Aleksiej Szyrinkin
Aleksiej Dmitrijewicz Szyrinkin (ros. Алексей Дмитриевич Ширинкин, ur. 24 lutego?/8 marca 1897[1] w Nytwie, zm. 8 lutego 1938 w Moskwie) – rosyjski lotnik wojskowy i pilot doświadczalny.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
 Carskie:   
| |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie kowala. Skończył szkołę podstawową, a od jesieni 1912 uczył się w szkole realnej, której jednak nie ukończył. Jesienią 1914 udał się do Piotrogrodu, gdzie mieszkał jego starszy brat, po czym wstąpił do szkoły lotnictwa wojskowego, którą wiosną 1915 ukończył z wyróżnieniem i został skierowany na front I wojny światowej jako pilot myśliwski. Służył w I oddziale myśliwskim na Froncie Południowo-Zachodnim jako starszy podoficer. W maju 1916 w rejonie Mińska stoczył walkę z sześcioma myśliwcami wroga, z których jeden zestrzelił. 10 i 13 września 1917 odniósł swoje kolejne zwycięstwa w walkach powietrznych. Za zasługi bojowe w I wojnie światowej otrzymał Krzyż Zasługi Wojskowego Orderu Świętego Jerzego wszystkich czterech klas, Order Świętego Włodzimierza IV klasy z Mieczami i Order Świętej Anny I klasy.
Po zdobyciu w Rosji władzy przez bolszewików wstąpił do Armii Czerwonej i w 1919 został dowódcą 1 eskadry lotniczej stacjonującej pod Borysowem. Walczył w wojnie domowej w Rosji, zestrzeliwując 5 samolotów wroga. Za zasługi bojowe w wojnie domowej był odznaczony dwoma Orderami Czerwonego Sztandaru, złotym zegarkiem imiennym i nagrodą pieniężną w wysokości 15 000 rubli. W wojnie polsko-bolszewickiej walczył między innymi z lotnikami 14 eskadry wywiadowczej[2]. 4 maja 1920 polska załoga w składzie: sierż. pil. Władysław Bartkowiak i pchor. obs. Józef Klicze w trakcie próby zestrzelenia balonu obserwacyjnego na uwięzi (dokonywania fotografii lotniska[3]) została zestrzelona przez trzy myśliwce bolszewickie. Obaj lotnicy ponieśli śmierć i zostali z honorami wojskowymi pochowani przez sowieckich lotników[4][a].
Po wojnie Szyrinkin kontynuował służbę w lotnictwie, został m.in. dowódcą 4 Dywizjonu Lotniczego i 7 Eskadry Wojskowych Sił Powietrznych Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. Na polecenie Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR utworzył na terytorium Ukraińskiej SRR 2 Eskadrę Lotniczą. Zajmował się szkoleniem młodych lotników. Później został pilotem doświadczalnym, testując w latach 1928–1929 seryjne myśliwce I-3, a w 1930 myśliwiec I-6, później również różne typy samolotów Tupolewa i Iljuszyna. Testował również nowe modele bombowców. W połowie lat 30. przeszedł na emeryturę. Mieszkał w Moskwie.
14 grudnia 1937 podczas wielkiego terroru został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i przygotowywania aktu terrorystycznego, po czym 7 lutego 1938 skazany na śmierć przez Wojskowe Kolegium Sądu Najwyższego ZSRR i następnego dnia rozstrzelany. 17 stycznia 1963 pośmiertnie go zrehabilitowano. Jego imieniem nazwano szkołę i ulicę w Nytwie.
Uwagi
edytuj- ↑ Hoff 2005 ↓, s. 35 polemizuje z oceną tego faktu publikowaną przez Tarkowskiego: „zachowanie się przeciwników po tym ich sukcesie świadczyło w pewnym sensie o zachowaniu przez bolszewików przynajmniej części rycerskich zwyczajów lotniczych. Lotnicy z dywizjonu Szyrinkina zgotowali bowiem poległym Polakom uroczysty pogrzeb z honorami wojskowymi, orkiestrą i mową pogrzebową; trumny lotników tonęły w kwiatach, a sam sprawca uroczystości, Szyrinkin podczas pogrzebu wykonał nad cmentarzem wiązankę akrobacji. Zdjęcia z tej uroczystości zrzucono potem w Zodzinie”. Czy wykonywane ewolucje były uczczeniem pokonanych, czy też swoistym tańcem zwycięstwa?
Przypisy
edytuj- ↑ Ширинкин Алексей Дмитриевич » Испытатели [online], testpilot.ru [dostęp 2019-12-29] (ros.).
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 66.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 173.
- ↑ Hoff 2005 ↓, s. 35.
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Hoff: Skrzydła Niepodległej. O wielkopolskim lotnictwie w okresie Drugiej Rzeczypospolitej. Poznań: Wielkopolskie Muzeum Walk Niepodległościowych, 2005. ISBN 83-921347-0-2.
- Krzysztof Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- http://airaces.narod.ru/ww1/shirink.htm (ros.) [dostęp 2019-12-27]
- Martyrolog rozstrzelanych w Moskwie i w obwodzie moskiewskim (ros.) [dostęp 2019-12-27]
- http://www.airwar.ru/history/aces/ace1ww/pilot/shirin.html (ros.) [dostęp 2019-12-27]