Cisowa Skała (Kotlina Nowotarska)

Cisowa Skała lub Cisowa Skałka – pojedyncza skała na Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej. Jest widoczna z szosy Nowa Biała – Białka Tatrzańska. Wznosi się pośród dużych i równych łąk po prawej stronie tej szosy, naprzeciwko znajdującej się tuż przy szosie skały Obłazowej i parkingu. Na południe od niej znajduje się niższa Grzebieniowa Skała. Obydwie wchodzą w skład tzw. Skalic Nowotarskich.

Cisowa Skała, widok z wschodniej strony

Widok z południowej strony

Jedna z wapiennych skał

Wznosi się na wysokość 685 m n.p.m. (według niektórych źródeł 668 m), a jej względna wysokość ponad otaczające ją równinne łąki wynosi 55 m. Zbudowana jest z wapieni krynoidowych. W wielu miejscach wapień jest odsłonięty, gdyż był eksploatowany przez miejscową ludność do celów budowlanych i do wypalania wapna. Szczytowa część jest spękana i ma odcień różowy. Ma bardzo bogatą florę; opisano występowanie tutaj ponad 100 gatunków roślin kwiatowych, w tym 20 górskich (6 roślin alpejskich). Gatunki górskie zostały przyniesione z Tatr przez rzekę Białkę, która kiedyś przepływała obok Cisowej Skały. M.in. stwierdzono tutaj występowanie kokoryczy żółtawej – rzadkiej rośliny, w Polsce występującej tylko w nielicznych miejscach.

Pochodzenie nazwy nieznane. Może pochodzić od cisa (obecnie nie występuje on tutaj i nie wiadomo, czy w ogóle występował), lub od czerwonobrązowej (w gwarze podhalańskiej cisej, cisawej) barwy skał. Forma Cisawa była podawana w l. 1804 i 1805, Cisowa – ok. 1770 i w 1832. Próbowano wywodzić nazwę od nazwiska „Wcisło”, jednak bez uzasadnienia.

Cisową Skałę wspominał już Stanisław Staszic w swym dziele O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski. Seweryn Goszczyński tak opisywał w maju 1832 r. Cisową Skałę w swym znanym Dzienniku podróży do Tatrów:

”Sterczy ona śród płaszczyzny jak samotna wieża, naga w największej części, można jednak wejść aż na jej wierzchołek, który jest płaski i dość przestronny. Co szczególniejsza, że podobne skały znajdują się wzdłuż całego pasma Tatrów, na równoległej prawie do nich linii i w niewielkiej odległości; tworzą one jakby łańcuch szyldwachów przed górami. Skały te są wapienne i znacznej wysokości.”.

Widok z Cisowej Skały opisał Bogusz Stęczyński w wierszu „Widok niezmierny”. Ze skały, mimo że jest stosunkowo niska, rozciąga się doskonała panorama widokowa na Tatry, Pieniny, Gorce i Babią Górę.

Bibliografia

• Józef Nyka: Pieniny. Przewodnik. Wyd. IX. Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006. ISBN 83-915859-4-8.
• Pieniny. Mapa turystyczna 1:25 000. Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT”. ISBN 978-83-907671-3-9.
• Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.