Adoracja Madonny z Dzieciątkiem przez świętego Hiacynta

Adoracja Madonny z Dzieciątkiem przez świętego Hiacynta – obraz hiszpańskiego malarza pochodzenia greckiego Dominikosa Theotokopulosa, znanego jako El Greco. Obraz znajduje się w Memorial Art Gallery w Rochester (stan Nowy Jork).

Adoracja Madonny z Dzieciątkiem przez świętego Hiacynta

Autor	El Greco
Data powstania	1608–1614
Medium	olej na płótnie
Wymiary	99 × 61 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Rochester
Lokalizacja	Memorial Art Gallery

Obraz przedstawia objawienie Matki Bożej św. Hiacyntowi, polskiemu dominikaninowi. Według legendy św. Hiacynt odprawiał mszę, kiedy na miasto Kijów napadli Tatarzy. Ludność w popłochu uciekała z kościoła. Hiacynt również chciał schronić się przed najeźdźcami, lecz ukazała mu się Madonna, prosząc by zabrał ze sobą jej figurkę. Święty wrócił do świątyni, zabrał rzeźbę, która w cudowny sposób stała się lekka i zawiózł ją do Krakowa.

Opis obrazu

El Greco zastosował ograniczoną paletę barwną, nadając scenie depresyjny nastrój, a postaci pokorną postawę. Na tym ciemnym i bardzo mistycznym obrazie św. Hiacynt ukazany jest w białym habicie i w czarnym płaszczu zawiniętym wokół szyi i ramion. Postać znajduje się w dużej sali, słabo oświetlonej, bez okien, co może sugerować, iż scena rozgrywa się w nocy lub wcześnie nad ranem. Święty stoi wyprostowany, lewą ręką wskazuje w stronę widza, prawą przyciska do piersi, a palce ułożone są w charakterystyczny sposób, podobnie jak u większości modeli El Greca. Hiacynt spogląda ku górze, gdzie objawiła mu się Madonna. Z układu rąk można wnioskować, iż prowadzi on dialog. Być może tłumaczy, że nie jest godzien zrobić tego, o co go proszono. Za plecami świętego widoczny jest masywny filar i posadzka. W tle, na lewo od kolumny, widoczna jest mroczna rzeźba przedstawiająca prawdopodobnie biskupa, kapłana lub innego dostojnika kościelnego.

W prawym górnym rogu, na dużej ciemnej chmurze, siedzi Madonna. Ubrana jest w czerwoną suknię zakrywającą nogi. Na ramiona ma zarzucony niebieski płaszcz z kapturem zakrywającym jej głowę. Na kolanach trzyma nagie, złotowłose Dzieciątko. Dziecko wydaje się wspinać po rękach Matki, która prawą ręką przytrzymuje jego stópkę.

Inne wersje

Znane są dwie wersje Adoracji Madonny z Dzieciątkiem przez świętego Hiacynta. Wersja z Memorial Art Gallery jest prawdopodobnie kopią większej (158,4 × 98,7 cm), znajdującej się w Barnes Foundation w Merion (Pensylwania). Obie wersje datowane są przez José Gudiola na lata 1608–1614. Harold Wethey umieszcza powstanie obu dzieł w przedziale lat 1605–1610.

Bibliografia

• JoséJ. Gudiol JoséJ., The complete painting of El Greco, Nowy Jork: Greenwich House, 1983, ISBN 0-517-404990  (ang.).