Buss (wyspa)

rzekoma wyspa na północnym Atlantyku

Buss – rzekoma wyspa na północnym Atlantyku, odkryta jakoby we wrześniu 1578 roku, w trakcie trzeciej ekspedycji Martina Frobishera w poszukiwaniu Przejścia Północno-Zachodniego.

Zarys brzegów Buss na mapie Johannesa Janssoniusa z 1650 roku

Zgodnie z relacją opublikowaną w wydanej w 1578 roku książce George’a Besta A True Discourse of the Late Voyages of Discoverie of a Passage to Cathaya jeden ze statków wchodzących w skład ekspedycji Frobishera, Emmanuel, podczas podróży powrotnej do Anglii miał natknąć się – gdzieś pomiędzy Islandią a równie legendarną wyspą Frisland – na nieznany dotychczas ląd, przez trzy dni żeglując wzdłuż jego brzegów. Ziemia ta wyglądać miała na urodzajną, pełną drzew i owoców[1][2]. Ponowny opis nowo odkrytej wyspy, autorstwa jednego z członków ekspedycji, Thomasa Wiarsa, znalazł się w 1598 roku w pracy Richarda Hakluyta Voiages, Traffiques and Discoueries of the English Nation. Wiars twierdził jednak, że wybrzeże było pokryte lodem, nie wspominał o żadnej roślinności[1].

Odkrytego jakoby przez ekspedycję Frobishera lądu bezskutecznie próbowali poszukiwać James Hall w 1605 i ponownie w 1612 roku oraz Henry Hudson w 1609 roku, odnotowując w miejscu jego rzekomej lokalizacji tylko ławicę lodu i zmianę barwy wody świadczącą o lokalnej płytkości akwenu[1]. Pomimo to przez cały XVII wiek, mimo poważnych głosów sceptycyzmu, wyspę Buss umieszczano na licznych mapach, przedstawiając ją jako sporych rozmiarów ląd, długi na cały stopień szerokości geograficznej[1]. Ponownie ląd mieli zaobserwować podczas żeglugi do Nowego Świata Zachariah Gillam w 1668 oraz Thomas Shepard w 1671 roku. W 1675 roku król Karol II Stuart przyznał nawet Kompanii Zatoki Hudsona wieczyste prawo własności wyspy i przywileje handlowe[1]. Pomimo to nie pojawiły się już więcej raporty o obserwacji rzekomej wyspy i od początku XVIII wieku coraz powszechniej powątpiewano w jej rzeczywiste istnienie[1]. W 1745 roku holenderski kartograf van Keulen wysunął hipotezę, że wyspa zatonęła, pozostawiając po sobie mieliznę[1][2]. Odtąd przez pewien czas zaznaczano ją jeszcze jako przeszkodę nawigacyjną, aż w końcu zniknęła z map[1].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g h Edward Brooke-Hitching: Atlas lądów niebyłych. Największe mity, zmyślenia i pomyłki kartografów. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2017, s. 46-49. ISBN 978-83-8062-185-5.
  2. a b Theresa Bane: Encyclopedia of Imaginary and Mythical Places. Jefferson: McFarland & Company, 2014, s. 36. ISBN 978-0-7864-7848-4.