Wikipedia

Ernst Zierke

niemiecki SS-Unterscharführer

Ernst Zierke (ur. 6 maja 1905 w Krępie, zm. 23 maja 1972 w Celle) – niemiecki robotnik i pielęgniarz, uczestnik akcji T4, członek personelu obozów zagłady w Bełżcu i Sobiborze. Po wojnie sądzony w Niemczech Zachodnich w procesach załóg Bełżca i Sobiboru, dwukrotnie uniewinniony.

Ernst Zierke
Ilustracja
Esesmani z załogi Bełżca. Czwarty po prawej Ernst Zierke
SS-Unterscharführer SS-Unterscharführer
Data i miejsce urodzenia

6 maja 1905
Krępa

Data i miejsce śmierci

23 maja 1972
Celle

Przebieg służby
Lata służby

1942–1945

Jednostki

Schutzstaffel

Życiorys edytuj

Urodził się we wsi Krampe w powiecie Köslin (ob. Krępa w powiecie koszalińskim)[1]. Był synem kolejarza. Po ukończeniu szkoły podstawowej pracował jako robotnik leśny, później terminował na kowala. Od 1925 roku pracował w rolnictwie[2]. Po wybuchu wielkiego kryzysu stracił pracę i był zmuszony utrzymywać się z zasiłku dla bezrobotnych[1]. Poszukując stabilnego źródła zarobku, rozpoczął w 1934 roku kurs na pielęgniarza psychiatrycznego[1][2]. Zarówno w czasie stażu, jak i po uzyskaniu uprawnień pracował w szpitalu psychiatrycznym w Neuruppin[1].

W 1939 roku został przydzielony do personelu akcji T4, czyli tajnego programu eksterminacji osób psychicznie chorych i niepełnosprawnych umysłowo. Początkowo służył w „ośrodku eutanazji” w Grafeneck – jako pielęgniarz eskortujący ofiary podczas transportu z różnych zakładów psychiatrycznych. Był także pomocnikiem fotografa. Wiosną 1941 roku, po zamknięciu ośrodka w Grafeneck, został przeniesiony do ośrodka w Hadamarze. Pod koniec 1941 roku oddelegowano go do szpitala psychiatrycznego w Eichbergu. W pierwszych miesiącach 1942 roku w mundurze Organizacji Todt służył na froncie wschodnim (rejon Wiaźmy). Oficjalnie jego zadaniem była opieka nad rannymi żołnierzami. Po powrocie do Niemiec pracował przez krótki czas w Eichbergu i Hadamarze[3].

Podobnie jak wielu innych weteranów akcji T4 został przeniesiony do okupowanej Polski, aby wziąć udział w eksterminacji Żydów. W czerwcu 1942 roku rozpoczął służbę w obozie zagłady w Bełżcu[2]. Służył na terenie tzw. obozu I: na rampie oraz w rozbieralni, w której Żydzi udający się do komór gazowych musieli rozebrać się do naga i oddać wszystkie wartościowe przedmioty[4]. W marcu 1943 roku, gdy przystąpiono do likwidacji obozu, został przeniesiony do obozu pracy w Dorohuczy. Gdy w listopadzie 1943 roku w związku z akcją „Erntefest” przeprowadzono tam likwidację żydowskich więźniów, Zierke eskortował ofiary do miejsca straceń w Trawnikach. Następnie został wysłany do obozu zagłady w Sobiborze, gdzie w tym czasie prowadzone były prace likwidacyjne. Po ich zakończeniu, jako członek kordonu zabezpieczającego, uczestniczył w egzekucji ostatniej grupy więźniów[5].

Podobnie jak większość weteranów akcji „Reinhardt” został przeniesiony do Einsatz R operującej na wybrzeżu Adriatyku. Zadaniem tej jednostki była likwidacja miejscowych Żydów oraz walka z jugosłowiańską i włoską partyzantką. W maju 1945 roku dostał się do amerykańskiej niewoli. W obozie jenieckim przebywał do wiosny następnego roku. 24 stycznia 1947 roku został aresztowany pod zarzutem udziału w zbrodniach popełnionych w „ośrodku eutanazji” w Hadamarze[6]. Był sądzony w drugim procesie personelu Hadamaru. Wyrokiem sądu krajowego we Frankfurcie nad Menem został uniewinniony ze względu na brak wystarczających dowodów winy (1948)[7]. Zamieszkał u swojej matki w Ratzeburgu, a po jej śmierci w 1962 roku – u swojej siostry w Südwinsen[6].

Był jednym z ośmiu byłych esesmanów sądzonych w procesie załogi Bełżca. W sierpniu 1963 roku zachodnioniemiecka prokuratura postawiła mu zarzut pomocnictwa w zamordowaniu co najmniej 360 tys. Żydów[8]. Podobnie jak pozostali oskarżeni nie zaprzeczał swojemu udziałowi w Zagładzie, twierdził natomiast, że działał pod przymusem, nie mając możliwości sprzeciwienia się rozkazom przełożonych lub uzyskania przeniesienia z Bełżca. Argumenty te zostały zaakceptowane przez sąd krajowy w Monachium, który postanowieniem z 30 stycznia 1964 roku umorzył postępowanie przeciwko Zierkemu i sześciu innym oskarżonym[9].

Niedługo później Zierke ponownie stanął przed sądem, tym razem jako oskarżony w procesie załogi Sobiboru. Akt oskarżenia przeciwko niemu i jedenastu innym oskarżonym został wniesiony 30 czerwca 1964 roku[10]. Postawiono mu zarzut pomocnictwa w zamordowaniu co najmniej 30 Żydów – ostatnich więźniów obozu, których zgładzono na przełomie listopada i grudnia 1943 roku[11]. Przyjął tę samą linię obrony, co w przypadku procesu załogi Bełżca, utrzymując, że działał pod przymusem[12]. Wyrokiem sądu krajowego w Hagen z 20 grudnia 1966 roku został uniewinniony[13].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Bryant 2014 ↓, s. 160.
  2. ↑ a b c Webb 2016 ↓, s. 182.
  3. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 160–161.
  4. ↑ Kuwałek 2010 ↓, s. 70.
  5. ↑ Webb 2016 ↓, s. 182–183.
  6. ↑ a b Bryant 2014 ↓, s. 161.
  7. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 161 i 277.
  8. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 56–59.
  9. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 59–62.
  10. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 144.
  11. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 154 i 161.
  12. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 169.
  13. ↑ Bryant 2014 ↓, s. 184–187.

Bibliografia edytuj

  • Michael S. Bryant: Eyewitness to Genocide: The Operation Reinhard Death Camp Trials, 1955–1966. Knoxville: The University of Tennessee Press, 2014. ISBN 978-1-62190-070-2. (ang.).
  • Robert Kuwałek: Obóz zagłady w Bełżcu. Lublin: Państwowe Muzeum na Majdanku, 2010. ISBN 978-83-925187-8-5.
  • Chris Webb: The Belzec death camp. History, Biographies, Remembrance. Stuttgart: ibidem-Verlag, 2016. ISBN 978-3-8382-0866-4. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ernst_Zierke&oldid=72367365”