Fort Sarbinowo
Fort Sarbinowo (niem. Fort Zorndorf) – jeden z czterech fortów Twierdzy Kostrzyn (pozostałe to: Fort Czarnów, Fort Gorgast i Fort Żabice), położony jest w Kostrzynie przy ul. Sportowej, prowadzącej w kierunku wsi Sarbinowo.
 nr rej. L-653/A z 9.06.2014
| |
 Zrujnowane kazamaty Fortu Sarbinowo | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Sportowa |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy |
1883 |
| Ukończenie budowy |
1889 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorzowskiego  | |
Położenie na mapie Kostrzyna nad Odrą  | |
 52°37′31,4″N 14°40′07,0″E/52,625389 14,668611
| |
.jpg)
Historia
edytujW 1872 r. Twierdzę Kostrzyn postanowiono przekształcić w twierdzę fortową[1] – to znaczy zaplanowano otoczyć ją wieńcem fortów artyleryjskich, które utrudniałyby przeciwnikowi bliskie podejście do twierdzy głównej i jej ostrzał artyleryjski. Było to zgodne z ówczesnymi tendencjami w budownictwie fortyfikacyjnym. Początkowo (w 1876 r.) planowano wybudowanie ośmiu fortów[1]. Wkrótce jednak liczbę fortów zmniejszono do czterech – plan ten zrealizowano[1].
Fort Sarbinowo wybudowano w latach 1883–1889[1]. Podstawowym materiałem budowlanym jaki został użyty przy jego konstrukcji była cegła. Spowodowało to, że jego odporność na ostrzał artyleryjski była niewielka. Dlatego też w latach: 1889-90[1] fort został wzmocniony poprzez wylanie dodatkowej warstwy betonu na sklepieniach najważniejszych budowli fortu. Bardzo szybki rozwój techniki artyleryjskiej w tym okresie sprawił, że pomimo przeprowadzenia tych prac odporność fortu na ostrzał stale ulegała zmniejszeniu, a wartość bojową fortu w 1914 oceniono na bliską zeru[1].
W czasie I wojny światowej fort nie brał udziału w działaniach bojowych. Urządzono w nim obóz jeniecki, w którym byli przetrzymywani m.in. francuski lotnik Roland Garros i późniejszy radziecki marszałek Michaił Tuchaczewski. Po zakończeniu I wojny światowej w forcie Sarbinowo urządzono obóz przejściowy dla niemieckich optantów[1] (obywateli niemieckiego pochodzenia, zamieszkałych na terenie tworzącej się II Rzeczypospolitej, którzy nie chcieli w niej pozostać).
Podczas II wojny światowej w forcie Sarbinowo urządzono fabrykę amunicji[1]. Po jej zakończeniu teren fortu wykorzystywano do detonowania znalezionej w pobliżu amunicji, co spowodowało zniszczenie części budowli[1].
W 2006 roku obiekt został zinwentaryzowany w ramach projektu „Baltic Fort Route”[2].
Opis
edytujFort Sarbinowo jest najbardziej imponującym spośród czterech fortów otaczających Twierdzę Kostrzyn[3]. Wyposażony był w 24 działa[3]. Łącznie jego załoga liczyła ok. 600 ludzi w tym kompania piechoty, artylerzyści, saperzy, służby pomocnicze itp[3]. Posiadał dwa wały: wyższy, w centralnej części fortu, przeznaczony dla artylerii i niższy, przeznaczony dla strzelców[3]. Otoczony był suchą fosą o głębokości 6,5 m, szerokości 10,6 m i długości 1082 m[4]. Fort Sarbinowo nigdy nie został użyty bojowo.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Piotr Chara, Kostrzyn nad Odrą. Bastion historii i przyrody, wyd. I, Kraków: Amistad sp. z o.o., 2008, ISBN 978-83-7560-046-9.
- ↑ Ł. Pardela, „Szlakiem fortyfikacji państw nadbałtyckich”, Głos Uczelni. Biuletyn Informacyjny Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, nr 155/2006 [1].
- ↑ a b c d Forty i schrony – Muzeum Twierdzy Kostrzyn nad Odrą [online], muzeum.kostrzyn.pl [dostęp 2020-09-17].
- ↑ Sarbinowo, Czarnów, Żabice – „polskie” forty Twierdzy Kostrzyn. [online], Tak się bujamy, 20 marca 2019 [dostęp 2020-09-17] (pol.).