2 pułk artylerii (Artillerie Regiment 2)
- 2 batalion rozpoznawczy (Aufklärungs Abteilung 2)
- 2 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger Abteilung 2)
- 32 batalion pionierów (Pionier Bataillon 32)
- 2 batalion łączności (Nachrichten Abteilung 2)
1943Edytuj
- 29 pułk pancerny (Panzer Regiment 29)
- 5 pułk grenadierów pancernych (Panzer Grenadier Regiment 5)
- 25 pułk grenadierów pancernych (Panzer Grenadier Regiment 25)
- 2 pułk artylerii pancernej (Panzer Artillerie Regiment 2)
- 12 pancerny batalion rozpoznawczy (Panzer-Aufklärungs Abteilung 12)
- 303 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (Heeres Flak Artillerie Abteilung 303)
- 2 dywizjon przeciwpancerny (Panzerjäger Abteilung 2)
- 32 pancerny batalion pionierów (Panzer Pionier Abteilung 32)
- 2 batalion łączności (Nachrichten Abteilung 2)
W przededniu bitwy kurskiej dywizja liczyła 82 czołgi.
BibliografiaEdytuj
- Marcin Bryja: Panzerwaffe. Warszawa: Wydawnictwo Militaria, 1996. ISBN 83-86209-67-4.
- Chris Bishop: Niemieckie wojska pancerne w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2009. ISBN 978-83-11-11391-6.
- Dariusz Jędrzejewski, Zbigniew Lalak: Niemiecka broń pancerna 1939-1945. Warszawa: Wyd. Lampart, 1998. ISBN 83-867-7636-6.
- Tadeusz Sawicki: Niemieckie wojska lądowe na froncie wschodnim. Warszawa: PWN, 1987. ISBN 83-01-06556-7.