Dolina Śmierci (Beskid Niski)
Dolina Śmierci – fragment doliny rzeki Iwielki (lub Iwełki, Iwelki) pomiędzy szczytami Dania i Chyrowa, w pobliżu wsi Chyrowa, Iwla oraz Głojsce w województwie podkarpackim.
W dniach 11–14 września 1944, w trakcie operacji dukielsko-preszowskiej, toczyły się w tym rejonie ciężkie walki pomiędzy oddziałami pancernymi Armii Czerwonej i Wehrmachtu. Straty po obu stronach sięgnęły dziesiątek tysięcy zabitych i rannych, a ślady po bitwie widoczne były w terenie jeszcze wiele lat po wojnie. W związku z tym miejscowa ludność nazwała to miejsce Doliną Śmierci. Nazwa ta przyjęła się w kartografii i historiografii[1].
Dolina Śmierci to głęboka dolina V-kształtna, w którą wciśnięte są pojedyncze wsie, otoczone lasami. Ukształtowanie terenu tylko pogłębiało trudności i straty jednostek pancernych, które musiały walczyć w takich warunkach, próbując przedrzeć się w tym miejscu przez łańcuch Karpat lub bronić przed ostrzałem.
Nazwa Dolina Śmierci bywa niekiedy niesłusznie używana jako określenie terenu całej operacji dukielsko-preszowskiej[2]. W rzeczywistości obszar działań w czasie operacji był o wiele większy i wykraczał poza dolinę Iwelki.
Słowacy pojęciem Dolina Śmierci (słow. údolie smrti) określają jeden z rejonów po przeciwnej stronie Przełęczy Dukielskiej, dolinę wsi Kapišová (słow. údolie Kapišovky) w pobliżu Svidníka, gdzie również toczyły się ciężkie walki jeszcze pod koniec października 1944 roku.
Przypisy edytuj
- ↑ Por. np. oznaczenie "Dolina Śmierci" pomiędzy Chyrową i Iwlą na dokładnej mapie turystycznej wyd. Compass.
Zob. też: Wojciech Krukar, Paweł Luboński: Beskid Niski : przewodnik. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2007, s. 68, 70, 116. ISBN 978-83-89188-63-2. (Por. w Google Books: str 68 str 70 str 116) - ↑ Przykładowo Jan Paweł II 10 czerwca 1997 podczas mszy św. w Krośnie powiedział m.in.: "Pragnę jeszcze na koniec wspomnieć w tym miejscu dziesiątki tysięcy ofiar poległych w Przełęczy Dukielskiej, zwanej Doliną Śmierci. Chrystusowy krzyż — znak odkupienia — niech upamiętnia ich życie i ofiarę. Światłość wiekuista niechaj im świeci!". Zob.:Pozdrowienie końcowe po Mszy Św.
Linki zewnętrzne edytuj
- Beskid Niski – Ciekawe miejsca – Dolina Śmierci (archiwum). beskid-niski.mtsoft.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-11)].
- Bitwa o Przełęcz Dukielską (archiwum). panzer.punkt.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-11)].