De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX
De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX (O sprawach, dziejach i wszystkich innych potocznościach koronnych ksiąg XXX) – kronika Marcina Kromera w języku łacińskim, wydana w Bazylei w 1555.
| |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | |
Kromer opisał w kronice dzieje Polski do początku panowania Zygmunta Starego (1506). Dzieło skierowane było do czytelników zagranicznych, którym autora zamierzał przybliżyć historię Polski. W 1580 sejm nagrodził tę pracę publicznym podziękowaniem.
Autor kroniki korzystał krytycznie z dzieł Jana Długosza i Macieja Miechowity. Kromer jako pierwszy wyraził też przypuszczenie, że autorem Kroniki polskiej był przybysz z Francji i nazwał go Gallem. Dzieło Kromera podzielone jest na 30 ksiąg, z których każda poświęcona jest określonej epoce, ograniczonej panowaniem jednego lub kilku władców. Odmienny charakter ma księga I, mająca styl traktatu polemicznego, w której autora stara się rozwiązań problem pochodzenia Słowian i poszczególnych narodów słowiańskich.
Kronika była wydawana po łacinie pięciokrotnie: w 1555, 1558, 1568, 1582 i 1589 w drukarniach w Bazylei i Kolonii. W poszczególnych wydaniach autor wprowadzał zmiany. W 1562 wyszedł niemiecki przekład kroniki, zaś w 1611 ukazało się w Krakowie tłumaczenie dzieła na język polski autorstwa Marcina Błażewskiego, zatytułowane O sprawach, dziejach i wszystkich innych potocznościach koronnych ksiąg XXX.
Swego rodzaju kontynuacją kroniki jest inne dzieło Kromera – Polonia sive de situ, populis, moribus, magistratibus et re publica regni Polonici libri duo, opisujące Polskę w XVI w.
Bibliografia edytuj
- Jerzy Ziomek: Renesans. Wyd. XI – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 160-162, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13843-1.
- Staropolskie kompendia wiedzy. red. Iwona M. Dacka-Górzyńska, Joanna Partyka. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2012, s. 226-227, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-7181-600-0.
Linki zewnętrzne edytuj
- De origine et rebus gestis Polonorum (wyd. 1555) w bibliotece Polona