Fabiusze (łac. Fabii) – jeden z najstarszych i najbardziej zasłużonych rodów patrycjuszowskich w starożytnym Rzymie. Osoby z tego rodu po raz pierwszy pełniły rzymskie stanowiska urzędnicze już na początku V wieku p.n.e. Potwierdzeniem znaczącej pozycji Fabiuszy w tym czasie jest fakt, że w latach 485-479 p.n.e. trzech Fabiuszy pełniło urząd konsula przez siedem kolejnych lat[1]. W 477 p.n.e. cała rodzina Fabiuszy wzięła udział w bitwie nad Kremerą, podczas której zginęli wszyscy jej członowie – przeżyć miał tylko najmłodszy chłopiec, który nie brał udziału w bitwie i dzięki temu ród się zachował.

Statua Kwintusa Fabiusza Maksymusa w Wiedniu

Członkowie edytuj

Fabiusze Wibulanusowie i Ambustusowie edytuj

  • Kezon Fabiusz Wibulanus, konsul w 484, 481 i 479 p.n.e.[2]
  • Kwintus Fabiusz Wibulanus, konsul w 485 i 482 p.n.e.[3]
  • Marek Fabiusz Wibulanus, konsul w 483 i 480 p.n.e.[4]
  • Kwintus Fabiusz Wibulanus, konsul w 467, 465 i 459 p.n.e.[5]
  • Marek Fabiusz Wibulanus, konsul w 442 p.n.e. i trybun z władzą konsularną w 433 p.n.e.[6]
  • Kwintus Fabiusz Wibulanus, konsul w 423 p.n.e. i trybun z władzą konsularną w 416 i 414 p.n.e.[7]
  • Numeriusz Fabiusz Wibulanus, konsul w 421 p.n.e. i trybun z władzą konsularną w 415 i 407 p.n.e.[8]
  • Kwintus Fabiusz Wibulanus Ambustus, konsul w 412 p.n.e.[9]
  • Numeriusz Fabiusz Ambustus, trybun z władzą konsularną w 406 i 390 p.n.e.[10]
  • Kezon Fabiusz Ambustus, trybun z władzą konsularną w 404, 401, 395 i 390 p.n.e.[11][12]
  • Kwintus Fabiusz Ambustus, trybun z władzą konsularną w 390 p.n.e.[13][12]
  • Marek Fabiusz Ambustus, pontifex maximus w 390 p.n.e.[14]
  • Marek Fabiusz Ambustus, trybun z władzą konsularną w 381 i 369 p.n.e. oraz cenzor w 363 p.n.e.[15]
  • Marek Fabiusz Ambustus, konsul w 360, 356 i 354 p.n.e.[16]
  • Gajusz Fabiusz Ambustus, konsul w 358 p.n.e.[17]
  • Marek Fabiusz Ambustus, magister equitum w 322 p.n.e.[18]
  • Kwintus Fabiusz Ambustus, nominowany na dyktatora w 321 p.n.e.[19]
  • Gajusz Fabiusz Ambustus, magister equitum w 315 p.n.e.[20]

Dorsuonowie i Licynusowie edytuj

  • Gajusz Fabiusz Dorsuon, podczas okupacji Rzymu przez Galów w 390 p.n.e. opuścił Kapitol i udał się na Kwirynał by złożyć coroczną ofiarę bogom. Pomimo niebezpieczeństwa, udało mu się to i bezpiecznie wrócił na Kapitol[21].
  • Marek Fabiusz Dorsuon, konsul w 345 p.n.e.[22]
  • Gajusz Fabiusz Dorsuon Licinus, konsul w 273 p.n.e.[23]
  • Marek Fabiusz Licynus, konsul w 246 p.n.e.

Fabiusze Maksymusowie edytuj

  • Kwintus Fabiusz Maksymus Rullianus, konsul w 322, 310, 308, 297 i 295 p.n.e., dyktator w 315 p.n.e. i cenzor w 304 p.n.e.[24]
  • Kwintus Fabiusz Maksymus Gurges, konsul w 292, 276 i 265 p.n.e.[25]
  • Kwintus Fabiusz Maksymus, edyl w 265 p.n.e.[26][27]
  • Kwintus Fabiusz Maksimus, konsul w 233, 228, 215, 214 i 209 p.n.e., cenzor w 230 p.n.e. i dyktator w 221 i 217 p.n.e.[28]
  • Kwintus Fabiusz Maksymus, konsul w 213 p.n.e.[29]
  • Kwintus Fabiusz Maksymus, augur w 203 p.n.e.[30]
  • Kwintus Fabiusz Maksymus, pretor do spraw cudzoziemców (praetor peregrinus) w 181 p.n.e.[31]
  • Kwintus Fabiusz Maksymus Emilianus, konsul w 145 p.n.e.
  • Kwintus Fabiusz Maksymus Serwilianus, konsul w 142 p.n.e[32][33]
  • Kwintus Fabiusz Maksymus Allobrogicus, konsul w 121 p.n.e.
  • Kwintus Fabiusz Maksymus Eburnus, konsul w 116 p.n.e.[34][35]
  • Kwintus Fabiusz Maksymus, konsul w 45 p.n.e.[36]
  • Paullus Fabiusz Maksymus, konsul w 11 p.n.e.
  • Afrykanus Fabiusz Maksymus, konsul w 10 p.n.e.
  • Paullus Fabiusz Persykus, konsul w 34 n.e.

Fabiusze Piktorowie edytuj

  • Gajusz Fabiusz Piktor, malarz rzymski z IV wieku p.n.e.[37]
  • Gajusz Fabiusz Piktor, konsul w 269 p.n.e.
  • Numeriusz Fabiusz Piktor, konsul w 266 p.n.e.[38]
  • Kwintus Fabiusz Piktor, jeden z pierwszych historyków rzymskich.
  • Kwintus Fabiusz Piktor, pretor w 189 p.n.e.[39]

Fabiusze Buteonowie edytuj

  • Numeriusz Fabiusz Buteon, konsul w 247 p.n.e.[40]
  • Marek Fabiusz Buteon, konsul w 245 p.n.e.
  • Marek Fabiusz Buteon, pretor w 201 p.n.e.[30]
  • Marek Fabiusz Buteon, pretor w 196 p.n.e.[41]
  • Marek Fabiusz Buteon, pretor w 181 p.n.e.[31]
  • Numeriusz Fabiusz Buteon, pretor w 173 p.n.e.[42]
  • Kwintus Fabiusz Buteon, kwestor w 134 p.n.e.[43]

Fabiusze Labeonowie edytuj

  • Kwintus Fabiusz Labeon, pretor w 189 p.n.e., konsul w 183 p.n.e.[44]
  • Kwintus Fabiusz Labeon, rzymski mówca wspominany przez Cycerona[45].

Inni edytuj

  • Marek Fabiusz Kwintylianus, rzymski retor żyjący w I wieku n.e.
  • Lucjusz Fabiusz Justus, konsul w 102 n.e.
  • Kwintus Fabiusz Katullinus, konsul w 130 n.e.
  • Lucjusz Fabiusz Gallus, konsul suffectus w 131 n.e.
  • Kwintus Fabiusz Julianus, konsul suffectus w 131 n.e.
  • Lucjusz Fabiusz Cilon, konsul w 204 n.e.
  • Tytus Fabiusz Titanus, konsul w 337 n.e.

Przypisy edytuj

  1. Adam Ziółkowski: Historia Rzymu. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2004, s. 108.
  2. Liwiusz, II 42, 43, 48
  3. Liwiusz, II 41, 43
  4. Liwiusz, II 42, 43
  5. Liwiusz, III 1, 2, 22
  6. Liwiusz, IV 1, 25
  7. Liwiusz, IV 37, 47, 49
  8. Liwiusz, IV 43, 49, 57
  9. Liwiusz, IV 52
  10. Liwiusz, IV 58, V 36
  11. Liwiusz, IV 61, V 10, 24, 36
  12. a b Plutarch, Kamillus, 17
  13. Liwiusz, V 36
  14. Liwiusz, V 46
  15. Liwiusz, VI 22, 34, 36
  16. Liwiusz, VII 11, 17, 22
  17. Liwiusz, VII 12
  18. Liwiusz, VIII 38
  19. Liwiusz, IX 7
  20. Liwiusz, IX 23
  21. Liwiusz, V 46.
  22. Liwiusz, VII 28
  23. Wellejusz Paterkulus, I 14
  24. Liwiusz, VIII 38, IX 22, 33, 41, 46, X 13, 22
  25. Liwiusz, X 47
  26. Liwiusz, Periochae XV
  27. Waleriusz Maksymus, VI, 6
  28. Liwiusz, XXII 8, XXIII 30, XXIV 7, XXVII 6
  29. Liwiusz, XXIV 43
  30. a b Liwiusz, XXX 26
  31. a b Liwiusz, XL 18
  32. Cyceron, Listy do Attyka XII 5
  33. Paweł Orozjusz, V 4
  34. Cyceron, O mówcy I 26
  35. Paweł Orozjusz, V 16
  36. Kasjusz Dion, XLIII 46
  37. Waleriusz Maksymus, VIII 14
  38. Waleriusz Maksymus, IV 3
  39. Liwiusz, XXXVII 47
  40. Zonaras, VIII 16
  41. Liwiusz, XXXIII 24
  42. Liwiusz, XLI 28
  43. Waleriusz Maksymus, VIII 15
  44. Liwiusz, XXXVII 47, XXXIX 45
  45. Cyceron, Brutus, I 81.

Bibliografia edytuj

  • Józef Zając, Fabiusze, [w:] Ryszard Kulesza (red.), Słownik kultury antycznej, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 176, ISBN 978-83-235-0942-4.
  • Robert Broughton: The Magistrates of the Roman Republic. Nowy Jork: American Philological Association, 1951-1986. ISBN 0-89130-811-3.