Cmentarz żydowski w Mściwujach
Cmentarz żydowski w Mściwujach[1] – cmentarz żydowski zlokalizowany wśród pól, w pobliżu wsi Mściwoje, po wschodniej stronie drogi stronie drogi Mściwuje – Śmiarowo.
 nr rej. A-443 z 30.12.1991
| |
 Tablica upamiętniająca pomordowanych żydów znajdująca się w pobliżu wioski | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
żydowski |
| Wyznanie | |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Data otwarcia |
XX wiek |
Położenie na mapie gminy Mały Płock  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolneńskiego  | |
 53°17′41,6″N 21°58′44,4″E/53,294889 21,979000
| |
Cmentarz na planie prostokąta. Teren jest uporządkowany, otoczony betonowymi słupkami pomalowanymi na biało.
W 1940 zajmujący te tereny Sowieci w ramach umacniania nowej granicy z Niemcami na Pisie wykopali tu system rowów przeciwczołgowych. W lipcu i sierpniu 1941 Niemcy wykorzystali te obiekty do masowych egzekucji ludności żydowskiej pochodzącej, przede wszystkim kobiet i dzieci ze Stawisk, Małego Płocka, Kolna, Rutki-Skrody i okolic. Niemiecka żandarmeria wymordowała wtedy od 1000 do 2000 osób[2][3][4].
W 1944 Niemcy, by zatrzeć ślady zbrodni, otworzyli groby i po oblaniu smołą i benzyną spalili zwłoki. Jednej mogiły nie zdążyli zniszczyć.
Po wyzwoleniu zbiorowa mogiła została ogrodzona, w części centralnej ustawiono granitowy pomnik z napisem: „Tu spoczywają prochy tysięcy ofiar faszyzmu hitlerowskiego zamordowanych w latach 1941-1943. Cześć ich pamięci.”[2]
Przypisy edytuj
- ↑ https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/stan%20na%2031.12.2019/PDL-rej.pdf
- ↑ a b Mściwuje | Zapomniane [online] [dostęp 2020-04-12] (pol.).
- ↑ Kolno - Mściwuje - Społeczne Muzeum Żydów Białegostoku i regionu [online], www.jewishbialystok.pl [dostęp 2020-04-12].
- ↑ https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/4345/1/Studia_Podlaskie_2_Monkiewicz.pdf
Linki zewnętrzne edytuj
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 37 [dostęp 2020-04-12].
- Mściwuje na sztetl.org.pl