Dziura normandzka
Le trou normand, dosłownie normandzka dziura[1] – stary francuski zwyczaj gastronomiczny polegający na wypiciu małego kieliszka calvadosu albo zjedzeniu niewielkiej porcji sorbetu jabłkowego polanego calvadosem w trakcie posiłku między jednym daniem a drugim. Dotyczy to zwłaszcza obfitych posiłków podczas świąt czy uroczystości weselnych. Ma na celu pobudzenie apetytu, wzmocnienie trawienia i przygotowanie żołądka na przyjęcie kolejnych potraw.
Geneza
edytujTrudno dokładnie określić, kiedy zwyczaj ten, wywodzący się ze starszego coup du milieu ("kieliszek pośrodku posiłku"), wszedł w użycie. Zdaniem Jeana Collin, profesora Uniwersytetu w Caen i członka Grand Ordre du Trou Normand, des Calvados, Cidres et Pommeau aluzje do trou normand można znaleźć w dziełach dziewiętnastowiecznych normandzkich pisarzy, m.in. w powieści Gustawa Flauberta Bouvard et Pécuchet (1881). W tym okresie trou normand pojawia się w kartach restauracji. Później nazwę tę zaczęto zastępować peryfrazami: „uśmiech ochrzczonego”, „róża komunikanta” czy „pocałunki nowożeńców”. Wersja normandzkiej dziury z wykorzystaniem sorbetu pojawiła się dopiero w latach 60. XX wieku[2]. Obecnie wielu restauratorów odchodzi od tradycji podawania normandzkiej dziury[3].
Warianty regionalne
edytujDziura normandzka ma swoje warianty w innych częściach Francji, polegające na wykorzystaniu regionalnych trunków[4]. W przypadku trou gascon jest to armaniak lub koniak, trou lorrain - sorbet z mirabelek oraz eau-de-vie lub likier z mirabelek, trou bourguignon - sorbet jabłkowy, cytrynowy lub malinowy oraz marc de Bourgogne, ratafia lub fine de Bourgogne, trou champenois - sorbet jabłkowy lub grejpfrutowy oraz marc de champagne lub szampan.
Bractwo
edytujTradycyjnych metod produkcji calvadosu i kultury jego picia wraz z rytuałem trou normand od 1997 roku strzeże normandzkie bractwo Grand Ordre du Trou Normand, des Calvados, Cidres et Pommeau[5]. Bractwo kontynuuje tradycje starszego stowarzyszenia - Confrérie des Chevaliers du Trou Normand założonego w 1966 roku w Vimoutiers. Dewizą bractwa jest hasło "Bois peu mais bon" ("pij mało lecz dobrze"), a hymn głosi:
Ami lève ton verre
Car voici le moment
D’un trait et sans manière
De faire le Trou Normand
Calvados pure eau-de-vie
Tu nous aides à digérer
Et dans notre confrérie
Tu es l'âme des chevaliers
A faire le trou normand
[Przyjacielu, unieś kieliszek
bo oto nadszedł czas,
by jednym haustem
i bez zbędnych gestów
zrobić trou normand
Calvadosie, czysta okowito,
ty nam pomagasz w trawieniu
W naszym bractwie kawalerom
sił dodaje trou normand]
Odniesienia w kulturze
edytujW filmie Panowie, dbajcie o żony (La Zizanie, 1978) przemysłowiec Guillaume Daubray-Lacaze (w tej roli Louis de Funès) podczas obiadu proponuje swoim japońskim gościom trou normand, opisując ten rytuał jako "stary francuski zwyczaj, tak jak harakiri jest starym zwyczajem japońskim".
Przypisy
edytuj- ↑ Tygodnik Angora – Patriotyczny owoc. ifrancja.fr, 14 września 2014. [dostęp 2016-06-22].
- ↑ Jean Collin, Notre Trou Normand, Editions de la Lieutenance, Honfleur 2003.
- ↑ Le trou normand est-il encore tendance ? - ATABULA [online], www.atabula.com [dostęp 2017-11-17] (fr.).
- ↑ Le trou norman comme dessert de mariage - Marie Claire [online], www.marieclaire.fr [dostęp 2017-11-17] (fr.).
- ↑ confreries.org [online], grandordre-trounormand.confreries.org [dostęp 2019-03-21].
Bibliografia
edytuj- Jean Collin, Notre Trou Normand, Editions de la Lieutenance, Honfleur 2003.
- Le trou normand - normandzka dziura. vivelacuisine.pl, 30 września 2015. [dostęp 2016-06-22].