Aleja IX Wieków Kielc
Aleja IX Wieków Kielc[1] - jedna z ulic w Kielcach. Aleja ma obecnie kategorię drogi gminnej (nr 301441T[1]), natomiast w przeszłości był to fragment drogi wojewódzkiej nr 762[2]. Jest jedną z głównych ulic o charakterze transportowym w północnym Śródmieściu[a].
| Centrum | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
około 1,2km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Kielc  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 50,87361°N 20,63571°E/50,873610 20,635710 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg edytuj
Ulica zaczyna się na rondzie im. Herlinga Grudzińskiego, gdzie krzyżuje się z ulicami: Ignacego Paderewskiego, Czarnowską, 1 Maja i Stefana Okrzei. Później krzyżuje się m.in. z ulicami Warszawską oraz Bodzentyńską i Starodomaszowską. Kończy się na skrzyżowaniu z ulicami: Sandomierską i Źródłową oraz Aleją Solidarności.
Historia edytuj
Aleja IX Wieków Kielc jest stosunkowo młodą ulicą - wybudowana została na przełomie lat 60. i 70. XX wieku. Nazwę nadano w związku z obchodami 900-lecia Kielc, mimo iż nie ma potwierdzenia czy na rok 1970 lub 1971 przypadała ta rocznica[3].
W miejscu obecnej południowej nitki alei, na zachód od ulicy Warszawskiej, znajdowała się ulica Starowarszawskie Przedmieście. Nazwa ulicy pochodziła od obszaru, na którym się znajdowała - już za bramami miejskimi utworzyło się tam przedmieście, zwane warszawskim. Była to ulica nieregularna, z zabudową niską. Przetrwała ona do końca lat 60. XX wieku, kiedy to zburzono okoliczne budynki i wybudowano aleję IX Wieków Kielc[4].
Aleja IX Wieków Kielc i okolice a kieleccy Żydzi edytuj
W 1909 roku otworzono przy ulicy Nowowarszawskiej (obecnej Warszawskiej) synagogę, która obecnie znajduje się między jezdniami alei IX Wieków Kielc. W trakcie II wojny światowej została ona zniszczona w środku przez okupantów. Po wojnie budynek został dostosowany na potrzeby Wojewódzkiego Archiwum Państwowego oraz odnowiony na styl socrealizmu. Obecnie obiekt ten nie pełni już funkcji archiwum, a w 1987 został wpisany na rejestr zabytków[5].
W trakcie wojny (a więc jeszcze przed wybudowaniem Alei), zachodni fragment Alei IX Wieków Kielc znajdował się na terenie kieleckiego getta. W trakcie wojny zamordowanych miało zostać ponad 1,2 tys. Żydów, a kolejne 20 tys. wywiezionych. W okolicy alei IX Wieków Kielc znajduje się wiele pomników poświęconych narodowi żydowskiemu, m.in. ten znajdujący się na zachód od dawnej synagogi, na którym znajduje się napis:
"Pamięci 27 000 Żydów
z kieleckiego getta zamordowanych przez Niemców w latach 1939-1944
w Kielcach oraz Treblince i innych obozach zagłady
Społeczeństwo Kielc"[6]
Niedaleko alei IX Wieków Kielc znajduje się ulica Planty, gdzie w 1946 roku doszło do tzw. pogromu kieleckiego, w wyniku którego śmierć poniosło 37 Żydów[7][8].
Ważniejsze obiekty przy alei IX Wieków Kielc edytuj
- Świętokrzyski Urząd Wojewódzki i Urząd Marszałkowski[9][10]
- dawna synagoga, w której przez pewien czas mieściło się Wojewódzkie Archiwum Państwowe
- budynek Collegium Medicum UJK[11]
- Kościół św. Wojciecha
Przebudowy alei IX Wieków Kielc edytuj
W 2010 roku wyremontowano aleję IX Wieków Kielc między rondem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego a ulicą Warszawską. Prace miały znaczne opóźnienie, co spotkało się z negatywnymi ocenami mieszkańców miasta[12].
W nocy z 18 na 19 sierpnia 2023 roku rozpoczął się planowany remont odcinka pomiędzy ulicami Warszawską i Bodzentyńską, w czym mają pomóc pozyskane środki niezbędne do inwestycji pochodzące z "Programu Inwestycji Strategicznych Polski Ład"[13][14][15]. 16 września została oddana do użytku południowa jezdnia, natomiast 30 października jezdnia północna. Późniejsze prace dotyczyły jedynie chodników i ścieżki rowerowej[16][17].
14 lipca 2023 roku rozpoczęto budowę parku pomiędzy jezdniami al. IX Wieków Kielc na odcinku od skrzyżowania z ulicami Nowy Świat i Mojżesza Pelca do dawnej synagogi. Inwestycja ta jest realizowana w ramach zielonej rewitalizacji kieleckiego śródmieścia, jednak budowa tego parku wywołała sporo kontrowersji związanych z jej lokalizacją[18].
Komunikacja miejska edytuj
Aleja IX Wieków Kielc jest jedną z najlepiej skomunikowanych arterii w Kielcach. Na alei znajduje się 6 przystanków, które obsługiwane są przez 21 linii (0W, 10, 11, 13, 14, 21, 24, 25, 26, 35, 36, 38, 41, 43, 46, 47, 53, 102, F, N1, N2)[19].
Uwagi edytuj
- ↑ Kielce nie posiadają jednolitego podziału administracyjnego, dlatego nazywanie tego obszaru Śródmieściem lub Centrum oraz określanie go jako osiedla lub dzielnicy może wprowadzać w błąd
Przypisy edytuj
- ↑ a b Miejski Zarząd Dróg w Kielcach - Ulice z nazwami zaczynającymi się od litery A do litery C [online], www.mzd.kielce.pl [dostęp 2022-02-01].
- ↑ 4.Charakterystyka źródeł hałasu na terenie Kielc / Hałas w Kielcach - listopad 2005 / Opracowania i oceny stanu środowiska / Oficjalna strona Miasta Kielce [online], www.um.kielce.pl [dostęp 2022-11-19].
- ↑ Wyborcza.pl [online], kielce.wyborcza.pl [dostęp 2022-03-19].
- ↑ Anna Adamczyk, Ulica Starowarszawskie Przedmieście i jej sąsiedztwo.
- ↑ Rejestr zabytków na terenie województwa świętokrzyskiego [online].
- ↑ Kielce - Al. IX Wieków Kielc - Pomnik poświęcony pamięci 27 tys. Żydów, zamordowanych na terenie getta i wywiezionych z Kielc do obozów koncentracyjnych | Portal Informacji Kulturalnej Województwa Świętokrzyskiego [online], pik.kielce.pl [dostęp 2022-03-26] (pol.).
- ↑ Pogrom na Plantach - Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 2022-03-26].
- ↑ Kielce na weekend - szczegółowy plan wycieczki dla dużych i małych - tymrazem.pl, „tymrazem.pl - blog podróżniczy”, 8 lipca 2021 [dostęp 2022-03-26] (pol.).
- ↑ Świętokrzyski Urząd Wojewódzki w Kielcach [online].
- ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego - Serwis Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego [online], Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego, 2 listopada 2023 [dostęp 2023-11-03] (pol.).
- ↑ Collegium Medicum - Collegium Medicum [online], cm.ujk.edu.pl [dostęp 2022-02-18].
- ↑ Redakcja, Remont alei IX Wieków Kielc zakorkował całe centrum. Kolejne zmiany w ruchu od poniedziałku (zdjęcia) [online], Echo Dnia Świętokrzyskie, 19 września 2010 [dostęp 2022-03-09] (pol.).
- ↑ Przebudowa ośmiu ulic w Kielcach? Miasto ubiega się o dofinansowanie - Radio eM Kielce [online], www.emkielce.pl [dostęp 2022-03-09] (pol.).
- ↑ Duże dofinansowanie na przebudowę kieleckich ulic. To ponad 60 milionów złotych! [online], wKielcach.info - najważniejsze wiadomości z Kielc, 31 maja 2022 [dostęp 2022-06-04] (pol.).
- ↑ Paulina Michta, 13 ulic do remontu, umowa pdpisana [online], 26 lipca 2023 [dostęp 2023-07-28] (pol.).
- ↑ Zmiana na Alei IX Wieków Kielc [online], 12 września 2023 [dostęp 2023-11-03] (pol.).
- ↑ Telewizja Polska S.A, Aleja IX Wieków Kielc już przejezdna. Wkrótce jednak kolejne remonty w centrum [online], kielce.tvp.pl [dostęp 2023-11-03] (pol.).
- ↑ Ruszyła budowa kontrowersyjnego Ogrodu Wolności w Kielcach. W zielony skwer zmieni się teren między ruchliwymi jezdniami w centrum miasta [online], kielce.naszemiasto.pl, 14 lipca 2023 [dostęp 2024-03-24].
- ↑ ZTM Kielce - Zarząd Transportu Miejskiego w Kielcach [online], ztm.kielce.pl [dostęp 2022-02-09].