Barbara Michalina Pogonowska

Barbara Michalina Pogonowska (ur. 1953) – polska ekonomistka, metodolog nauk ekonomicznych i filozof nauki. Od 1977 roku zawodowo związana ze środowiskiem naukowym Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, gdzie uzyskała stopień doktora habilitowanego, a następnie tytuł profesora nadzwyczajnego nauk ekonomicznych. Autorka prawie 100 publikacji z zakresu metodologii nauk ekonomicznych i filozofii nauki. Członkini ekonomicznych i filozoficznych towarzystw naukowych. Wielokrotna laureatka nagród JM Rektora UEP. Została odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Barbara Michalina Pogonowska

Data urodzenia	1953
doktor habilitowany nauk ekonomicznych
Specjalność: metodologia nauk ekonomicznych, etyka gospodarcza, filozofia nauki
Alma Mater	Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Doktorat	1986
Habilitacja	30 marca 1998
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Akademia Ekonomiczna w Poznaniu Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Odznaczenia

Życiorys

Tytuł magistra socjologii uzyskała w 1977 roku na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Wydział Nauk Społecznych). W roku 1986 obroniła pracę doktorską i otrzymała stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w zakresie filozofii (filozofia nauki). W roku 1998 uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomia (metodologia nauk ekonomicznych) na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (Wydział Ekonomii).

Zawodowo związana jest z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu, gdzie od 2000 roku pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego – obecnie w Instytucie Ekonomiczno-Społecznym, w Katedrze Socjologii i Etyki Gospodarczej. W latach 1999–2002 pełniła funkcję Prodziekana Wydziału Ekonomii ds. Programowych i Stypendialnych, a od 1999 roku jest Koordynatorem ds. ECTS. Brała udział w pracach lub przewodniczyła licznym Komisjom i Zespołom funkcjonującym w UEP, w tym komisjom przewodu doktorskiego i habilitacyjnego.

W latach 2014–2020 była członkinią Komisji Etycznej Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Należy do kilku towarzystw naukowych (Polskie Towarzystwo Filozoficzne, Polskie Stowarzyszenie Etyki Biznesu EBEN Polska, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne). Od 2008 roku pełni rolę eksperta Państwowej/Polskiej Komisji Akredytacyjnej, której członkiem była w okresie 2005-2007. W latach 2015–2020 była członkinią Rady Naukowej czasopisma Sensus Historiae.

Dorobek naukowy

Działalność badawczą prowadzi od 1978 roku. Jest autorką prawie 100 publikacji naukowych, w tym 2 monografii indywidualnych, 3 prac zbiorowych pod redakcją, 36 artykułów w czasopismach naukowych i 7 artykułów recenzyjnych. Osiem prac opublikowała w języku angielskim. Jej zainteresowania badawcze obejmują metodologię nauk ekonomicznych, etykę gospodarczą oraz filozofię nauki.

W swoich najnowszych pracach koncentruje się głównie na zagadnieniach z zakresu etyki biznesu i problematyce metodologii nauk ekonomicznych. Ustalenia w ramach drugiego ze wskazanych obszarów zostały opisane w monografii pt. Kategoria racjonalności w teoriach przedmiotowych makroekonomii, która stanowiła podstawę przyznania stopnia naukowego doktora habilitowanego i została nagrodzona przez JM Rektora UEP w roku 1998.

Aktywnie prezentuje wyniki badań na ogólnopolskich konferencjach naukowych, organizowanych przez ważne instytucje naukowe, m.in. Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Kulturoznawstwa UAM Poznań, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet Szczeciński, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Centrum Etyki Biznesu IFiS PAN. Regularnie uczestniczy w obradach Polskiego Zjazdu Filozoficznego. W roku 2017 brała udział w panelu Uniwersytet a polityka w ramach Debat Akademickich UEP i UAM.

Jej wiedza i doświadczenie są doceniane przez środowisko naukowe – pełniła rolę przewodniczącej lub członka w 8 radach programowych konferencji naukowych. Zrecenzowała dotychczas 5 rozpraw doktorskich i przygotowała 39 recenzji innych prac naukowych.

Wybrane publikacje naukowe

2016-2020

Pogonowska B. 2020, Finanse i społeczeństwo, W: Społeczna odpowiedzialność biznesu jako instrument budowania reputacji i zaufania do instytucji finansowych / Waliszewski Krzysztof (red.), CeDeWu, ISBN 978-83-8102-274-3, s. 37–47.

Pogonowska B., 2020, The Cultural Context of Critical Emancipatory Concepts of Economics and Management, W: Wyzwania dla organizacji i gospodarek w XXI wieku / Zwiech Patrycja, Migdał Anna Maria (red.), Studia i Monografie – Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, vol. 112, Społeczna Akademia Nauk, ISBN 978-83-64971-89-1, s. 39–47.

Pogonowska B., 2019, Interpretations of Anti-global Social Movements from the Perspective of Ethics Economy Reflection, Vestnik Tûmenskogo gosudarstvennogo universiteta. Socialʹno-èkonomičeskie i pravovye issledovaniâ, Tyumen State University Herald, Russia, vol. 5, nr 3, s. 8–22, DOI:10.21684/2411-7897-2019-5-3-8-22.

Pogonowska B., 2019, Odpowiedzialność za kształt uprawianej refleksji etycznej, W: 25 lat etyki biznesu w Polsce. Raport 2019 / Rok Bolesław, Sroka Robert (red.), Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie, s. 36–37.

Pogonowska B., 2018, CSR finansów w kulturze ekonomii postwzrostu, W: Społeczna odpowiedzialność instytucji finansowych: od teorii do praktyki / Waliszewski Krzysztof (red.), CeDeWu, ISBN 978-83-8102-143-2, s. 49–57.

Pogonowska B., 2018, Ekonomia postwzrostu wobec koncepcji CSR, Marketing i Rynek, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, nr 11 [CD], s. 379–388.

Pogonowska B., 2018, Rola szkół biznesu w kontekście deklaracji PRME, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, Wydział Prawa i Administracji UAM w Poznaniu, nr 1, s. 325–337, DOI:10.14746/rpeis.2018.80.1.25.

Pogonowska B., 2018, Korporacje jako podmiot etyczny a koncepcja degrowth economy, Człowiek i Społeczeństwo, vol. 46, s. 175–185.

Pogonowska B., 2017, Paul H. Dembinski Ethics and responsibility in the financial world, Studio Emka, Warsaw 2017, pp. 143, ISBN 978-83-65068-18-7 (artykuł recenzyjny), Bezpieczny Bank, nr 4, s. 183–185, DOI:10.26354/bb.8.4.69.2017.

Pogonowska B., 2017, Wartości-sensy kulturowe ekonomii globalnej, Filo-Sofija, vol. 17, nr 36, s. 447–458.

Pogonowska B., 2017, Korporacje – podmioty współtworzące etykę globalną, Sensus Historiae. Studia interdyscyplinarne, vol. 29, nr 4, s. 203–212.

Pogonowska B., 2017, CSR instytucji finansowych w ujęciu globalnym, W: Społeczna odpowiedzialność instytucji finansowych. Perspektywa banków, pośredników i doradców finansowych / Waliszewski Krzysztof (red.), Platinium, CeDeWu, ISBN 978-83-7556-948-3, s. 17–26.

Pogonowska B., 2016, Alternatywne wzory kultury gospodarczej, W: Kulturowe uwarunkowania działalności gospodarczej / Kamiński Ryszard, Sójka Jacek (red.), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Oddział w Poznaniu, ISBN 978-83-940850-9-4, s. 149–172.

Pogonowska B., 2016, Status wartości-sensów w praktyce badawczej ekonomii, W: Etyka w zarządzaniu i administracji / Kaczocha Włodzimierz, Orliński Ryszard (red.), Wydawnictwo CEdu sp. z o.o., ISBN 978-83-63560-83-6, s. 11–25.

Pogonowska B., 2016, Kulturowe ujęcie zagadnienia obiektywizmu badań ekonomicznych, Optimum. Studia Ekonomiczne, nr 2(80), s. 69–79, DOI:10.15290/ose.2016.02.80.06.

2011-2015

Pogonowska B., 2015, Łukasz Hardt, Studia z realistycznej filozofii ekonomii (artykuł recenzyjny), Ekonomista, Komitet Nauk Ekonomicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Wydawnictwo Key Text, nr 2, s. 277–280.

Pogonowska B., 2015, Dlaczego kiedyś wierzyliśmy w wolny rynek?, Prakseologia, nr 157/2, s. 53–68.

Pogonowska B., 2014, Współczesna treść pojęcia wzoru kultury gospodarczej, Człowiek i Społeczeństwo, vol. 38, s. 99–108.

Pogonowska B., 2014, Etyka gospodarcza wobec ekonomii społecznej, W: Polityka społeczna i jej wpływ na rozwój gospodarczy województwa wielkopolskiego: zarys problematyki / Bugajski Tomasz (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, ISBN 978-83-7780-973-0, s. 157–166.

Pogonowska B., 2013, Status globalnej etyki gospodarowania w dyskursie nauk ekonomicznych, Zeszyt Naukowy Uniwersytetu Szczecińskiego. Współczesne Problemy Ekonomiczne. Globalizacja. Liberalizacja. Etyka, nr 7 (787), s. 189–197.

Pogonowska B., 2013, Globalna etyka gospodarcza a doświadczanie kryzysu, W: Ekonomiczne i etyczne aspekty kryzysu gospodarczego / Kamiński Ryszard, Sójka Jacek (red.), Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, ISBN 978-83-916740-7-9, s. 109–119.

Pogonowska, B., 2012, A Global Ethical Reflection in the Age of Economic Crisis, Studia Oeconomica Posnaniensia – poprzedni tytuł: ZESZYTY NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) w Poznaniu, 218, s. 27–38.

2000-2010

Pogonowska, B., 2010, Kryteria naukowości i poprawności metodologicznej w ekonomii, W: A. Grzelak, K. Pająk (red.), Nowe trendy w metodologii nauk ekonomicznych i możliwości ich wykorzystania w procesie kształcenia akademickiego. T. 1: Problemy ogólne metodologii nauk ekonomicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań, s. 254–270.

Pogonowska, B., 2010, Źródła nieetyczności racjonalności ekonomicznej w kulturze społeczeństwa ponowoczesnego, W: J. Filek (red.), Moralny wymiar kryzysu ekonomicznego, Fundacja Biblioteki Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków, s. 49–62.

Pogonowska, B., 2009, Filozoficzno-epistemologiczne uprawomocnienie instytucjonalizacji globalnej etyki gospodarowania, Prakseologia, 149, s. 39–62.

Pogonowska, B., 2009, Instytucjonalizacja etyki zawodowej, Studia Oeconomica Posnaniensia – poprzedni tytuł: ZESZYTY NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) w Poznaniu, 120, s. 149–161.

Pogonowska, B., 2005, Kapitał społeczny – poszukiwanie więzi społecznych późnej nowoczesności, Studia Oeconomica Posnaniensia – poprzedni tytuł: ZESZYTY NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) w Poznaniu, 58, s. 120–126.

Pogonowska, B., 2005, Kompetencje kulturowe studentów ekonomii, Prakseologia, 145, s. 151–158.

Pogonowska, B., 2004, Kapitał społeczny-próba rekonstrukcji kategorii pojęciowej, Studia Oeconomica Posnaniensia – poprzedni tytuł: ZESZYTY NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) w Poznaniu, 42, s. 9–32.

Pogonowska, B., 2004, Koncepcja społecznych uwarunkowań wiedzy ekonomicznej Oskara Langego w kulturoznawczej perspektywie, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej w Katowicach, s. 349–358.

Pogonowska, B., 2002, Kategoria globalnej racjonalności gospodarowania, Studia Oeconomica Posnaniensia – poprzedni tytuł: ZESZYTY NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) w Poznaniu, 19, s. 30–37.

Pogonowska, B., 2000, Makroekonomia w społeczeństwie ponowoczesnym, Studia Oeconomica Posnaniensia – poprzedni tytuł: ZESZYTY NAUKOWE Uniwersytetu Ekonomicznego (AE) w Poznaniu, 5, s. 28–38

Pogonowska, B. (red.), 2000, Teorie i aplikacje etyki gospodarczej, praca zbiorowa pod red. B. Pogonowskiej, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, s. 367.

Pogonowska, B. (red.), 2000, Elementy etyki gospodarki rynkowej, praca zbiorowa pod red. B. Pogonowskiej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa, s. 260.

Przed 2000

Pogonowska, B., 1999, Paranauka: sposoby konstruowania i źródła jej społecznej akceptacji, W: O nauce, pseudonauce, paranauce / red. nauk. E. Hałoń, G. Labuda, Warszawa: PAN, s. 29–47.

Pogonowska, B., 1997, Paranauka: sposoby jej konstruowania, Nauka, nr 1, s. 195–201.

Pogonowska, B., 1996, Kategoria racjonalności w teoriach przedmiotowych makroekonomii, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu, Poznań, s. 152.

Pogonowska, B., 1996, Why the Free Market Economy is Believed to be Rational. Im Zeichen der Liberalen Erneurung, W: Österreichische Gesellschaft für Mitteleuropaische Studien / Verlag P. Gerlich, K. Glass, B. Serloth. – Wien, Poznań: Humaniora, s. 149–154.

Pogonowska, B., 1996, Kategoria racjonalności makroekonomicznej, Edukacja Filozoficzna, vol. 22, s. 189–198.

Pogonowska, B., 1996, Ajdukiewicz’s concept of rationality of scientific statements from a cultural perspective, Axiomathes, vol. 7 nr 3, s. 367–383.

Pogonowska, B., 1995, Paranauka. Studium z filozofii nauki, Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Polska Akademia Nauk, Poznań, s. 116.

Pogonowska, B., 1991, Systemy paranaukowe w biologii, Studia Metodologiczne, t. 25, s. 4–5.

Pogonowska, B., 1988, Próba historycznego ujęcia działalności pozanaukowej, Studia Filozoficzne, nr 8, s. 25–37.

Pogonowska, B., 1986, Obraz „nienauki” w perspektywie tradycji epistemologicznej, W: Nurty filozofii współczesnej: prace Instytutu Polityki Społecznej, Poznań: Wyd. AE, s. 33–53.

Pogonowska, B., 1983, Paranaukowe koncepcje rozwoju wszechświata, Człowiek i Światopogląd, nr 4, s. 90–97.

Pogonowska, B., 1982, Próba klasyfikacji biologicznych koncepcji paranaukowych, Poznańskie Studia z Filozofii Nauki, z. 7, s. 207–213.

Aktywność dydaktyczna

Prowadziła zajęcia dydaktyczne na studiach I, II i III stopnia z następujących przedmiotów:

• w języku polskim: Filozofia, Socjologia, Kulturoznawstwo, Etyka gospodarcza, Socjologia komunikowania masowego, Poprawne obyczaje zawodowe, Etyka doradztwa finansowego, Etyka w biznesie, Etyka w administracji publicznej, Etyka zawodowa (PS), Logika i metodologia, Logika, Metodologia nauk ekonomicznych, Metody badań jakościowych, Metody technik i badań społecznych, Kryteria naukowości w ekonomii, Etyka badań naukowych.
• w języku angielskim: Ethics, Ethics in Social Studies, Ethics of Business Activity, Business Ethics, Modern Philosophy, Sociology.

Była promotorem 197 prac dyplomowych i 29 prac podyplomowych. Wybrane prace zostały nagrodzone przez Fundację UEP (3), Radę Naukową Stowarzyszenia Księgowych (1) oraz Związek Przedsiębiorstw Finansowych i Akademię Leona Koźmińskiego – w ramach konkursu Verba Veritatis (1).

Pełniła rolę opiekuna naukowego, a następnie promotora w ramach 4 przewodów doktorskich: dr Hanny Napierały, dra Mikołaja Iwańskiego, dr Arlety Olbrot-Brzezińskiej i dra Michała Litwińskiego.

Podjęła się opieki naukowej nad 4-osobowym zespołem studentów kierunku Ekonomia oraz Finanse i rachunkowość w ramach I edycji ogólnopolskiego konkursu dla studentów/ studentek uczelni/ kierunków ekonomicznych Ethics Challenge, organizowanego przez CFA Polska oraz KNF (kwiecień-maj 2018). Zespół otrzymał III miejsce.

Nagrody i odznaczenia

Wybrane nagrody i odznaczenia zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Nagroda lub odznaczenie	Przyznający	Rok przyznania
Nagroda Indywidualna III stopnia JM Rektora za pracę doktorską	Rektor UEP	1987
Nagroda Indywidualna II stopnia JM Rektora za monografię pt. „Paranauka. Studium z filozofii nauki”	Rektor UEP	1996
Nagroda Indywidualna I stopnia JM Rektora za monografię pt. „Kategoria racjonalności w teoriach przedmiotowych makroekonomii”	Rektor UEP	1998
Nagroda Zespołowa I stopnia JM Rektora za oryginalne i twórcze osiągnięcia naukowe w roku 1999//2000 – za zeszyt naukowy nr 270 pt. „Studia z etyki i socjologii gospodarczej”	Rektor UEP	2000
Nagroda Zespołowa I stopnia JM Rektora za oryginalne i twórcze osiągnięcia naukowe w roku 2000/2001 – za monografię pt. „Elementy etyki gospodarki rynkowej”	Rektor UEP	2001
Medal Komisji Edukacji Narodowej	MNiSW	2002
Srebrny Krzyż Zasługi	Prezydent RP	2011
Nagroda Zespołowa I stopnia JM Rektora za oryginalne i twórcze osiągnięcia naukowe w roku 2010/2011 – za monografię „Nowe trendy w metodologii nauk ekonomicznych i możliwości ich wykorzystania w procesach kształcenia akademickiego”. tom I – „Problemy ogólne metodologii nauk ekonomicznych”	Rektor UEP	2011
Nagroda Indywidualna JM Rektora III stopnia za osiągnięcia organizacyjne za 2008/2009 – 2011/2012	Rektor UEP	2012
Nagroda Zespołowa I stopnia JM Rektora za oryginalne i twórcze osiągnięcia naukowe w roku 2012/2013 – za zeszyt naukowy nr 218 pt. „Economic crisis in a social perspective”	Rektor UEP	2013
Nagroda Zespołowa JM Rektora za oryginalne i twórcze osiągnięcia naukowe w roku 2017 – za monografię „Społeczna odpowiedzialność instytucji finansowych. Perspektywa banków, pośredników i doradców finansowych” red. K. Waliszewski	Rektor UEP	2018

Media

Barbara Pogonowska regularnie wyraża opinię etyczną w sprawach publicznych. Jest autorem następujących wypowiedzi w mediach, m.in.:

• Wypowiedź w artykule Termy Maltańskie. Prezes zasiada w radzie nadzorczej konkurencyjnej spółki, Gazeta Wyborcza Poznań, 26 lutego 2013.
• Wypowiedź w artykule Profesor bojkotuje NeoBank za „czyścicieli” kamienic, Gazeta Wyborcza Poznań, 1 sierpnia 2013.

W dniu 7 lutego 2014 w Gazecie Wyborczej Poznań ukazał się wywiad z prof. B. Pogonowską pt. O zatrudnianiu znajomych. ZTM to nie prywatny folwark.

W maju 2017 roku w Gazecie Finansowej opublikowano artykuł prof. B. Pogonowskiej pt. Społeczna odpowiedzialność w finansach.