Carl Rosini

amerykański iluzjonista polsko-żydowskiego pochodzenia

Carl Rosini, właśc. Jan Rosen, Jakub Rosenzweig, ps. „Napoleon of Mistery”[1] (ur. 14 kwietnia 1882[2] lub 1885 w Łodzi, zm. 23 lutego 1969 w Clearwater)[3] – amerykański iluzjonista pochodzenia polsko-żydowskiego[4][5].

Carl Rosini
Jan Rosen
Napoleon of Mistery
Imię i nazwisko urodzenia

Jakub Rosenzweig

Data i miejsce urodzenia

14 kwietnia 1882 lub 1885
Łódź

Data i miejsce śmierci

23 lutego 1969
Clearwater

Zawód, zajęcie

iluzjonista

Małżeństwo

Peggy Barclay

Dzieci

Theodore Rose

Życiorys edytuj

Młodość edytuj

Carl Rosini urodził się w Łodzi jako Jakub Rosenzweig. Jeszcze w młodości zmienił nazwisko na Jan Rosen. W 1895 udał się na występ do teatru „Talia” w Łodzi, gdzie obejrzał występ iluzjonisty Bekkera, który zainspirował go do zostania magikiem[6]. Po 2 latach od występu Rosen opracował pierwszą magiczną sztuczkę i przybrał imię Carl Rosini[2]. Co więcej w 1897 do Łodzi przyjechał rosyjski cyrk z magikiem Natanem Schwartzem. Rosini starał się obserwować jego wszystkie występy. Uprosił również magika by ten zatrudnił go jako asystenta. Schwartz zgodził się, zaś młody chłopiec uciekł z cyrkiem, z którym wyjechał do Niemiec w tajemnicy przed rodzicami. U boku Schwartza Rosini nabierał doświadczenia oraz przygotowywał samodzielne pokazy[4].

Pobyt w Wielkiej Brytanii edytuj

Gdy cyrk miał ponownie pojawić się w Łodzi, Rosini w obawie przed rodzicami uciekł pociągiem do Londynu, gdzie zatrudnił się u fryzjera jako czeladnik. Rosini w Londynie podpatrywał innych iluzjonistów w Egyptian Hall(inne języki) oraz uczył się sztuczek w salonie fryzjerskim. Jednym z klientów salonu okazał się angielski iluzjonista Lewis Davenport, który udzielił Rosiniemu porad. Młody chłopak tak często trenował w zakładzie fryzjerskim triki, że został zwolniony z pracy. Wtedy to Rosini zdecydował się rozpocząć swoje własne występy jako iluzjonista, podejmując prace w prowincjonalnych teatrach, a po tym jak został okradziony przez iluzjonistę Anthony’ego powrócił do Londynu, gdzie poznał duńskiego iluzjonistę Simsa, który zarekomendował go na swoje miejsce w teatrze Alhambra(inne języki). Tam Rosini poznał Tenichiego Shokyokusai(inne języki), który nauczył go sztuczki pt. „węzeł na kciukach” w zamian za pokazanie mu sztuczek z kulami bilardowymi, dzięki czemu poznał tajniki słabo znanego w Europie triku wywodzącego się z Japonii. W 1906 Rosini ożenił się z tancerką baletową Margaret (Peggy) Barclay, z którą założył spółkę „Carl Rosini and Company”[4].

Wyjazd do Stanów Zjednoczonych edytuj

Małżeństwo zorganizowało tournée po Europie, odwiedzając Niemcy, Francję, Belgię i Holandię, uzyskując roczny kontrakt na występy w Ameryce Południowej[4]. W Argentynie w 1911 plakaty reklamujące występy małżeństwa określały go „Napoleonem tajemnicy”. Początkowo ich występy trwały około 15 minut. Kolejne występy odbywające się w Brazylii miały trwać około 1 godziny. Po powrocie do Londynu w 1912 Rosini sprowadził z Łodzi matkę i siostrę, z którymi następnie w 1913 przeniósł się do USA, podpisując kontrakt z Harrym Lauderem(inne języki), z którym małżeństwo odbyło tournée, a następnie brało udział w wodewilach. w trakcie objazdu po USA małżeństwo kupiło psa doga i opracowało popisową sztuczkę polegającą na przemienieniu kobiety w psa, dzięki czemu spektakle Rosiniego w Stanach Zjednoczonych wydłużyły się z 1 godziny do 2 godzin oraz przyniosły mu większą popularność[4].

W 1914 Rosini wyjechał do Ameryki Południowej i Środkowej na występy z George’em LaFollette. Po przyjeździe na Kubę pozostali na niej do wybuchu I wojny światowej, kiedy to Rosini powrócił do USA[7]. Tam w 1918 uzyskał obywatelstwo Stanów Zjednoczonych[4]oraz rozpoczął ponowne przygotowania do tournée, zamawiając w warsztacie Tobiasa Bamberga(inne języki) nowe iluzjonistyczne utensylia, jednocześnie zaprzyjaźniając się z magikiem i wyjeżdżając z nim na występy do Ameryki Południowej w 1919. To prawdopodobnie Bamberg przedstawił Rosiniego Paulowi Vucicowi, początkującemu iluzjoniście, który został asystentem Rosiniego, by z czasem przyjmując nazwisko po Carlu, zostając Paulem Rosinim(inne języki)[7].

Carl Rosini po powrocie z kolejnego tournée w 1920 zajął się występowaniem w wodewilach. W 1929 ponownie wyjechał do Ameryki Południowej i kiedy społeczności iluzjonistów w Stanach Zjednoczonych, że Rosini nie wróci, Vucic dokonał zmiany nazwiska. W 1932 jednak wrócił, uznając, że zmiana nazwiska Vucica wynikała z chęci zrobienia kariery w oparciu o jego dorobek, w związku z czym podjął kroki prawne. Doprowadził do zakazu występów iluzjonistycznych Paula Rosiniego pod nazwiskiem Rosini w obrębie Nowego Jorku[7].

W 1932 zaangażował się w występy w nocnych klubach i hotelach – wg Rosiniego nie były to odpowiednie miejsca na wielkie i złożone iluzje, w związku z czym ograniczył repertuar, koncentrując się na trikach zręcznościowych – największą popularnością cieszyły się triki karciane. Występował wówczas głównie w Park Central Hotel w Nowym Jorku, a po 11 miesiącach występów zamieszkał w Saranac Lake, wycofując się tymczasowo z występów. Wybuch II wojny światowej przyczynił się do jego powrotu na scenę. Od kwietnia 1943 roku do marca 1944 roku Carl i Peggy Rosini występowali dla amerykańskich żołnierzy zarówno na Biskim Wschodzie, jak i w Afryce Północnej. W tym okresie mieli możliwość wystąpić przed uczestnikami konferencji teherańskiej, w tym m.in. Franklinem Delano Roosveltem, Winstonem Churchillem i Józefem Stalinem. W 1946 Rosini oficjalnie przeszedł na emeryturę i sprzedał swoje magiczne utensylia[4].

W 1949 Rosini był współzałożycielem Long Island Mystics Assembly – nowojorskiej organizacji zrzeszającej iluzjonistów[8]. Ponadto należał do International Brotherhood of Magicians(inne języki) oraz Society of American Magicians(inne języki)[4]. Z czasem Carl i Peggy przeprowadzili się na Florydę[4].

Carl Rosini zmarł 23 lutego 1969 w Clearwater, gdzie został pochowany na cmentarzu Sylvan Abbey Memorial Park[3].

Odznaczenia edytuj

W roku 1952 International Brotherhood of Magicians(inne języki) przyznało mu Gwiazdę Magii jako drugiemu na świecie po iluzjoniście Tonym Slydinim(inne języki)[4]. Rosini znalazł się również w Society of American Magicians(inne języki) Hall of Fame[9].

Przypisy edytuj

  1. Charles Reynolds, Magic posters 100 Jahre Zauber-Plakate, Berlin 1976, ISBN 978-3-7925-0236-5, OCLC 636018180 [dostęp 2022-01-05].
  2. a b Marek Zdrojewski-Aremi, Carl Rosini Napoleon tajemnicy, Bogusław Wróblewski (red.), „Akcent”, rok VI, nr 1(19), 1985.
  3. a b Carl Rosini (1885-1969) – Find A Grave Memorial [online], www.findagrave.com [dostęp 2022-01-05] (ang.).
  4. a b c d e f g h i j Robert E. Olson, Carl Rosini: His Life and His Magic, First Edition, Magic Inc., 1966 [dostęp 2022-01-05].
  5. Carl ROSINI [online], Artefake, 23 lutego 2021 [dostęp 2022-01-05] (fr.).
  6. Jacek Perzyński, Mistrz iluzji z Łodzi, „Ziemia Łódzka. Pismo Samorządowe Województwa Łódzkiego” (Nr 1 (203)), styczeń 2019, s. 16–17, ISSN 1640-9337.
  7. a b c Paul Rosini (Magician) | Jon Finch [online], Magic for Events | Mentalist & Magician | Jon Finch [dostęp 2022-01-05] (ang.).
  8. Mystic’s History [online], Limystics [dostęp 2022-01-05] (ang.).
  9. The Hall [online], Society of American Magicians Hall of Fame and Magic Museum, Inc., 3 listopada 2011 [dostęp 2022-01-05] (ang.).