25 Wojskowa Komenda Kolejowa
Wojskowa Komenda Kolejowa w Stargardzie Szczecińskim – nieistniejący już organ służby komunikacji wojskowej sformowany w 1950 w Szczecinku, w zakresie mobilizacyjnego zabezpieczenia wojsk miała w planach mobilizować 25 Wojskową Komendę Kolejową, rozformowana została w 1994, a na jej bazie utworzona została Delegatura Komendy Komunikacji Wojskowej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1950 |
| Rozformowanie |
1994 |
| Tradycje | |
| Rodowód |
Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego i Stacji (1950)[1] |
| Kontynuacja |
Delegatura Komendy Komunikacji Wojskowej (1995-2003)[1] |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
por Jan Zajączkowski |
| Ostatni |
mjr Aleksander Turakiewicz |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych |
wojska lądowe |
| Rodzaj wojsk |
kolejowe |
| Podległość |
Szefostwo przewozów wojskowych w Szczecinie |
Historia edytuj
W 1950 na podstawie umowy nr 30 między Ministerstwem Obrony Narodowej, a Ministerstwem Komunikacji powstała Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego i Stacji w Szczecinku. Podlegała Szefostwu Przewozów Wojskowych w Szczecinie[1]. W 1952 została przeniesiona do Stargardu Szczecińskiego. W okresie początkowym obsada komendy była jednoosobowa, uzupełniono ją trzema podoficerami służby zasadniczej z 5 batalionu wojsk kolejowych w Darłowie[1]. W 1955 został skierowany do stargardzkiej komendy jeden oficer i chorąży. W 1957 służbę w komendzie rozpoczął chor. Stanisław Demczuk[a]. Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego i Stacji w Stargardzie była pod względem przewozów najbardziej obciążona ze wszystkich komend w Polsce. W poszczególnych latach zmieniał się rejon odpowiedzialności służbowej. Nastąpiły przekształcenia komendy w ramach szczecińskiego szefostwa[1]. W 1992 WKK w Stargardzie Szczecińskim z komendantem mjr. Aleksandrem Turakiewiczem oraz oficerami komendy (kpt. Andrzej Szutowicz, kpt. Stanisław Wiśniewski) otrzymała zadanie nadzoru nad transportami wojskowymi wychodzącymi z bocznicy lotniska w Kluczewie w związku z wyprowadzeniem Armii Radzieckiej z terytorium Polski. Od kwietnia do września 1992 wyjechało z Kluczewa ponad 40 transportów[2]. W czasie swego funkcjonowania WKK zmieniała nazwę: od Wojskowej Komendy Odcinka Kolejowego i Stacji, poprzez Wojskową Komendę Odcinka Kolejowo-Drogowego, następnie jako Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego. Ostatecznie jako Wojskowa Komenda Kolejowa w Stargardzie Szczecińskim[b] istniała do 1994. Na jej bazie powstała Delegatura Komendy Komunikacji Wojskowej, a od 2003 Delegatura Wojskowa Komendy Transportu[1][3].
Rejony odpowiedzialności służbowej, zadania WKK edytuj
Podległe stargardzkiej komendzie, na których ładowały się transporty, były następujące stacje kolejowe z bocznicami: Pyrzyce, Lipiany, Widuchowa, Głazów, Myślibórz, Rów, Dolice, Choszczno, Siekierki (stare Łysogórki), Drawno, Żółwino, Prostynia, Kiełpino, Cybowo[4]. Zadaniem WKK było organizacyjne i nadzorcze zabezpieczenie w obsługiwanym przez siebie rejonie przewozów wojskowych planowania centralnego i okręgowego. Komendant WKK posiadał uprawnienia rozkazodawcze w stosunku do komendantów transportów wojskowych odnośnie do przestrzegania przepisów w czasie załadowania, przewozu i wyładowania transportów wojskowych. Sprawował także nadzór w stosunku do żołnierzy przebywających na obiektach kolejowych w rejonie odpowiedzialności służbowej[5]. Komendantowi WKK podlegli oficerowie komunikacji wojskowej mieli prawo do kontroli żołnierzy, w tym wygląd zewnętrzny, dokument tożsamości, przepustki, rozkaz wyjazdu. W okresie istnienia komendy, oprócz wymienionych poniżej komendantów, służbę pełnili: mjr Roman Omiecki, mjr Marian Buczyński, por. Henryk Jabłoński. Oficerowie komendy nadzorowali liczne załadunki, rozładunki w okresie intensywnego szkolenia, ćwiczeń. Byli wielokrotnie wyróżniani, w tym przez szefa Służby Komunikacji Wojskowej płk Stanisława Kaftana. Poza tym byli bardzo zaangażowani w modernizację wojskowej infrastruktury kolejowej podległych stacji, jak Prostynia, Kalisz Pomorski czy Cybowo[6].
Komendanci edytuj
W okresie funkcjonowania komendantami WKK byli[7]:
- por./kpt. Jan Zajączkowski (1950–1953)
- por./ppłk Stefan Czysty (1953–1977)
- mjr/ppłk Stanisław Demczuk (1977–1989)
- mjr Aleksander Turakiewicz (1989–1994)
Przekształcenia edytuj
- Wojskowej Komendy Odcinka Kolejowego i Stacji → Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowo-Drogowego → Wojskowa Komenda Odcinka Kolejowego → 25 Wojskowa Komenda Kolejowa ↘ rozformowana w 1994
- Delegatura Komendy Komunikacji Wojskowej → Delegatura Wojskowa Komendy Transportu
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Szutowicz, Brycki 2016 ↓, s. 194.
- ↑ Kluczewo 1992 rok – Portal Poszukiwania.pl [online], poszukiwania.pl [dostęp 2019-10-15] (pol.).
- ↑ https://wbh.wp.mil.pl/c/pages/atts/2018/11/Wykaz_zespolow_AWT_05.10.20181.pdf strona 56.
- ↑ Szutowicz, Brycki 2016 ↓, s. 194–195.
- ↑ Szutowicz, Brycki 2016 ↓, s. 195.
- ↑ Szutowicz, Brycki 2016 ↓, s. 195–197.
- ↑ Szutowicz, Brycki 2016 ↓, s. 194–197.
Bibliografia edytuj
- Andrzej Szutowicz, Jan Brycki: W zbroi i mundurze po ziemi drawieńskiej. Piła: PPR Tongraf, 2016, s. 3–270. ISBN 978-83-62581-95-5.