Ballada o żołnierzu

Ballada o żołnierzu (ros. Баллада о солдате) – radziecki film wojenny z 1959 w reżyserii Grigorija Czuchraja.

Ballada o żołnierzu
Баллада о солдате
Gatunek

wojenny, melodramat

Data premiery

1 grudnia 1959

Kraj produkcji

ZSRR

Język

rosyjski

Czas trwania

89 min

Reżyseria

Grigorij Czuchraj

Scenariusz

Walentin Jeżow
Grigorij Czuchraj

Główne role

Władimir Iwaszow
Żanna Prochorienko

Muzyka

Michaił Ziw

Zdjęcia

Władimir Nikołajew
Era Sawieliewa

Kostiumy

Ludmiła Riaszencewa

Montaż

Maria Timofiejewna

Produkcja

Mosfilm

Nagrody
MFF w Cannes – nagroda za najlepszy film dla młodzieży (1960)
MFF w San Francisco (SFIFF) – nagroda za najlepszy film i dla najlepszego reżysera (1960)
BAFTA – nagroda za najlepszy film (1962)
Nominacja do Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny (1962)
Nagroda Leninowska dla Grigorija Czuchraja i Walientina Jeżowa (1961)

Opis fabuły

edytuj

Rok 1942. Wojska radzieckie cofają się przed siłami hitlerowskimi. Młody żołnierz radziecki Alosza tkwi na swoim wysuniętym posterunku jako obserwator. Wobec ataku niemieckich czołgów, bezbronny i bezradny wycofuje się, co w praktyce oznacza paniczną ucieczkę. Gdy zdaje się, że lada chwila zmiażdży go nacierający niemiecki czołg, ścigany wpada do okopu, gdzie znajduje porzuconą rusznicę p. panc. Zdesperowany, oddaje z niej strzał w kierunku pojazdu i niszczy go, a następnie udaje mu się trafić jeszcze jedną niemiecką maszynę. Jego czyn zostaje uznany przez dowódców za bohaterski, chociaż on sam w swej prostoduszności wyznaje, ze wszystko to uczynił po prostu ze strachu. Na wiadomość o oczekującym go odznaczeniu, prosi generała o inną nagrodę – kilka dni urlopu w celu odwiedzenia matki, z którą na dobrą sprawę nie zdążył się pożegnać i która pisze mu w liście, że nawet przeciekającego dachu nie ma jej kto naprawić. Generał daje mu kilka dni urlopu i młody żołnierz wyrusza na tyły poprzez ogarniętą wojennym zamętem Rosję. Po drodze, choć bardzo się spieszy, nie odmawia pomocy potrzebującym. Wspiera więc inwalidę wojennego w jego trudnym powrocie do domu, odwiedza żonę frontowego kolegi (która w tym czasie znalazła już sobie innego). Wspierając innych, traci drogocenny czas, ujawniając jednak najlepsze cechy młodego, szlachetnego i prostodusznego człowieka. Przede wszystkim jednak pomaga młodej dziewczynie imieniem Szura, pomiędzy parą młodych, podróżujących razem ludzi, w pewnym momencie rodzi się uczucie, przerwane gwałtownym rozstaniem. Alosza w końcu dociera do swojej matki, jednak czas pozwala mu jedynie uścisnąć ją i zamienić kilka słów.

O filmie

edytuj

Film wyróżnia się pośród radzieckich filmów wojennych tamtego okresu. Jest jednym z najsławniejszych i spektakularnych dzieł radzieckiego kina wojennego przełomu lat 50. i 60. Jego głównym atutem nie jest akcja obfitująca w heroiczne wyczyny wojenne „bohaterskiego narodu radzieckiego”, ale siła lirycznej fabuły, wolnej od banalnej symboliki. Dominującym wrażeniem obrazu jest prostota – cecha naczelna wielkiej sztuki[1]. Być może, właśnie to zadecydowało o jego dużym sukcesie w ZSRR i za granicą – film otrzymał wiele nagród, a w samym Związku Radzieckim obejrzało go ponad 30 mln widzów[2].

Główne role

edytuj

Ciekawostki

edytuj

Akcja filmu rozgrywa się w 1942 roku, jednak jego bohaterowie noszą na mundurach pagony, które w Armii Radzieckiej zostały wprowadzone dopiero rok później (w 1943). Był to celowy zabieg reżysera, który przewidując projekcje filmu w Europie, nie chciał mącić ugruntowanego wyobrażenia radzieckich żołnierzy-wyzwolicieli w mundurach z pagonami[3].

Przypisy

edytuj
  1. Grabicz, Klinowski...
  2. Bałłada o sołdatie. [w:] Kinopoisk [on-line]. [dostęp 2010-07-22]. (ros.).
  3. BIN: Iwaszow Władimir Siergiejewicz. [w:] RUSactors [on-line]. [dostęp 2010-07-21]. (ros.).

Bibliografia

edytuj
  • Adam Garbicz, Jacek Klinowski: Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiągnięć filmu fabularnego. Podróż druga. 1950-1959. Wyd. I. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 380–381. ISBN 83-08-01377-5. (pol.).
  • Rostisław Jurieniew: Historia filmu radzieckiego. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1977, s. 236–237.
  • Zbigniew Pitera: Nowy film radziecki. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1967, s. 16–17.

Linki zewnętrzne

edytuj