Ekstremalne środowiska pracy

Ekstremalne środowiska pracy – uogólniona nazwa typów środowisk pracy, będących z różnych względów skrajnie nieprzyjaznymi dla przetrwania człowieka, wypełniania przez niego zadań życiowych oraz celów organizacyjnych przy zachowaniu poczucia znaczenia wykonywanych ról. Środowiska ekstremalne nigdy nie były i nie będą naturalnym miejscem bytowania człowieka. Warunki fizyczne panujące w nich uniemożliwiają przeżycie bez zastosowania specjalnych aparatur lub projektów technologiczno-architektonicznych.

Warunkiem koniecznym do przeżycia w środowiskach ekstremalnych jest stworzenie habitatów, czyli odpowiednich warunków, spełniających wymagania zamieszkiwalności. Pełnią one role mezo środowiska, czyli środowiska izolowanego od warunków zewnętrznych i posiadającego cechy umożliwiające człowiekowi optymalny poziom funkcjonowania.

Wyróżnia się 3 podstawowe środowiska ekstremalne:

• środowisko przestrzeni kosmicznej
• środowisko podwodne
• środowisko polarne

Problemy fizyczno-środowiskowe

W trakcie wykonywania zadań w środowiskach ekstremalnych ludzie używają specjalistycznych urządzeń, kompensujących niedogodności związane z warunkami fizycznymi.

Konieczność pracy i przeżycia w środowiskach ekstremalnych zmusza do zmagania się z licznymi czynnikami fizycznymi, takimi jak:

• ciśnienie
• temperatura
• oświetlenie
• brak powietrza
• zmieniona grawitacja
• wyporność itp.

Problemy psycho-społeczne

Stały pobyt w sztucznie stworzonym mezo środowisku stawia przed nim wymagania dotyczące nie tylko zoptymalizowania sposobu pracy ludzi w nim przebywających, ale też dotyczące:

• życia
• przetrwania
• regeneracji biologicznej
• czasu wolnego
• prywatności
• socjalizacji
• konfliktów w zamkniętej grupie społecznej
• ochrony przed deprywacją sensoryczną

Odpowiedzią na te wymaganie jest tworzenie mezo środowisk zgodnie z zasadami ergonomicznego projektowania architektonicznego, dążącego do optymalizacji przestrzeni w celu zaspokojenia podstawowych potrzeb społecznych, jak i prywatnych jednostki bez uszczerbku na ogólnej efektywności operacyjnej.