Alfons Triller
Alfons Triller (ur. 3 czerwca 1904 w Raszkowie, zm. 9 marca 1986 w Bonn) – niemiecki slawista, wykładowca w Akademii Państwowej w Braniewie oraz na Uniwersytecie w Bonn.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
wykładowca języka polskiego, publicysta |
Życiorys
edytujUrodził się w Raszkowie na pograniczu Wielkopolski i Śląska. Jego matka była Polką, stąd dobrze mówił po polsku[1][2]. W 1933 na Uniwersytecie w Münster uzyskał stopień doktora na podstawie pracy Tod und Jenseits bei Mikołaj Rej (1505–1569) und Jan Kochanowski (1530–1584), opublikowanej w 1934[3].
Pod koniec roku 1937 objął wykłady na wydziale filozoficznym Państwowej Akademii w Braniewie, jako następca Paula Schwanitza prowadził lektorat języka polskiego[2].
Braniewska uczelnia w 1821 otrzymała status szkoły wyższej równej uniwersytetom. Uczelnia posiadała jedynie 2 fakultety – teologiczny i filozoficzny. Obok nich funkcjonowały także na uczelni instytuty, do których zaliczane były: biblioteka, Instytut Wychowania Fizycznego, gabinet przyrodniczy, kolekcje: archeologiczna, sztuki chrześcijańskiej i numizmatyczna oraz ogród botaniczny. Ponieważ południowa część Warmii była w dużej mierze polskojęzyczna, od wieków w uczelni była prowadzona nauka języka polskiego, która obejmowała naukę gramatyki, pisania, konwersacje – w tym naukę języka potocznego przydatnego w homiletyce oraz spowiedzi, a także czytanie polskiej prasy[4].
Naukę języka polskiego w akademii braniewskiej Alfons Triller prowadził w 4 grupach, na naukę w każdej grupie przewidziana była w tym okresie (nasilającej się dyktatury narodowego socjalizmu) zaledwie jedna godzina w tygodniu. Po wybuchu II wojny światowej lektorat języka polskiego utrzymał się nadal w Braniewie, jednak nie miał już wówczas z typową nauką języka wiele wspólnego. Były to po prostu wykłady obejmujące zagadnienia takie jak: wprowadzenie do nauki języka polskiego czy historia języka polskiego w zarysie. Podobne wykłady Alfons Triller prowadził również w zakresie języka rosyjskiego. W 1940 zorganizowano na uczelni ponadto kurs języka polskiego dla zaawansowanych[2].
W 1955 został zatrudniony jako lektor języka polskiego na Uniwersytecie w Bonn[5]. W 1966 dokonał habilitacji w Instytucie Slawistyki tej uczelni[6].
Życie prywatne
edytuj19 sierpnia 1941 ożenił się z archiwistką archiwum diecezji warmińskiej we Fromborku Anneliese Birch-Hirschfeld. Ślubu udzielił im biskup Kaller w kaplicy biskupiej. Odtąd zamieszkał wraz z żoną na Wzgórzu Katedralnym we Fromborku w kanonii położonej tuż obok głównego wejścia do katedry[7]. Tworzyli harmonijne i wręcz przykładne małżeństwo[1]. Alfons również interesował się historią i pomagał Anneliese w pracy w archiwum biskupim przy tłumaczeniu dokumentów sporządzonych w języku polskim[8][9]. Mieli czwórkę dzieci, trzech synów i córkę[10][11]:
- Georg Michael (ur. 1942 w Królewcu) – został adwokatem w Kolonii,
- Dorothea (ur. 7 marca 1945 w Mühltroff w czasie exodusu przed Armią Czerwoną) – wybrała podobny zawód jak matka, została dyplomowaną bibliotekarką i archiwistką w Bonn,
- Christoph (ur. 1947 w Königstein im Taunus) – został taksówkarzem w Bonn,
- Andreas (ur. 1949 w Königstein im Taunus) – został optykiem w Sankt Augustin.
- Tod und Jenseits bei Mikołaj Rej (1505–1569) und Jan Kochanowski (1530–1584), 1934
- Wikinger in Rußland, Braniewo 1943
- Ignatius Krasicki, Dichter und Fürstbischof, als preußischer Untertan (1772–1802). Beiträge zur seinen Biographie, Braniewo 1944
- Book Review: Polnische Literatur in Deutschland. Osteuropastudien der Hochschulen des Landes Hessen. Reihe 3. Frankfurter Abhandlungen zur Slavistik Band 2, Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, 1964
Przypisy
edytuj- ↑ a b Alojzy Szorc Monumenta Historiae Warmiensis - seria źródeł do dziejów Warmii opublikowanych w latach 1860-1937 i jej wydawcy, Echa Przeszłości 10, 161-190, 2009
- ↑ a b c Bp Jan Obłąk Życie religijne polskiej ludności katolickiej w Olsztynie na przełomie wieków XIX i XX, Studia Warmińskie XVIII (1981)
- ↑ Triller, Alfons: Tod und Jenseits bei Mikolaj Rej (1505–1569) und Jan Kochanowski (1530–1584). Inaugural-Dissertation zur Erlangung der Doktorwürde der Philosophischen und Naturwissenschaftlichen Fakultät der Westfälischen Wilhelms-Universität zu Münster. Slavische Philologie. Stallupönen: Klutke. (1934)
- ↑ Verzeichnis der Vorlesungen an der Staatl. Akademie zu Braunsberg im Wintersemmester 1934/35
- ↑ Chronik 1955. Jahrbücher für Geschichte Osteuropas, Neue Folge, Bd. 3, H. 4 (1955), pp. 468-471 (4 pages). Published By: Franz Steiner Verlag
- ↑ Bulletin der Deutschen Slavistik. Organ des Verbandes der Hochschullehrer für Slavistik, Nr. 6, 2000, Institute stellen sich vor, s. 20
- ↑ Auf Fahrt zu den ermländischen Pfarrarchiven 1937 bis 1945, Erlebnisbericht von Dr. Anneliese Triller, geb. Birch-Hirschfeld, Ermlandbuch 1982, s. 149–157
- ↑ Als ich 1932 bis 1935 Diözesanarchivarin in Frauenburg war... Von Dr. Anneliese Triller, geb. Birsch-Hirschfeld, Ermlandbuch 1991, s. 53–58.
- ↑ Die Historische Kommission für ost- und westpreußische Landesforschung
- ↑ SCHAETZLE SOLUTIONS Berlin, Ermlandfamilie, Münster [online], www.ermlandfamilie.de, 30 listopada 2017 [dostęp 2024-02-25] (niem.).
- ↑ Walter Merten Frauenburg. Kreis Braunsberg. Die Familien des Kirchspiels 1939–1945, Selbstverlag, Koblenz 1982, s. 74
- ↑ au="Triller, Alfons" - Search Results [online], search.worldcat.org [dostęp 2024-02-25].