De l’Allemagne (pol. O Niemczech[1]) – książka Anne-Louise Germaine Necker (Madame de Staël) wydana w 1813 w Londynie[2], promująca koncepcję Niemiec jako modelu etycznego i estetycznego, a także wychwalająca niemiecką literaturę oraz filozofię[1].

De l’Allemagne
Ilustracja
Autor

Anne-Louise Germaine Necker (Madame de Staël)

Tematyka

kultura niemiecka

Typ utworu

praca z pogranicza literaturoznawstwa i filozofii

Data powstania

1810

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Londyn

Język

francuski

Data wydania

1813

Publikacja została napisana w 1810, jednak przed upadkiem Napoleona nie mogła się ukazać ani we Francji, ani w większości innych krajów europejskich, bowiem stanowiła zemstę autorki za jej wypędzenie z Francji w 1803 przez Bonapartego, jako niebezpiecznej intrygantki[3].

Utwór nie posiada większych walorów literackich, jest również nierzetelny w sferze faktograficznej. Jego centralnym przesłaniem jest ukazanie Niemiec, jako kraju poetów i filozofów. Stanowi pokłosie podróży Pani de Staël po Niemczech w towarzystwie pisarza i filologa, Augusta Wilhelma Schlegela (lata 1803-1808[4]). Autorka nie znała języka niemieckiego i miała bardzo słabą wiedzę z zakresu filozofii niemieckiej. Mimo tego jej książka uzyskała ogromną popularność i przyczyniła się do powstania europejskiego mitu, według którego Francja jest potęgą polityczną, a Niemcy intelektualną[3].

Mimo niedostatków pozycja zawiera panoramę realiów geograficznych, antropologicznych, kulturowych i religijnych kraju. Stanowi również akt oskarżenia wobec cesarskiej Francji, w którym jednak nie pojawia się imię Napoleona. Co istotne, autorka zastosowała w nim rozróżnienie poezji na klasyczną i romantyczną[4], przy czym ideałem tej drugiej była poezja niemiecka. W tym kontekście de Staël nie nakazuje Francuzom „Zostańcie Niemcami” (uważa naśladownictwo za jałowe), ale każe im szukać własnego bogactwa poprzez Niemcy. Ogólny wydźwięk utworu wskazuje na to, że autorka miała na celu wywołanie niezadowolenia oraz dania Francuzom przykładu innego narodu jako wzoru kulturowego[5].

Przypisy

edytuj
  1. a b Europeana, Wystawa. Pionierki. Madame de Staël [online], www.europeana.eu [dostęp 2024-06-01] (pol.).
  2. De l'Allemagne, par Mme la baronne de Staël Holstein... v.1 1813. [online], HathiTrust [dostęp 2024-06-01] (ang.).
  3. a b Andrzej Wawrzynowicz (red.), Spór o mesjanizm. T. 2: Recepcja krytyczna, Klasycy Polskiej Nowoczesności, Warszawa: Fundacja Augusta hrabiego Cieszkowskiego, 2017, s. 270, ISBN 978-83-62609-46-8
  4. a b Anne Louise Germaine Stael-Holstein, De l'Allemagne [online], 2017, s. 1–100 [dostęp 2024-06-01] (wł.).
  5. Jane Elisabeth Wilhelm, La traduction, principe de perfectibilité, chez Mme de Staël, „Journal des traducteurs / Translators' Journal”, 49 (3), 2004, s. 692.