Czas przyszły prosty

Czas przyszły prosty – jeden z dwóch (obok czasu przyszłego złożonego) rodzajów gramatycznego czasu przyszłego, jeśli za kryterium podziału przyjąć liczbę wyrazów tworzących formę czasu. W czasach prostych tworzy tę formę jeden wyraz.

Język polski

edytuj

W języku polskim w czasie przyszłym prostym odmieniają się wyłącznie czasowniki aspektu dokonanego, np. napisać; czasowniki niedokonane (np. pisać) wymagają już odmiany w czasie przyszłym złożonym. Oprócz tego, specjalny wzór odmiany w czasie przyszłym prostym posiada czasownik być (będę, będziesz,... itd.).

Czas przyszły prosty w języku polskim tworzy się identycznie, jak czas teraźniejszy – formalnie rzecz biorąc, stwierdzić można, że czasowniki dokonane odmienione "w czasie teraźniejszym" (za pomocą identycznych końcówek) pełnią funkcję właśnie czasu przyszłego. Dla przykładu, czasowniki piszę i napiszę różni pod względem budowy tylko obecność przedrostka, czyniącego z tego drugiego czasownik dokonany, a jednocześnie cały wyraz nabiera funkcji czasu przyszłego.

Wyjątkowy jest pod względem tych funkcji czasownik potrafić, który gramatycznie należy do czasowników dokonanych, a jednak jego odmienione postaci typu potrafię, potrafisz... itd. pełnią zarazem funkcję czasu teraźniejszego, jak i przyszłego (nie istnieje bowiem forma *potrafiać). Z tego powodu formy czasu przeszłego typu będę potrafić/potrafił itd. (podobnie jak i imiesłowy typu potrafiący) nie są aprobowane przez część normatywistów[1][2].

Odmiana czasownika napisać w czasie przyszłym (prostym)
Liczba Osoba Czasownik
liczba pojedyncza 1. (ja) napiszę
2. (ty) napiszesz
3. (on, ona, ono) napisze
liczba mnoga 1. (my) napiszemy
2. (wy) napiszecie
3. (oni, one) napiszą

Przypisy

edytuj
  1. Andrzej Markowski (red.), Wielki słownik poprawnej polszczyzny, Warszawa: PWN, 2004, s. 840.
  2. potrafić. [w:] Słownik języka polskiego i poradnia językowa [on-line]. dobryslownik.pl. [dostęp 2019-03-01].