4 Brygada Kadrowa Strzelców
4 Brygada Kadrowa Strzelców (4 BKS) – kadrowa brygada piechoty Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Sformowanie | lipiec-sierpień 1940 | |
| Rozformowanie | 9 października 1941 | |
| Tradycje | ||
| Rodowód | 4 Dywizja Piechoty | |
| Kontynuacja | 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | płk dypl. Stanisław Sosabowski | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja |  Szkocja: Elliock[1] (do 23 października 1940)
| |
| Rodzaj sił zbrojnych | wojska lądowe | |
| Rodzaj wojsk | piechota | |
| Podległość | I Korpus Polski | |
| Skład | patrz tekst | |
Historia brygadyEdytuj
9 lipca 1940 w Elliock w hrabstwie Dumfries and Galloway, jeszcze przed oficjalnym podpisaniem umowy polsko-brytyjskiej, rozpoczęto formowanie 4 Brygady Kadrowej Strzelców pod dowództwem płk. dypl. Stanisława Sosabowskiego. Miała ona stanowić kadrowy zalążek dla wojska polskiego formowanego w Kanadzie. Dlatego jej pierwotna nazwa brzmiała Kanadyjska Brygada Strzelców.
Brygada początkowo liczyła ok. 500 ludzi. W jej skład weszli oficerowie z 4 Dywizji Piechoty ewakuowanej z Francji oraz szeregowi z kategorią zdrowia C i D.
Wobec małego zainteresowania wśród Polonii kanadyjskiej wstąpieniem do Wojska Polskiego, 15 sierpnia jednostkę przemianowano na 4 Brygadę Kadrową Strzelców. Pod koniec 1940 roku z oficerów 4 Brygady Kadrowej zaczęto rekrutować ochotników, którzy po specjalnym przeszkoleniu mieliby być zrzuceni w Polsce i wspomóc działania dywersyjne (cichociemni)[2]. 23 października 1940 jednostkę przeniesiono w nowe miejsce stacjonowania - półwysep Fife. Brygada otrzymała także nowe zadania, miała bronić wschodniego wybrzeża Szkocji na 25 km odcinku od Anstruther do Buckhaven. W tym celu tworzyła ona oficerski batalion piechoty.
Pod koniec stycznia 1941 roku pojawiła się możliwość przeszkolenia ochotników na skoczków spadochronowych. Szkolenie miało odbywać się w ośrodku spadochronowym w Ringway. Wobec takiej możliwości płk Sosabowski podjął decyzję o organizowaniu nieoficjalnej brygady spadochronowej i kolejne grupy żołnierzy wysyłano na przeszkolenie w Ringway[2].
Na podstawie rozkazu L.dz. 774/Szef.Sąd./Tjn./41 Naczelnego Wodza i Ministra Spraw Wojskowych z 30 września 1941 roku zostały zniesione Sądy Polowe przy 4, 5, 7 i 8 Brygadach Kadrowych Strzelców, a w ich miejsce został utworzony 2 Sąd Polowy przy Brygadzie Szkolnej[3].
Naczelny Wódz gen. Sikorski rozkazem z 9 października 1941 roku przemianował 4 Brygadę Kadrową Strzelców na 1 Samodzielną Brygadę Spadochronową. Nowo utworzona jednostka nadal występowała w stosunku do Brytyjczyków, jako kadrowa brygada strzelców[4]. Jej skład wzmocniony został 2 batalionem (kratkowanych lwiątek) z 1 Brygady Strzelców. Fakt istnienia brygady spadochronowej został ostatecznie uznany przez Brytyjczyków dopiero w sierpniu 1942 roku[5].
Obsada personalna brygadyEdytuj
- Kwatera Główna 4 Brygady Kadrowej Strzelców
- 10 batalion kadrowy strzelców - ppłk Franciszek Targowski
- 11 batalion kadrowy strzelców - ppłk dypl. Marian Radwański
- 12 batalion kadrowy strzelców - ppłk piech. Czesław Rzedzicki
- 4 dywizjon kadrowy artylerii lekkiej
- 4 kompania kadrowa przeciwpancerna - ppłk dypl. Alojzy Mazurkiewicz
- 4 oddział kadrowy rozpoznawczy
- 4 kompania kadrowa łączności
- 4 kompania kadrowa saperów
- 4 pluton kadrowy żandarmerii
- 4 Sąd Polowy
Skład batalionuEdytuj
- dowództwo
- pluton łączności
- oddział rozpoznawczy
- trzy kompanie strzelców
- trzy plutony strzelców
- drużyna ckm
- drużyna moździerzy (działon)
- pluton artylerii polowej
- pluton artylerii przeciwpancernej
Obsada personalna dowództwaEdytuj
- dowódca brygady - płk dypl. Stanisław Sosabowski
- zastępca dowódcy brygady - płk dypl. Roman Saloni
- szef sztabu - ppłk dypl. Witold Barlog
- dowódca artylerii - płk art. dr Roman Odzierzyński
PrzypisyEdytuj
- ↑ Szczurowski 2001 ↓, s. 100.
- ↑ a b Stanisław Sosabowski: Najkrótszą drogą. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2011. ISBN 978-83-7565-153-9.
- ↑ Akta jawne 1940-1942 ↓, s. 95-96.
- ↑ Zbigniew Wawer, Polscy spadochroniarze ..., s. 65.
- ↑ Zbigniew Wawer, Polscy spadochroniarze ..., s. 68.
BibliografiaEdytuj
- Akta jawne II 1940 - XII 1942. W: Kancelaria Przyboczna Naczelnego Wodza, sygn. A.XII.1/2 [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.
- Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
- Zbigniew Wawer, Polscy spadochroniarze w Wielkiej Brytanii 1940-1945 - 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa, „Zeszyt Naukowy Muzeum Wojska”, Ośrodek Badań Historii Wojskowej Muzeum Wojska w Białymstoku, Białystok 1988.
- Zbigniew Wawer: Organizacja polskich wojsk lądowych w Wielkiej Brytanii 1940–1945. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-08218-9.
- Narodziny jednostki spadochronowej. W: Piotr Witkowski: Polskie jednostki powietrznodesantowe na zachodzie. Wyd. pierwsze. Warszawa: Bellona SA, 2009, s. 62-78. ISBN 978-83-11-11640-5. (pol.)