Erich Heinrich Friedrich Wilderich von Diller (ur. 12 czerwca 1859 w Wiedniu, zm. 17 listopada 1926 w gminie Branky na Morawach) – wojskowy i urzędnik austriacki, generał major kawalerii, Wojskowy Generał-Gubernator w Polsce i Namiestnik Galicji.

Erich von Diller (1916)

Życie

edytuj

Ukończył szkołę średnią w Wiedniu[1] a następnie studiował prawo na uniwersytecie w Lipsku i nauki polityczne na uniwersytecie wiedeńskim (1881-1883)[2]. Następnie pracował jako urzędnik w namiestnictwie morawskim[1], początkowo jako stażysta a potem koncypista[2]. W 1889 r. rozpoczął służbę w armii austriackiej. Po ukończeniu Szkoły Wojennej przy Sztabie Generalnym służył jako porucznik 4. Pułku dragonów (1882-1895), a następnie jako kapitan w 7. pułku dragonów (1895-1902) i podpułkownik w 1 pułku dragonów (1902-1909)[1]. Od 1909 pułkownik i dowódca 3. pułku ułanów (1910-1914)[1]. Jego jednostki kwaterowały wówczas w Galicji, gdzie utrzymywał żywe kontakty towarzyskie z polskim ziemiaństwem, poznając język polski i galicyjskie realia[1].

Po wybuchu I wojny został dowódcą 16. brygady kawalerii w ramach 3. Armii. Stopień generalski otrzymał we 6 września 1914 r.[1] Następnie Tymczasowy Wojskowy Gubernator w Kielcach dla obszaru etapowego 1. Armii (17 maja - 25 sierpnia 1915), a potem Wojskowy Generał-Gubernator w Polsce z siedzibą w Kielcach i w Lublinie (25 sierpnia 1915 - 8 kwietnia 1916)[1]. Od 1915 był tajnym radcą[3]. Na podległym sobie obszarze zezwolił m.in. na stworzenie sieci polskich organizacji samopomocowych podległych Głównego Komitetu Ratunkowego w Lublinie[4]. Naczelna Komenda Armii zarzucała mu zbytnią życzliwość dla ludności polskiej i nie dość energiczną eksploatację okupowanego terenu[5]. Od 9 kwietnia 1916 do 29 lutego 1917 r. Namiestnik Galicji nominowany przez ces. Franciszka Józefa[1]. Przez nowego cesarza Karola I został odwołany w lutym 1917 r. a następnie 1 kwietnia 1917 r. zwolniony z czynnej służby wojskowej[1]. Od 26 czerwca 1917 r. członek austriackiej Izby Panów, należał do prawicy[2].

 
Zamek w Branku (stan obecny)

W okresie międzywojennym mieszkał wraz z rodziną w zakupionym przez niego w 1916 od właściciela jednej z największych fabryk powozów w Austro-Węgrzech - Jana Weigela majątku i zamku Branek na Morawach, gdzie zmarł[2][6]. W 1930 jego syn Franz-Josef von Diller sprzedał majątek Branek Janowi Křižananowi przedsiębiorcy i właścicielowi fabryki w Valašské Meziříčí[6].

Rodzina

edytuj

Rodowity wiedeńczyk, pochodził ze zubożałej arystokratycznej rodziny, posiadającej tytuł barona (Freiherr), syn majora Georga von Diller (1818-1864) i Elisabeth von Rothkirch und Panthen (1822-1894). Był między innymi bratankiem feldmarszałka Heinricha Hessa (1788–1870) i stąd ​​część rodziny używała nazwiska Hess-Diller. Mąż córki wybitnego brneńskiego przemysłowca Karela Offermanna (1820–1894), Elise Antonii (1859-1929,) z którą miał syna oficera armii austriackiej Franza-Josefa von Diller (1887-1946) oraz córki Elizabeth (1885–1944) i Marie Gisele (1888–1932).

Odznaczony

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i Jerzy Z. Pająk, Od autonomii do niepodległości. Kształtowanie się postaw politycznych i narodowych społeczeństwa Galicji w warunkach Wielkiej Wojny 1914-1918, Kielce 2012, s. 162
  2. a b c d Parlament Österreich Republik, Franz Adlgasser, Kurzbiografie Diller, Erich Freiherr von. – Parlamentarier 1848–1918 online [9.06.2023]
  3. Vladimír Pouzar: Almanach českých šlechtických rodů 2011; Praha, 2010; s. 139
  4. Jan Lewandowski, Królestwo Polskie wobec Austro-Węgier 1914-1918, Warszawa-Łódź 1986, s. 73
  5. Jan Lewandowski, Lubelscy c. i k. generałowie-gubernatorzy (1915–1918), "Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska Lublin Polonia", vol. LXVIII, z. 1–2 Sectio F 2013, s. 9
  6. a b Obec Branky, Zámek s parkem, online [dostęp 9.06.2023]