Derżprom
Derżprom (ukr. Держпром, ros. Госпром) – pierwszy wieżowiec w ZSRR wybudowany w 1928 r. w stylu konstruktywizmu, znajdujący się na Placu Wolności w centrum Charkowa.
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Typ budynku |
wieżowiec |
| Styl architektoniczny |
konstruktywizm |
| Architekt |
Siergiej Sawicz Serafimow, Samuel Mironowicz Krawiec, Mark Dawidowicz Felger |
| Wysokość całkowita |
108 m |
| Wysokość do dachu |
68 m |
| Powierzchnia użytkowa |
10 760 m² |
| Rozpoczęcie budowy |
1925 |
| Ukończenie budowy |
1928 |
Położenie na mapie Charkowa  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu charkowskiego  | |
 50°00′24,0″N 36°13′37,5″E/50,006667 36,227083
| |
Nazwa edytuj
Używane są dwie nazwy Domu Przemysłu Państwowego – ukraińska – Derżprom to skrót od derżawna promysłowist i rosyjska – Gosprom to skrót od rosyjskiego gosudarstwiennaja promyszlennost[1].
Historia edytuj
Po powstaniu Ukraińskiej SRR w 1919 roku jej stolicą został Charków[2]. Powstające władze i urzędy zajmowały stare budynki administracyjne, których powierzchnia nie była wystarczająca[2]. Dlatego w 1925 roku podjęto decyzję o budowie nowego budynku. Konkurs ogłoszono 5 maja 1925 roku[2]. Zgłoszono w nim 17 projektów z terenu całego ZSRR i Nowego Jorku, którym architekci zgodnie z wymaganiami konkursu nadali ciekawe nazwy: Echo, Intruz, Plan, Wieżowiec, itd[2].
Wygrali architekci z Leningradu, którzy przygotowali projekt Nieproszony gość (Незваный гость): Siergiej Sawicz Serafimow (1878–1939), Samuel Mironowicz Krawiec (1891–1966), Mark Dawidowicz Felger (1881–1962)[2]. Budowę nadzorował inżynier Paweł Pawłowicz Rotter (1880-1954)[2]. Wielopiętrowa konstrukcja z betonu i stali z 45 000 okien i 17 ha szkła została wybudowana dość szybko, bo w latach 1925–1928[2]. Pod koniec lat 20. XX wieku budynek był tak znany, że na przychodzących listach zamiast adresu pisano Charków Gosprom[2]. W latach 1919–1934, gdy Charków pozostawał stolicą Ukraińskiej SRR, mieściły się tu najważniejsze instytucje rządowe, które przeniesiono, gdy Kijów odzyskał swój status w 1934 roku[2]. Po zajęciu Charkowa przez Niemców w czasie II wojny światowej budynek został opróżniony[3]. Niemcy urządzili na parterze stajnię, a pozostałe wnętrza zostały zniszczone.[3]. Odchodząc, Niemcy podpalili budynek i próbowali go wysadzić[3]. Po wojnie został odbudowany. W 1954 roku na dachu zainstalowano jedną z pierwszych anten telewizyjnych w ZSRR[3].
Opis projektu edytuj
Derżprom składa się z trzech kompleksów budynków w kształcie litery H[4]. Mają one od sześciu do jedenastu pięter, a najwyższy wysokość 68 m. Budynki pierwotnie były połączone z głównym budynkiem przejściami w formie mostków. W 1954 roku na budynku zainstalowano antenę telewizyjną i od tego czasu całkowita wysokość budynku wynosi 108 m[3]. 25 stycznia 2018 roku, na mocy dekretu Gabinetu Ministrów Ukrainy, budynek został uznany za zabytek o znaczeniu krajowym. Derżprom jest kandydatem do włączenia na listę światowego dziedzictwa UNESCO[4].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Ołeksij Musijezdow: Charkowska tożsamość: wyobrażenia o mieście i jego historii jako czynniki identyfikacji. Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej we Lwowie, październik 2009. [dostęp 2018-05-12].
- ↑ a b c d e f g h i Derzhprom (Building of State Industry). Guide Kharkiv and Kharkiv Region. [dostęp 2018-05-12]. (ang.).
- ↑ a b c d e Госпром - Город. Люди. Время. Balakliets Kharkov. [dostęp 2018-05-12]. (ros.).
- ↑ a b UNESCO World Heritage Centre: Derzhprom (the State Industry Building) - UNESCO World Heritage Centre. UNESCO. [dostęp 2018-05-12]. (ang.).