Chce się żyć
Chce się żyć – polski dramat filmowy z 2013 w reżyserii Macieja Pieprzycy, nakręcony na podstawie autorskiego scenariusza i z Dawidem Ogrodnikiem w głównej roli.
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery |
11 października 2013 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
107 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Maciej Pieprzyca |
| Główne role |
Dawid Ogrodnik |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Kostiumy | |
| Montaż | |
| Produkcja |
Wiesław Łysakowski |
| Wytwórnia |
Studio Filmowe „Tramway” |
| Dystrybucja | |
| Strona internetowa | |
Tematem filmu, luźno opartego na prawdziwych wydarzeniach, jest historia młodzieńca cierpiącego na porażenie mózgowe (podwójna rola Kamila Tkacza i Dawida Ogrodnika), walczącego o własną godność pomimo braku akceptacji ze strony otoczenia.
Film Pieprzycy został pozytywnie przyjęty przez większość krytyków i był wielokrotnie nagradzany, między innymi Grand Prix Festiwalu Filmowego w Montrealu, Srebrnymi Lwami dla Pieprzycy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych oraz czterema Orłami: za scenariusz (dla Pieprzycy), najlepszą główną rolę męską (dla Ogrodnika) oraz za role drugoplanowe Anny Nehrebeckiej i Arkadiusza Jakubika.
Opis fabuły
edytujBohaterem filmu jest Mateusz Rosiński, chłopiec cierpiący na dziecięce porażenie mózgowe. Lekarze wprost mówią jego rodzicom, Zofii i Pawłowi, że nie ma on szans na rehabilitację i nazywają go „rośliną”. Mimo to rodzice chłopca wierzą, że choć chłopiec nie jest w stanie się z nimi komunikować, pozostaje sprawny intelektualnie. Mateusz jest otaczany troską i miłością, choć los nie jest dlań łaskawy: ojciec tragicznie ginie podczas próby zapalenia fajerwerków, a matka z przyczyny pogarszającego się stanu zdrowia przekazuje Mateusza do specjalistycznego ośrodka. Z dala od bliskich młodzieniec walczy o godność. Jego sytuacja zmienia się, kiedy do placówki trafia młoda wolontariuszka Magda, która jako jedyna nie traktuje go przedmiotowo. On sam przyciąga uwagę lekarki Joli, która pracuje nad eksperymentalnymi metodami leczenia i stopniowo nawiązuje z nim kontakt, odczytując jego myśli za pomocą jego mrugnięć[1][2].
Obsada
edytuj
Źródło: Internetowa Baza Filmu Polskiego[1]
- Dawid Ogrodnik (Mateusz Rosiński)
- Kamil Tkacz (Mateusz Rosiński w dzieciństwie)
- Dorota Kolak (Zofia Rosińska, matka Mateusza)
- Arkadiusz Jakubik (Paweł Rosiński, ojciec Mateusza)
- Anna Nehrebecka (pani Jola, nauczycielka języka Blissa)
- Katarzyna Zawadzka (Magda)
- Helena Sujecka (Matylda Rosińska, siostra Mateusza)
- Mikołaj Roznerski (Tomek Rosiński, brat Mateusza)
- Tymoteusz Marciniak (Tomek Rosiński, brat Mateusza w dzieciństwie)
- Anna Karczmarczyk-Litwin (Anka)
- Grzegorz Mielczarek (Krzysztof, wychowawca w ośrodku)
- Mirosław Kotowicz (pielęgniarz w ośrodku)
- Anita Poddębniak (starsza opiekunka w ośrodku)
- Monika Chomicka (Lila, pokojowa w ośrodku)
- Milena Lisiecka (Mirka, pokojowa w ośrodku)
- Ewa Serwa (Madejska, dyrektorka ośrodka)
- Piotr Leśniak (Piotrek, kolega Mateusza w ośrodku)
- Gabriela Muskała (lekarka)
- Janusz Chabior („Łysy”)
- Witold Wieliński (dzielnicowy Talarczyk, sąsiad Rosińskich)
- Julia Balsewicz (dziennikarka Ewa)
- Dariusz Chojnacki (Adam, mąż Matyldy)
- Krzysztof Ogłoza (ksiądz w ośrodku)
- Lech Dyblik (uzdrowiciel)
- Agnieszka Kotlarska (matka Anki)
- Marek Kalita (ojciec Magdy)
- Teresa Iwko (Wanda, macocha Magdy)
- Eliza Borowska (lekarka w ośrodku)
- Jadwiga Wianecka (wychowawczyni w ośrodku)
- Marta Półtorak (wychowawczyni w ośrodku)
- Piotr Trojan (Marek, współlokator Mateusza w ośrodku)
- Piotr Żurawski (Leszek, współlokator Mateusza w ośrodku)
- Dagmara Bąk (wolontariuszka)
- Igor Wilewski-Sobczyk (Kuba, syn Matyldy)
- Przemysław Chrzanowski (występuje w roli samego siebie, w scenach pokazywanych obok napisów końcowych filmu)
- Bernadeta Komiago (klientka; w napisach imię: Bernadeta)
- Karolina Kamińska
- Iwona Sitkowska (pensjonariuszka ośrodka w kasku)
- Małgorzata Moskalewicz (dziewczyna Tomka)
- Jarosław Stypa (pielęgniarz)
- Andrzej Wronowski
- Jerzy Matałowski (inspektor, przewodniczący komisji)
- Grażyna Budzińska
- Ada Kołodziejczyk (córka Matyldy)
- podopieczni i opiekunowie Domu Pomocy Społecznej „Na Przedwiośniu”
Obsada dubbingu
edytuj- Wojciech Solarz (głos Mateusza)
Produkcja
edytuj
Za produkcję Chce się żyć odpowiedzialne było Studio Filmowe „Tramway” pod przewodnictwem Wiesława Łysakowskiego. Reżyser Maciej Pieprzyca zaczerpnął inspirację dla swego filmu z dokumentu Jak motyl autorstwa Ewy Pięty, gdzie przedstawiona została podobna historia. Po śmierci Pięty Pieprzyca, jako jej przyjaciel z czasów studenckich, postanowił nakręcić podobny film w hołdzie dla dokumentalistki[3]. W świetle informacji opublikowanych po premierze filmu w reportażu w „Super Expressie”, pierwowzorem Mateusza Rosińskiego (przedstawionym też w filmie Pięty) był Przemek Chrzanowski, którego tragiczny los uległ w filmie uładzeniu[4].
Po pewnych wahaniach do roli Rosińskiego Pieprzyca zaangażował Dawida Ogrodnika, który miał za sobą występ w filmie Jesteś Bogiem. Aktor na potrzeby nowej roli schudł 10 kg, ćwicząc ruchy ciała pod nadzorem (między innymi) mistrza pantomimy Bartłomieja Ostapczuka[5]. W roli matki Mateusza obsadzono Dorotę Kolak[6], natomiast jego ojca odegrał Arkadiusz Jakubik[1]. Operatorem zdjęć do filmu został Paweł Dyllus, odpowiedzialny za skromne, statyczne ujęcia, które nie odwracały uwagi od gry aktorów[3]. Zdjęcia do filmu zrealizowano w Katowicach i Chorzowie[1]. Muzykę do filmu skomponował Bartosz Chajdecki[7]. W Chce się żyć wykorzystano także utwór „Miłość wciąż pragnie żyć” (muzyka: Roch Poliszczuk, Jerzy Runowski, słowa Roch Poliszczuk)[8][9].
Łączny budżet Chce się żyć, dzięki dofinansowaniu filmu przez koproducenta Silesia Film oraz Polski Instytut Sztuki Filmowej, wyniósł 3 033 007 złotych[10]. Premiera filmu odbyła się 11 października 2013 roku[1].
Odbiór
edytujFrekwencja kinowa
edytujWedług szacunków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Chce się żyć obejrzało w kinach 308 364 widzów, co umiejscawiało film Pieprzycy na 9. miejscu na liście najczęściej oglądanych polskich filmów 2013 roku[11]. Zdaniem portalu Box Office Mojo szacowany dochód z międzynarodowej dystrybucji filmu wyniósł 1 438 531 dolarów[12].
Recepcja krytyczna
edytujFilm Chce się żyć był na ogół pozytywnie odbierany przez krytyków. Łukasz Muszyński z portalu Filmweb pisał, że „Pieprzyca przygląda się światu niepełnosprawnych bez fałszywej litości i roztkliwiania się. Mówi o rzeczach ważnych […] przez pryzmat przyziemnych zdarzeń i wyzwań […]. Nie boi się też stawiać niewygodnych pytań (np. o życie erotyczne osób upośledzonych)”[13]. Grzegorz Fortuna w recenzji dla portalu Film.org.pl doceniał odtwórców roli Rosińskiego: „Odgrywający główną rolę Dawid Ogrodnik […] jest po prostu niesamowity, a wcielający się w małoletniego Mateusza Kamil Tkacz dotrzymuje mu kroku”[14]. Janusz Wróblewski z „Polityki” pisał, że „zaskakuje lekkość, z jaką ta przygnębiająca, oparta na faktach, a przez to oszałamiająco wzruszająca historia została sfilmowana”[15]. Wróblewski, porównując film Pieprzycy na korzyść z ponurym oscarowym dziełem Juliena Schnabla Motyl i skafander (2007), dostrzegał w Chce się żyć „odwrotną metamorfozę: z piekła wykluczenia do raju, jakim jest odzyskanie godności po 26 latach uznawania za roślinę”[15]. Dagmara Romanowska na łamach portalu Onet.pl przekonywała, że film Pieprzycy „balansuje po bardzo cienkiej linie, ale cały czas utrzymuje równowagę pomiędzy tragizmem i komizmem, beznadzieją i siłą, prostotą formy i ciężarem poruszanych kwestii, uniwersalizmem i konkretnym przypadkiem”[16].
W bardziej krytycznej recenzji dla „Dziennika Gazety Prawnej” Piotr Czerkawski stwierdził, że „w swoich wysiłkach Pieprzyca zapomina, że nie da się być jednocześnie zabawnym jak Hrabal i nachalnym niczym Elżbieta Jaworowicz”[17]. Zdaniem Czerkawskiego Chce się żyć to film, „którego intelektualna ambicja ogranicza się do uzasadnienia komunału zawartego w tytule”[17], a w którym mimo niemożności komunikacji Mateusza z otoczeniem „reżyser wielkodusznie udziela nam dostępu do umysłu bohatera”[17].
Nagrody i wyróżnienia
edytuj| Rok | Festiwal | Nagroda[1] | Odbiorca | Wynik |
|---|---|---|---|---|
| 2013 | Festiwal Filmowy w Montrealu | Grand Prix | Maciej Pieprzyca | Wygrana |
| Nagroda Publiczności | Wygrana | |||
| Nagroda Jury Ekumenicznego | Wygrana | |||
| Festiwal Polskich Filmów Fabularnych | Srebrne Lwy | Wygrana | ||
| Złoty Klakier | Wygrana | |||
| Kryształowa Gwiazda Elle | Wygrana | |||
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Chicago | Srebrny Hugo | Wygrana | ||
| Festiwal Aktorstwa Filmowego im. Tadeusza Szymkowa we Wrocławiu | Złoty Szczeniak | Dawid Ogrodnik | Wygrana | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy "Tofifest" w Toruniu | Złoty Anioł | Maciej Pieprzyca | Wygrana | |
| Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce | Złote Zęby | Wygrana | ||
| 2014 | Paszport "Polityki" | Nagroda w kategorii: film | Dawid Ogrodnik | Wygrana |
| Polskie Nagrody Filmowe | Orzeł za najlepszy scenariusz | Maciej Pieprzyca | Wygrana | |
| Orzeł za najlepszą główną rolę męską | Dawid Ogrodnik | Wygrana | ||
| Orzeł za najlepszą drugoplanową rolę żeńską | Anna Nehrebecka | Wygrana | ||
| Orzeł za najlepszą drugoplanową rolę męską | Arkadiusz Jakubik | Wygrana | ||
| Orzeł za najlepszy film | Maciej Pieprzyca | Nominacja | ||
| Orzeł za najlepszą reżyserię | Nominacja | |||
| Orzeł za najlepszy montaż | Krzysztof Szpetmański | Nominacja | ||
| Stowarzyszenie Autorów Zdjęć Filmowych | Nagroda PSC | Paweł Dyllus | Nominacja | |
| Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej "Prowincjonalia" | "Jańcio Wodnik" za największe odkrycie festiwalu | Kamil Tkacz | Wygrana | |
| Fundacja Kino | Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego | Dawid Ogrodnik | Nominacja | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cleveland | Nagroda Główna w Konkursie filmów środkowo- i wschodnioeuropejskich | Maciej Pieprzyca | Wygrana | |
| Tarnowska Nagroda Filmowa | Nagroda Publiczności | Wygrana | ||
| Międzynarodowy Festiwal Kina Niezależnego "Off Camera" | Nagroda dla najlepszej aktorki w Konkursie Polskich Filmów Fabularnych | Dorota Kolak | Wygrana | |
| The New York Polish Film Festival | Nagroda "Ponad Granicami" im. Krzysztofa Kieślowskiego | Maciej Pieprzyca | Wygrana | |
| Nagroda im. Elżbiety Czyżewskiej dla najlepszego aktora | Dawid Ogrodnik | Wygrana | ||
| Festiwal Filmów Polskich "Wisła" w Moskwie | Nagroda Publiczności | Maciej Pieprzyca | Wygrana | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Seattle | Golden Space Needle Award | Dawid Ogrodnik | Wygrana | |
| Lubuskie Lato Filmowe | Brązowe Grono | Maciej Pieprzyca | Wygrana | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmowy Nowego Kina Europejskiego "Złota Lipa" w Starej Zagorze | Nagroda dla najlepszego aktora | Dawid Ogrodnik | Wygrana | |
| Europejski Festiwal Filmowy "Integracja Ty i Ja" | "Motyl" za najlepszy film fabularny | Maciej Pieprzyca | Wygrana | |
| Festiwal Filmów Optymistycznych "Multimedia Happy End" | Nagroda dla najlepszego profesjonalnego filmu fabularnego | Wygrana | ||
| Festival Internacional de Cine de Gijón | Nagroda za scenografię | Joanna Anastazja Wójcik | Wygrana | |
| Nagroda aktorska | Dawid Ogrodnik | Wygrana |
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Chce się żyć w bazie filmpolski.pl
- ↑ Chce się żyć [online], programtv.onet.pl [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ a b Bartosz Staszczyszyn, "Chce się żyć", reż. Maciej Pieprzyca [online], Culture.pl, 3 października 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ Małgorzata Święchowicz, Rafał Gębura, Chce się żyć. W kinach – wielki sukces, w prawdziwym życiu – nieporozumienie [online], Newsweek.pl, 15 listopada 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ Dawid Ogrodnik o roli w "Chce się żyć" - wywiad [online], Onet Wiadomości, 7 października 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ Artur Cichmiński, Na planie „Chce się żyć” Macieja Pieprzycy [online], Stowarzyszenie Filmowców Polskich, 18 lipca 2012.
- ↑ Bartosz Chajdecki, kompozytor muzyki do "Mistrza": w każdym projekcie chciałbym się przeskoczyć [WYWIAD] [online], Onet Kultura, 3 września 2021 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ Roch Poliszczuk w bazie filmpolski.pl
- ↑ Jerzy Runowski w bazie filmpolski.pl
- ↑ Chce się żyć [online], Stowarzyszenie Filmowców Polskich [dostęp 2021-09-18].
- ↑ Polskie premiery • PISF. Polski Instytut Sztuki Filmowej [online], archiwum.pisf.pl [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ Life Feels Good [online], Box Office Mojo [dostęp 2021-09-18].
- ↑ Łukasz Muszyński, Chce się oglądać - Recenzja filmu Chce się żyć (2013) [online], Filmweb, 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ Grzegorz Fortuna, CHCE SIĘ ŻYĆ. Recenzja [online], film.org.pl, 14 września 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ a b Janusz Wróblewski, Recenzja filmu: "Chce się żyć", reż. Maciej Pieprzyca [online], Polityka, 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
- ↑ Dagmara Romanowska, "Chce się żyć" - pomiędzy wzruszeniem i uśmiechem - recenzja [online], Onet.pl, 12 września 2013 [dostęp 2021-09-19].
- ↑ a b c Piotr Czerkawski, "Chce się żyć" - recenzja [online], Dziennik Gazeta Prawna, 14 października 2013 [dostęp 2021-09-18] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Chce się żyć w bazie filmpolski.pl
- Marta Sikorska, Marcin Kułakowski, „Chce się żyć”. Na planie filmu | (pisf.pl) (brakująca rozmowa: Na planie "Chce się żyć". Youtube. 1 paź 2012. [dostęp 2021-10-27].)