Aleksandra Żaryn
Aleksandra Felicja Żaryn z domu Jankowska (ur. 25 lutego 1916 w Warszawie, zm. 17 marca 2010) – polska tłumaczka, prawnik i działaczka społeczna.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
tłumaczka, działaczka kulturalna |
| Narodowość |
polska |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys Edytuj
W 1939 została absolwentką Instytutu Francuskiego w Warszawie. Rozpoczęła studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, które – przerwane przez wybuch wojny – ostatecznie ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu[1]. W latach studenckich działała w Katolickiej Młodzieży Narodowej i duszpasterstwie akademickim przy kościele św. Anny. Była współorganizatorką ślubów akademickich na Jasnej Górze w maju 1936[2].
W czasie wojny została przez Niemców wypędzona wraz z rodzicami z majątku w Kruchowie i zamieszkała u krewnych w majątku w podwarszawskich Szeligach. W majątku tym ukrywała Żydów. Za pomoc udzieloną rannemu powstańcowi została w sierpniu 1944 aresztowana i wywieziona do obozu pracy[2]; uratowała się i została zwolniona z obozu dzięki interwencji kpt. Wilma Hosenfelda[3][4]. W styczniu 1945 jej rodzina została ponownie wysiedlona – majątek w Szeligach został przejęty w ramach reformy rolnej[5].
W 1945 założyła i następnie przez kilkanaście lat prowadziła czytelnię „Exlibris”, miejsce spotkań warszawskiej inteligencji. Pracowała w różnych instytucjach, m.in. w Muzeum Narodowym. Zajmowała się również tłumaczeniami na język francuski dzieł naukowych z dziedziny historii, architektury i konserwacji zabytków[2].
Od 1980 była członkiem NSZZ „Solidarność” w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Do końca życia działała w kole korporacji „Arkonia”.
W 2007 opublikowała w Biuletynie IPN artykuł wspomnieniowy pt. Podnieść życie z ruin[5].
Odznaczenia i wyróżnienia Edytuj
Wraz z mężem Stanisławem została odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[2]. W 1996 otrzymała tytuł Honorowego Członka ICOMOS[1].
Życie prywatne Edytuj
Żona architekta Stanisława Żaryna[5], matka m.in. historyka Jana Żaryna[2].
Tłumaczenia Edytuj
- L’architecture polonaise / Jan Zachwatowicz, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1967
- Wilanów: le palais et le parc / Wojciech Fijałkowski, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1978
- Les fondements juridiques de la sauvegarde des biens culturels en Pologne / Tadeusz Jaworski, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Warszawa 1981
Przypisy Edytuj
- ↑ a b Odeszli: Aleksandra Żaryn, Biuletyn Informacyjny „ICOMOS” nr 2(7)/2010, s. 19.
- ↑ a b c d e jz, mp / maz: Aleksandra Żarynowa nie żyje. Katolicka Agencja Informacyjna, 2010-03-19. [dostęp 2018-10-31].
- ↑ O profesorze. janzaryn.pl. [dostęp 2018-10-31].
- ↑ Wpisani w historię. idziemy, 2014-03-25. [dostęp 2018-10-31].
- ↑ a b c Aleksandra Żaryn. Podnieść życie z ruin. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, s. 139–146, maj-czerwiec 2007. IPN. ISSN 1641-9561. [dostęp 2018-10-29].
- ↑ Zawsze umiała się podnieść, www.rp.pl [dostęp 2019-09-02] (pol.).