Cisowa Skała (Kotlina Nowotarska)
.jpg)
Cisowa Skała lub Cisowa Skałka – pojedyncza skała na Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Jest widoczna z szosy Nowa Biała – Białka Tatrzańska. Wznosi się pośród dużych i równych łąk po prawej stronie tej szosy, naprzeciwko znajdującej się tuż przy szosie skały Obłazowej i parkingu. Na południe od niej znajduje się niższa Grzebieniowa Skała. Obydwie wchodzą w skład tzw. Skalic Nowotarskich.
Wznosi się na wysokość 685 m n.p.m. (według niektórych źródeł 668 m), a jej względna wysokość ponad otaczające ją równinne łąki wynosi 55 m. Zbudowana jest z wapieni krynoidowych. W wielu miejscach wapień jest odsłonięty, gdyż był eksploatowany przez miejscową ludność do celów budowlanych i do wypalania wapna. Szczytowa część jest spękana i ma odcień różowy. Ma bardzo bogatą florę; opisano występowanie tutaj ponad 100 gatunków roślin kwiatowych, w tym 20 górskich (6 roślin alpejskich). Gatunki górskie zostały przyniesione z Tatr przez rzekę Białkę, która kiedyś przepływała obok Cisowej Skały. M.in. stwierdzono tutaj występowanie kokoryczy żółtawej – rzadkiej rośliny, w Polsce występującej tylko w nielicznych miejscach[1].
Pochodzenie nazwy nieznane. Może pochodzić od cisa (obecnie nie występuje on tutaj i nie wiadomo, czy w ogóle występował), lub od czerwonobrązowej (w gwarze podhalańskiej cisej, cisawej) barwy skał. Forma Cisawa była podawana w l. 1804 i 1805, Cisowa – ok. 1770 i w 1832. Próbowano wywodzić nazwę od nazwiska „Wcisło”, jednak bez uzasadnienia[2].
Cisową Skałę wspominał już Stanisław Staszic w swym dziele O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski[3]. Seweryn Goszczyński tak opisywał w maju 1832 r. Cisową Skałę w swym znanym Dzienniku podróży do Tatrów:
”Sterczy ona śród płaszczyzny jak samotna wieża, naga w największej części, można jednak wejść aż na jej wierzchołek, który jest płaski i dość przestronny. Co szczególniejsza, że podobne skały znajdują się wzdłuż całego pasma Tatrów, na równoległej prawie do nich linii i w niewielkiej odległości; tworzą one jakby łańcuch szyldwachów przed górami. Skały te są wapienne i znacznej wysokości.”[4].
Widok z Cisowej Skały opisał Bogusz Stęczyński w wierszu „Widok niezmierny”. Ze skały, mimo że jest stosunkowo niska, rozciąga się doskonała panorama widokowa na Tatry, Pieniny, Gorce i Babią Górę.
PrzypisyEdytuj
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
- ↑ Nyka Józef: Pieniny. Przewodnik turystyczny, wyd. III, uaktualnione i poprawione, Sport i Turystyka, Warszawa 1975, s. 217;
- ↑ Staszic Stanisław: O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski przez Stanisława Staszica, Warszawa 1815
- ↑ S. Goszczyński, Dziennik podróży do Tatrów, wyd. Ossolineum i DeAgostini, Wrocław 2005, s. 53-54, ISBN 83-04-04762-4
BibliografiaEdytuj
- Józef Nyka: Pieniny. Przewodnik. Wyd. IX. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006. ISBN 83-915859-4-8.
- Pieniny. Mapa turystyczna 1:25 000. Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT”. ISBN 978-83-907671-3-9.
- Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.