Dayton-Wright USXB-1A
Dayton-Wright USXB-1A – amerykański samolot myśliwski i obserwacyjny zaprojektowany w zakładach Armii Amerykańskiej Engineering Division i produkowany seryjnie w firmie Dayton-Wright Company, licencyjna wersja myśliwca Bristol F.2 Fighter z innym silnikiem i zmienioną konstrukcją kadłuba.
 Bristol F2B do którego był zbliżony Dayton-Wright USXB-1A | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Engineering Division/Dayton-Wright |
| Typ |
samolot myśliwski i obserwacyjny |
| Konstrukcja |
dwupłat o konstrukcji mieszanej, podwozie klasyczne – stałe |
| Załoga |
2 (pilot, strzelec pokładowy) |
| Historia | |
| Data oblotu |
3 lipca 1919 |
| Lata produkcji |
1920–1921 |
| Liczba egz. |
5 + 50 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
Wright Model H |
| Moc |
300 KM |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
12 m |
| Długość |
7,77 m |
| Wysokość |
2,97 m |
| Powierzchnia nośna |
37,71 m² |
| Masa | |
| Własna |
998kg |
| Startowa |
1668 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
194 km/h |
| Prędkość przelotowa |
172 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
8,2 m na wysokość 2000 m |
| Pułap |
5100 m |
| Długotrwałość lotu |
3,8 godzin |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 2 stałe i jeden ruchomy podwójnie sprzężony karabiny maszynowe 7,92 mm | |
| Użytkownicy | |
| United States Army | |
Tło historyczne
edytujW momencie wejście Stanów Zjednoczonych do I wojny światowej 6 kwietnia 1916 ówczesna Armia Amerykańska (Aviation Section, Signal Corps była częścią Armii, Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych jako osobny i niezależny rodzaj sił zbrojnych powstały dopiero po II wojnie światowej) nie miała na stanie żadnego samolotu myśliwskiego[1], w czasie wojny amerykańskie dywizjony wyposażone były w samoloty francuskie i brytyjskie[1][2]. 1 maja 1916 dowództwo Armii wystosowało zamówienie na „samolot dostosowany do walki i pościgu za wrogimi samolotami”[a][2]. Samolot miał być uzbrojony w dwa karabiny maszynowe, a napęd miał stanowić silnik o mocy 100-150 koni mechanicznych[2]. Ówczesna amerykańska doktryna bojowa w użyciu lotnictwa była pod bardzo silnym francuskim wpływem na co wskazywał fakt, że wymagane osiągi samolotu były podane w systemie metrycznym, a nie w używanych do tej pory w Stanach Zjednoczonych jednostkach imperialnych[2]. W odpowiedzi na zamówienie Armii powstało kilka projektów i prototypów wybudowanych w różnych firmach, ale do końca wojny nie udało się rozpocząć produkcji żadnego rodzimego amerykańskiego myśliwca[2], powstały wówczas między innymi takie samoloty jak Orenco B i Thomas-Morse MB-1.
Oprócz prób produkcji własnych samolotów w Stanach Zjednoczonych próbowano także rozpocząć produkcję licencyjnych myśliwców Bristol F.2 Fighter[3][4]. W sierpniu[5] lub wrześniu[4] do Stanów Zjednoczonych dotarł pierwszy myśliwiec Bristola który został przekazany do zakładów Curtissa, gdzie został wyposażony został wyposażony w standardowy wówczas amerykański silnik lotniczy (United States Standard Aircraft Engine) Liberty L-12[3][5][4][6]. Wersja z silnikiem Liberty Curtiss F.2B okazała się bardzo nieudana, ale pomimo to zamówiono 2000 samolotów w tej wersji choć ostatecznie wyprodukowano ich tylko 27[7][5][4][6].
W kwietniu 1918 z zakładach Curtissa jeden z wybudowanych wcześniej samolotów O-1 oraz drugi Bristol importowany z Wielkiej Brytanii zostały wyposażone w 300-konny silnik Hispano-Suiza, tak zmodyfikowane samoloty otrzymały oznaczenie USB-1[4]. W tym czasie w bazie McCook Field planowano jeszcze produkcję czterech przebudowanych samolotów Curtissa z kadłubem krytym sklejką, dwa pierwsze z nich napędzane były silnikami Wright Hispano i Liberty 8 (odpowiednio USB-1 i USB-2), dwa następne miały otrzymać te same silniki, ale ze zmienioną konstrukcją kadłuba (odpowiednio USB-3 i USB-4)[4]. Ostatecznie nie zdecydowano się na konstrukcję B-1 i B2, a B-3 i B-4 zostały przemianowane na XB-1 i XB-2, po czym porzucono także budowę XB-2[4]. XB-1 został uszkodzony jeszcze przed pierwszym lotem i został przebudowany już pod ostatecznym oznaczeniem Engineering Division USBX-1A[7][4].
Historia
edytujPierwszy lot nowego samolotu odbył się dopiero 3 lipca 1919[7][4]. Oprócz pięciu początkowym egzemplarzy wybudowanych w warsztatach Armii (numery seryjne 40124-40125 i 94107-94108) w latach 1920-21 zamówiono jeszcze 40 samolotów tego typu w nieco zmienionej formie i z silnikiem Wright Model H pod oznaczeniem Dayton-Wright USXB-1A (numery seryjne 64156-64193 i 64300-64301)[8], z kadłubem wykonanym z forniru i dodatkowym wyposażeniem[7]. Zamówione dodatkowo samoloty był o 800 funtów (ok. 360 kg) cięższe od prototypu i nie nadawały się na myśliwce, w lotnictwie amerykańskim używane były jako samoloty obserwacyjne[7].
Opis konstrukcji
edytujUSXB-1A był jednosilnikowym, dwumiejscowym dwupłatem o dwukomorowym układzie skrzydeł[7]. W porównaniu z Bristolem F.2 na którym bazował różnił się przede wszystkim nieco zaokrągloną, krytą sklejką, a później fornirem, konstrukcją kadłuba[7]. Napęd samolotu stanowił silnik Wright-Hispano H o mocy 300 KM[7]. W późniejszej wersji produkcyjnej samolot miał kadłub skorupowy[6].
Samolot uzbrojony był w cztery karabiny maszynowe, dwa nieruchome strzelające do przoduje i ruchomy, podwójnie sprzężony obsługiwany przez strzelca/obserwatora[8]. W pierwszym prototypie samolotu stanowisko obserwatora wyposażone było w karabiny maszynowe typu Marlin, wersje produkcyjne zostały wyposażone w karabiny maszynowe Browninga[4].
Wersje
edytuj- USB-1 (Engineering Division) - importowany Bristol z silnikiem Wright-Hispano H o mocy 300 KM[9][10]
- USB-2 (Engineering Division) - Curtiss Bristol z silnikiem Libery 8 o mocy 290 KM, rozbity 6 września 1918[9][10]
- USXB-1A (Engineering Division) - cztery egzemplarze z różnymi silnikami[10][11]
- XB-1 (Dayton-Wright) - dwumiejscowy dwupłat zaprojektowany w Engineering Division w oparciu o Bristola, prototyp został uszkodzony w pierwszym locie[11].
- USXB/XB-1A (Daytong-Wright) - wersja produkcyjna z silnikiem Wright-Hispano H 360 KM[11], jeden egzemplarz z silnikiem Packard 1A-1237[10]
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ „Adapted to combat and pursuit of hostile aircraft”.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Ray Wagner: First Fighters: Fokker EI, Nieuport 11, Curtiss S-3, & Pursuit. americancombatplanes.com. [dostęp 2012-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-06)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Ray Wagner: First Fighters: S-4C, E-1, Orenco C, Curtiss-Bristol Fighter, & MB-1. americancombatplanes.com. [dostęp 2012-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-07)]. (ang.).
- ↑ a b P. Bowers: Forgotten Fighters 2. s. 8.
- ↑ a b c d e f g h i j Gordon Swanborough, Peter M. Bowers: United States Military Aircraft Since 1909. s. 301.
- ↑ a b c Ray Wagner: First Fighters: MB-2, Nieuport 28, Spad 13, Sopwith Camel, & Lusac-ll. americancombatplanes.com. [dostęp 2012-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-19)]. (ang.).
- ↑ a b c P. Bowers: Curtiss Aircraft. s. 78.
- ↑ a b c d e f g h P. Bowers: Forgotten Fighters 2. s. 9.
- ↑ a b Gordon Swanborough, Peter M. Bowers: United States Military Aircraft Since 1909. s. 302.
- ↑ a b E. Angellucci: American Fighter. s. 196.
- ↑ a b c d E. F. Heyn (red): United States Army and Air Force Fighters. s. 239.
- ↑ a b c E. Angellucci: American Fighter. s. 180.
Bibliografia
edytuj- Enzo Angellucci, Peter Bowers: American Fighter: The Definitive Guide to American Fighter Aircraft from 1917 to the Present. Haynes Publishing Group, 1979. ISBN 0-85429-635-2.
- Peter Bowers: Curtiss Aircraft, 1907-1947. London: Putnam & Company Ltd., 1979. ISBN 0-370-10029-8.
- Peter M. Bowers: Forgotten Fighters/2 and Experimental Aircraft U.S. Army 1918-1941. Arco Publishing, 1971. ISBN 978-0668024037.
- E. F. Heyn, Kimbrough S Brown, R. A. Freeman, M. J. F. Bowyer, P. Berry (red): United States Army and Air Force Fighters, 1916-1961. Jefferson, N.C.: Harleyford Publications Ltd, 1962. ASIN B000K9O2VY. ISBN 0-8168-6385-7. OCLC 1560885. (ang.).
- Gordon Swanborough, Peter M. Bowers: United States Military Aircraft Since 1909. Washington, D.C.: Smithsonian Institution Press, 1989. ISBN 978-0-87474-880-2.