Dom przedpogrzebowy w Gliwicach

Dom przedpogrzebowy w Gliwicach – zabytkowy budynek z 1903 roku znajdujący się w Gliwicach przy ulicy księcia Józefa Poniatowskiego 14 (przy Nowym Cmentarzu Żydowskim, w sąsiedztwie Cmentarza Lipowego) zwany Małą Synagogą.

Dom Przedpogrzebowy zwany Małą Synagogą

nr rej. A/87/03 z 8 maja 2003
Gliwice – dom przedpogrzebowy
Państwo	Polska
Miejscowość	Gliwice
Adres	ul. Poniatowskiego 14
Styl architektoniczny	neogotycki
Architekt	Max Fleischer
Kondygnacje	1
Ukończenie budowy	1903
Pierwszy właściciel	gmina żydowska
Obecny właściciel	miasto Gliwice
Położenie na mapie Gliwic Dom Przedpogrzebowy zwany Małą Synagogą
Położenie na mapie Polski Dom Przedpogrzebowy zwany Małą Synagogą
Położenie na mapie województwa śląskiego Dom Przedpogrzebowy zwany Małą Synagogą
50°18′11,7000″N 18°41′35,8080″E

Historia

Budynek zaprojektował wiedeński architekt Max Fleischer. Wykonawcą była firma budowlana Juliusa Scheera z Gliwic, pracami budowlanymi kierowali: Johann Miedel (architekt), Andreas Holzenpfeil i Oskar Stanjura . 15 listopada 1903 roku miało miejsce uroczyste otwarcie i poświęcenie cmentarza wraz z budynkami. Podczas II wojny światowej w budynku mieścił się magazyn wojskowy. W 2007 Dom Przedpogrzebowy został przekazany przez gminę żydowską miastu Gliwice. Obecnie, po przeprowadzonych w latach 2012–2016 pracach remontowo-konserwatorskich, mieści się tu Dom Pamięci Żydów Górnośląskich (oddział Muzeum w Gliwicach).

Architektura

Dom przedpogrzebowy zbudowany jest z czerwonej cegły i prezentuje styl neogotycki. Składa się on z hali głównej (wymiary: 10,5 m na 17,6 m, wysokość: 10 m), w której na posadzce ułożony jest ornament z czarno-białych płytek ceramicznych. Dłuższe ściany podzielone są na trzy części filarami przyściennymi, które wspierają sklepienie krzyżowo-żebrowe. Sklepienie ozdobione jest malowidłem przedstawiającym gwiaździste niebo. W ścianach szczytowych hali znajdują się dwa monumentalne okna witrażowe.

Hala była połączona szerokimi drzwiami z przedsionkiem, którym przechodzono z ulicy na cmentarz. Po przeciwnej stronie przedsionka ulokowana była kostnica służąca do przechowywania i obmywania zwłok. W budynku znajdowały się także pomieszczenia mieszkalne (przeznaczone dla strażnika cmentarnego i jego pomocnika), kancelaria, pokój dla rabina oraz kotłownia (w piwnicy).

Galeria (zdjęcia wykonane przed pracami konserwatorskimi)

• 
  Budynek od strony ulicy
• 
  Wnętrze
• 
  Aspersorium
• 
  Wnętrze
• 
  Schody na poddasze
• 
  Witraże
• 
  Sklepienie krzyżowo-żebrowe hali głównej

Linki zewnętrzne

• Dom przedpogrzebowy w Gliwicach - Informacje na portalu Wirtualny Sztetl