3,7 cm armata przeciwlotnicza SK C/30

Armata przeciwlotnicza 3,7 cm (37 mm) SK C/30 – niemiecka morska półautomatyczna armata przeciwlotnicza z lat 30. XX wieku, standardowe lekkie działo przeciwlotnicze niemieckich okrętów okresu II wojny światowej, używana głównie w postaci sprzężonej po 2 lufy, a także w pojedynczej.

Armata C/30 na podstawie LC/30 na okręcie szkolnym „Drache”
Armata C/30 na krążowniku „Nürnberg

Warianty i opis

edytuj

Armata kalibru 3,7 cm SK C/30 została zaprojektowana w 1930 roku, do masowej produkcji i do służby weszła od 1934[1]. Wywodziła się z armaty lądowej Flak 18[2]. Skrót SK (lub S.K.) oznaczał Schiffskanone (armata okrętowa), a C – rok konstrukcji[3]. Przede wszystkim używano jej na podwójnie sprzężonej podstawie Dopp.L. C/30 (Doppellafette – podwójna laweta) na prawie wszystkich większych i średnich niemieckich okrętach tego okresu, do II wojny światowej włącznie. Podstawa miała obsadę 6-osobową. Maksymalna liczba podstaw to 8 na pancernikach typu Bismarck, na krążownikach ciężkich stosowano 6, na lekkich 4, a na niszczycielach 2 (często w toku wojny ich liczbę zwiększano)[1]. Podwójna podstawa była wyposażona w stabilizację żyroskopową, co dawało teoretycznie wysoką celność mimo ruchu okrętu, lecz w praktyce rozwiązanie to nie spełniało oczekiwań i stwarzało problemy w eksploatacji[1]. Stabilizacja okazała się mało skuteczna, zwłaszcza przy bardziej gwałtownych ruchach małych okrętów, a nadto mechanizmy i obwody elektryczne były wrażliwe na wilgoć i zimno, co powodowało korodowanie napędów i zwarcia[4].

Drugim wariantem była pojedyncza podstawa L. C/30, głównie dla małych jednostek, w tym kutrów torpedowych oraz jednostek pomocniczych, która od 1934 roku występowała w wariancie L. C/34 z tarczą ochronną grubości 8 mm[2]. Ostatnim wariantem była zmodyfikowana armata SK C/30U na pojedynczej podstawie Ubts.L. C/39 dla okrętów podwodnych, która mogła być zanurzana[5].

Pomimo wysokich osiągów balistycznych zapewnianych przez długą lufę (długości 83 kalibrów), była ona średnio skuteczną bronią do celów obrony przeciwlotniczej, gdyż była armatą półautomatyczną – każdy nabój musiał być ładowany ręcznie po wystrzale, co powodowało niską szybkostrzelność praktyczną. Z tej przyczyny w toku wojny zaczęto ją zastępować automatycznymi armatami 3,7 cm KM42 i KM43[1].

Działa używano nie tylko na niemieckich okrętach, pewną ich partię wyeksportowano przed wojną do Hiszpanii[1]. Używano ich m.in. na hiszpańskich krążownikach typu Principe Alfonso, Canarias i Méndez Núñez[6]. Sześć pojedynczych armat zamontowano przed wojną na greckim krążowniku „Averof[7].

Dane taktyczno-techniczne

edytuj
  • pionowy zamek klinowy.
  • kaliber: 3,7 cm
  • długość armaty: ?
  • długość lufy: 3074 mm (L/83 – 83 kalibry)
  • szybkostrzelność praktyczna: 80 strzałów/min na lufę[8]
  • masa armaty (bez podstawy): 243 kg
  • amunicja zespolona, z pociskami wybuchowymi ze smugaczem (HE-T)
  • masa naboju: 2,1 kg[8]
  • masa pocisku: 0,745 kg[8]
  • masa materiału wybuchowego: 0,365 kg
  • masa ładunku miotającego: 0,365 kg
  • długość naboju: 51,16 cm
  • prędkość wylotowa: 1000 m/s[8]
  • donośność:
    • pozioma (podniesienie 45°): 8500 m[8]
    • pionowa (podniesienie 85°): 6800 m (praktyczna do 2000 m)[9]
  • kąt podniesienia:
    • dwulufowa L.C/30: -10 +85°
    • pojedyncza L.C/34: -10 +80°
    • pojedyncza L.C/39: -10 +90°
  • masy podstaw:
    • dwulufowa L.C/30: 3,67 t[8]
    • pojedyncza L.C/30: 1,86 t[8]
    • pojedyncza L.C/34: 2,02 t[8]
    • pojedyncza L.C/39: 1,45 t[8]

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e Tony DiGiulian: Germany: 3.7 cm/83 SK C/30. NavWeaps, 10-03-2019. [dostęp 2021-09-20]. (ang.).
  2. a b Stehr i Breyer 1999 ↓, s. 8.
  3. Stehr i Breyer 1999 ↓, s. 2.
  4. Michael Whitley: German cruisers of World War Two. Annapolis: Naval Institute Press, 1985, s. 62. ISSN 0-87021-217-6. (ang.).
  5. Stehr i Breyer 1999 ↓, s. 8-10.
  6. Patianin i in. 2007 ↓, s. 133-140.
  7. Patianin i in. 2007 ↓, s. 130.
  8. a b c d e f g h i Stehr i Breyer 1999 ↓, s. 41.
  9. Stehr i Breyer 1999 ↓, s. 9, 41.

Bibliografia

edytuj
  • Tony DiGiulian: Germany: 3.7 cm/83 SK C/30. NavWeaps, 10-03-2019. [dostęp 2021-09-20]. (ang.).
  • Werner Stehr, Siegfried Breyer: Leichte und mittlere Artillerie auf deutschen Kriegsschiffen. Wölfersheim-Berstadt: Podzun-Pallas-Verlag, 1999, seria: Marine-Arsenal. Sonderheft band 18. ISBN 3-7909-0664-6. (niem.).
  • S. Patianin, A. Daszjan, K. Bałakin, M. Barabanow, K. Jegorow: Kriejsiera Wtoroj mirowoj. Ochotniki i zaszczitniki (Крейсера Второй мировой. Охотники и защитники). Moskwa: Jauza – Kollekcyja – EKSMO, 2007, seria: Arsenał Kollekcyja. ISBN 5-699-19130-5. (ros.).