Działania opóźniające
Działania opóźniające – działania bojowe (walki) prowadzone przez wojska (osłonowe) w czasie odejścia na kolejnych pozycjach obronnych (opóźnienia) w celu uzyskania czasu potrzebnego wyższemu dowódcy na zadanie przeciwnikowi maksymalnych strat i stworzenia dla wojsk własnych bardziej korzystnej sytuacji bez angażowania się w decydujące walki[1]. Ich istotą jest unikanie przewlekłych walk przez stawiaj nacierającym oporu na kolejnych pozycjach opóźniania, nie dopuszczając do rozstrzygających starć[2].
Charakterystyka działań opóźniających edytuj
Działania opóźniające to jeden z podstawowych rodzajów walki stanowiący często fazę przed przejściem do innych działań. Prowadzi się je w sposób zamierzony lub wymuszony. Występują w ramach działań głębokich, bezpośrednich oraz w strefie tylnej. Prowadząc działania opóźniające wojska oddają teren, zachowując jednocześnie elastyczność i swobodę działania. Cechuje je : aktywność, pomysłowość, elastyczność oraz posiadanie inicjatywy. Istotą działań opóźniających jest to, że wojska, nie wdając się w przewlekłe walki, w sposób zorganizowany opuszczają teren, stawiając opór na kolejnych przygotowanych rubieżach (pozycjach) opóźniania. Głównym celem operacji opóźniającej jest dążenie do przejęcia inicjatywy operacyjnej[3]. Działania opóźniające mogą być prowadzone w sposób zamierzony lub wymuszony[4]. Są jednym z podstawowych rodzajów walki[5]. Stanowią najbardziej aktywną formę odwrotu[6].
Cele działań opóźniających edytuj
- opóźnienie manewru przeciwnika poprzez zadawanie mu strat zmniejszających jego potencjał bojowy, w celu zyskania czasu na przygotowanie kolejnych działań,
- przejęcie inicjatywy poprzez celowe wprowadzenie przeciwnika w obszar, w którym jest on bardziej podatny na wykonanie ataku lub kontrataku,
- uniknięcie walki w niesprzyjających warunkach i zabezpieczanie tym samym wojsk własnych,
- określenie głównego kierunku uderzenia przeciwnika (punktu ciężkości)[7].
Prowadzenie działań opóźniających edytuj
Działania opóźniające są prowadzone w pasach lub na kierunkach. Zasadniczym elementem struktury działań opóźniających jest pozycja opóźnia. Wojskom wyznacza się przednią, pośrednie, i końcową pozycję opóźniania. Przyjmuje się, że stanowią je batalionowe lub wyjątkowo kompanijne rejony opóźniania, rozmieszczone nieregularnie w terenie na prawdopodobnych kierunkach działań przeciwnika[8].
Działania opóźniające składają się z szeregu działań poszczególnych elementów zgrupowania bojowego, takich jak obrona zajmowanych pozycji, wyjście z walki, odejście na kolejne pozycje. Są typowym sposobem wykonywania zadań przez oddziały wydzielone w pasie przesłaniania lub ariergardy osłaniające odwrót lub wycofanie sił głównych[9].
Przebieg działań opóźniających w pierwszym okresie nie odbiega od typowych działań obronnych. Podchodzącego przeciwnika zwalcza się na dalekich podejściach, a głównym zadaniem w tym okresie jest powstrzymanie natarcia i niedopuszczenie do pokonania z marszu pozycji przedniej. Opór stawiany na pierwszej pozycji powinien być na tyle silny, żeby zmusić zarówno awangardy jak i siły główne przeciwnika do rozwinięcia. Istotnym elementem siły oporu jest rozbudowa inżynieryjna[10].
Do kalkulacji przyjmuje się, że wojska prowadzące działania opóźniające mogą skutecznie przeciwstawiać się liczniejszym siłom przeciwnika, niż ma to miejsce w obronie. Stąd też wyznacza się 2-krotnie większą szerokość pasów działań opóźniających niż pasów obrony. Liczba rubieży opóźniania i czas ich utrzymywania zależą od głębokości opóźniania, terenu, posiadanych sił oraz nakazanego terminu utrzymania rubieży końcowej. Rubieże powinno się wyznaczać w takiej odległości od siebie, aby nacierający chcąc atakować kolejną rubież, zmuszony był zmienić stanowiska ogniowe artylerii i od nowa organizować natarcie[11].
Metody działań opóźniających edytuj
Wyróżnia się trzy główne metody prowadzenia działań opóźniających: opóźnianie ciągłe, opóźnianie przemienne i metodę kombinowaną[9].
- opóźnianie ciągłe
- prowadzi się poprzez ciągłą walkę z nacierającym przeciwnikiem metodą obsadzania kolejnych rubieży opóźniania tymi samymi pododdziałami, które jednocześnie odpierając ataki wychodzą z walki, przemieszczają się na kolejne rubieże opóźniania i organizują obronę;
- opóźnianie przemienne (przekraczanie lub metoda szufladkowania)
- polega na prowadzeniu stopniowej walki z przeciwnikiem na co najmniej dwóch rubieżach opóźniania; cześć pododdziałów powstrzymuje natarcie przeciwnika, druga część przygotowuje do obrony kolejną rubież opóźniania;
- opóźnianie mieszane (kombinowane)
- polega na prowadzeniu działań na jednym kierunku działań opóźniających metodą opóźniania przemiennego, a na drugim – opóźniania ciągłego.
Normy taktyczne edytuj
Normy taktyczne należy traktować jako swego rodzaju wielkości odniesienia. Stanowią one orientacyjne ramy, są wypadkową różnych warunków organizowania i prowadzenia obrony. Wartość norm taktycznych nie należy traktować jako coś niezmiennego. Trzeba do nich podchodzić elastycznie, stosownie do charakteru zadania i zamiaru działań przełożonego, miejsca i roli w ugrupowaniu szczebla nadrzędnego oraz składu i możliwości bojowych oddziału[12].
- Normy taktyczne w Wojsku Polskim (2014)[13]
| Wyszczególnienie | Brygada | Batalion |
|---|---|---|
| Szerokość pasa (pozycji) opóźniania | do 30 km | do 10 km |
| Głębokość pasa (pozycji) opóźniania | ponad 20 km | do 3 km |
| Liczba pozycji opóźniania | 3 | 1−2 |
| Odległość między pozycjami | 4−5 | |
Przypisy edytuj
- ↑ Koziej 2011 ↓, s. 206.
- ↑ Huzarski 2001 ↓, s. 72.
- ↑ Huzarski (red.) i Wołejszo (red.) 2014 ↓, s. 18.
- ↑ Krakowski (red.) 2014 ↓, s. 20.
- ↑ Elak 2014 ↓, s. 142.
- ↑ Laprus (red.) 1979 ↓, s. 103.
- ↑ Regulamin działań 1999 ↓, s. 123.
- ↑ Huzarski 2001 ↓, s. 74.
- ↑ a b Koziej 2011 ↓, s. 206–207.
- ↑ Huzarski 2001 ↓, s. 77.
- ↑ Koziej 2011 ↓, s. 208.
- ↑ Ściborek (red.) 1995 ↓, s. 51-52.
- ↑ Krakowski (red.) 2014 ↓, s. 21.
Bibliografia edytuj
- Michał Huzarski (red.), Jarosław Wołejszo (red.): Leksykon obronności. Polska i Europa. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 2014, s. 19. ISBN 978-83-11-13382-2.
- Leszek Elak: Podstawy działań taktycznych. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2014. ISBN 978-83-7523-316-2.
- Michał Huzarski: Taktyka ogólna wojsk lądowych. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2001. ISBN 83-88062-91-3.
- Stanisław Koziej: Teoria sztuki wojennej. Warszawa: „Bellona”, 2011. ISBN 978-83-11-12122-5.
- Krzysztof Krakowski (red.): Wskaźniki taktyczne wojsk lądowych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej, 2014. ISBN 978-83-7523-295-0.
- Marian Laprus (red.): Leksykon wiedzy wojskowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 103. ISBN 83-11-06229-3.
- Regulamin działań wojsk lądowych. Warszawa: Dowództwo Wojsk Lądowych, DWLąd16/99.