Facecja
Facecja (z łac. facetia – żart, dowcip) – krótkie opowiadanie, w formie pisanej lub ustnej, o żartobliwej treści, zakończone dowcipną pointą.
Facecje wywodzą się z przekazywanych ustnie anegdot, które funkcjonowały już w starożytności i przenikały do dzieł pisanych. Teoretyczną podstawę facecji zawarł Cyceron w traktacie De oratore, gdzie zamieścił również zbiór anegdot. W starożytności facecje tworzyli m.in. Valerius Maximus (Factorum et dictorum memorabiliorum libri IX, I w. n.e.), Plutarch i Diogenes. Twórczość facecjonistyczna pojawiała się także w średniowieczu, jednak rozwinęła się na dobre dopiero w epoce renesansu[1]. Tworzyli je wtedy m.in. Giovanni Boccaccio, Gian Francesco Braccolini (Poggio), Lodovico Domenichi oraz Heinrich Bebel. W Polsce pisana facecja pojawiła się w XVI wieku[2]. Popularny był wtedy anonimowy zbiór Facecje polskie. W XVII wieku pojawiły się facecje sowizdrzalskie, w których pojawiały się elementy satyry społecznej. Facecje zbierane były również w sylwach.
Przypisy edytuj
- ↑ Teresa Michałowska Facecja. W: Słownik literatury staropolskiej. Teresa Michałowska (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002, s. 243. ISBN 83-04-04621-0.
- ↑ Teresa Michałowska Facecja. W: Słownik literatury staropolskiej. Teresa Michałowska (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002, s. 244. ISBN 83-04-04621-0.
Bibliografia edytuj
- Teresa Michałowska Facecja. W: Słownik literatury staropolskiej. Teresa Michałowska (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2002. ISBN 83-04-04621-0.
- Słownik terminów literackich. Janusz Sławiński (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2000. ISBN 83-01-13851-3.