Arystoteles z popiersiem Homera
Arystoteles z popiersiem Homera[1] (niderl. Aristoteles bij de buste van Homerus) – obraz holenderskiego malarza Rembrandta Harmenszoona van Rijn. Obraz sygnowany u dołu po lewej: Rembrandt. f. / 1653[2].
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1653 |
| Medium | |
| Wymiary |
143,5 × 136,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Okoliczności powstania obrazu
edytujLata pięćdziesiąte XVII wieku były dla Rembrandta początkiem końca jego artystycznej sławy. Jego sztuka przestała być modna, nie przemawiała do współczesnych tak jak obrazy jego uczniów; zmalały zamówienia a zwiększyły się długi artysty. W rezultacie artysta stracił swój dom oraz bogatą kolekcję dzieł sztuki, a w 1660 roku przeniósł się do skromnego domu przy ulicy Rosengracht. Sztuka Rembrandta znalazła za to uznanie za granicą, głównie w Paryżu i we Włoszech. W 1653 roku otrzymał pierwsze zamówienie z Messyny od sycylijskiego kolekcjonera i mecenasa sztuki Antonia Ruffo. Ruffo nigdy nie opuścił Włoch a mimo to za pomocą pośredników i korespondencji stworzył wielką kolekcje dzieł sztuki. W stworzonym inwentarzu po jego śmierci odnotowano 364 obrazów, w tym dzieła Antoona van Dycka[3].
Zamówienie zostało złożone przez pośrednika mecenasa Giacomo di Battista na ręce amsterdamskiego marszanda Corlnelisa Gijsbrechtsza i dotyczyło ukazanie podobizny Arystotelesa. Obraz był jednym z siedmiu prac wchodzących w skład całej serii. Dwie inne prace wykonał również Rembrandt: Homer (1663) i zaginiony wizerunek Aleksandra Wielkiego z 1661 roku[4]. Cztery pozostałe prace wykonali włoscy mistrzowie: Giovanni Francesco Barbieri (pendant Kosmograf z globusem 1660)[5], Mattia Preti (Dionizy z Syracuz 1662), Salvator Rosa (Filozof Archytas z Tarentu, 1668) i Giacinto Brandi (Filozof i Hieronim, 1670)[6].
Opis
edytujRembrandt ukazuje Arystotelesa medytującego nad popiersiem Homera. Ubrany jest w średniowieczny strój: w ciemną szatę na którą narzucony jest jasny płaszcz z bufiastymi rękawami i z dużym czarnym kapeluszem. Od ramienia do pasa przechodzi gruby, mieniący się złoty łańcuch. Prawa ręką filozof trzyma na popiersiu Homera, które jest powodem zadumy Arystotelesa. Dzięki światłu padającym na filozofa i popiersie, Rembrandt zaznacza niewidzialną więź jaka nawiązuje się między nimi. Według historyka H. von Einema[7]:
Treścią obrazu jest dialog pomiędzy myślicielem i poetą. Pod dotknięciem dłoni popiersie budzi się jakby do życia. Myśliciel i poeta spotykają się w świetle wydobywającym ich postacie z mroku, choć bez zatarcia ich związków z ziemią. Głębokiej melancholii patrzącego odpowiada bogactwo przeczuć niewidomego[8]
Proweniencja
edytujArystoteles z popiersiem Homera został zakupiony przez Antonia Ruffo w 1653 roku za kwotę 500 guldenów[9]. W kolejnych stuleciach, aż do XIX roku dzieło znajdowało się w rodzinnej kolekcji Ruffo. W 1810 roku obraz został sprzedany na aukcji domu aukcyjnego Christie’s w Londynie, jako Rzeźbiarz z popiersiem za kwotę 79,16 funtów a drugi obraz Homer za kwotę 32,11 funtów. Przez kolejne lata dzieło wielokrotnie było sprzedawane na aukcjach by w 1930 roku zostać sprzedane w Nowym Jorku za kwotę 590 tys. dolarów Alfredowi W. Ericksonowi. W 1961 roku obraz trafił do Metropolitan Museum of Art.
Przypisy
edytuj- ↑ Kathryn Calley-Galitz: Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Warszawa: Arkady, 2020, s. 289. ISBN 978-83-213-5048-6.
- ↑ Aristotle with a Bust of Homer. Metropolitan Museum of Art. [dostęp 2021-02-23]. (ang.).
- ↑ Strona Metropolitan Museum.
- ↑ Michael Kitson identyfikuje obraz z dziełem znajdującym się w Gulbenkian Fundation w Lizbonie (Br.479).
- ↑ Oryginał zaginął pozostała jedynie grafika znajdująca się obecnie w Princeton University Art Museum.
- ↑ Rembrandt. Aristoteles bij de buste van Homerus, 1653 gedateerd [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-03-30] (ang. • niderl.).
- ↑ H. von Einem Rembrandt und Homer. „Wallraf-Richartz-Jahrbuch”, XIV, 1952, s. 182–205.
- ↑ Chudzikowski 1972 ↓, s. 62.
- ↑ Cabanne 2010 ↓, s. 128.
Bibliografia
edytuj- Andrzej Chudzikowski: Rembrandt van Rijn. Warszawa: Wydawnictwo Ruch, 1972.
- Pierre Cabanne: Rembrandt. Warszawa: Imbir, 2010. ISBN 978-83-60334-87-4.
- Rosalind Ormiston: The life and works of Rembrandt. New York: Hermes Hous, 2012. ISBN 0-89009-372-5.
- Michael Kitson: Rembrandt. Phaidon, 1993. ISBN 978-0714827438.
- Stefano Zuffi: Rembrandt. London, New York: Prestel, 2011. ISBN 978-3-7913-4620-5.