Franciszek Przystał
Franciszek Przystał (ur. 5 października 1884 w Tłuczani, zm. 1 lutego 1962 w Krakowie) – polski organista, kompozytor (mszy[1], motetów, studiów organowych) i dyrygent.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
5 października 1884 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 lutego 1962 |
| Instrumenty |
organy |
| Zawód |
organista |
| Powiązania |
Kościół św. Floriana w Krakowie |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Urodził się 5 października 1884 w Tłuczani koło Wadowic. Ukończył Konserwatorium Muzyczne Wł. Żeleńskiego w Krakowie (25 czerwca 1907). Pierwsze posady organistowskie to parafie: Zielonki[2], Gaj, Mogiła, oraz Żółkiew w woj. lwowskim, gdzie pisał utwory na chór, orkiestrę dla tamtejszych zespołów. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół" (brał udział m.in. w odsłonięciu pomnika Władysława Jagiełły w Krakowie).
Z chwilą wybuchu I wojny światowej został wcielony do armii austriackiej. W 1915 roku dostał się do niewoli rosyjskiej i wywieziony został na Sybir, gdzie przebywał do 1918. W niewoli, dzięki pomocy potomków dawnych zesłańców, w miejscowości Tiumeń (Syberia) mógł zająć się muzyką. Udzielał lekcji fortepianu, prowadził orkiestrę dętą i smyczkową (pisząc na ich potrzeby utwory własne lub instrumentując utwory innych kompozytorów). W 1918 wraz z całym oddziałem jeńców czeskich, polskich i austriackich został wywieziony do Władywostoku. Po zakończeniu I wojny światowej okrętem angielskich linii oceanicznych, płynąc dookoła Azji prawie rok, dotarł do Polski.
W 1920 wrócił z Żółkwi w swoje rodzinne strony i objął posadę organistowską w Wadowicach. W wadowickim Gimnazjum im. M. Wadowity uczył śpiewu i prowadził chór męsko-chłopięcy, w którym m.in. śpiewał Mieczysław Kotlarczyk, późniejszy założyciel Teatru Rapsodycznego. W 1924 roku dostał posadę w krakowskim Kościele św. Floriana, gdzie pracował przez niemal 30 lat[1][3]. Przy Kościele św. Floriana założył stały chór męski. Największym sukcesem tego chóru i jego dyrygenta była II nagroda na Zjeździe Chórów Kościelnych w Krakowie. Działalności profesora została poświęcona jedna z gablot na Wystawie z okazji 40-lecia pontyfikatu Jana Pawła II[4]. Poza tym prowadził chóry: kolejowy, chóry w Gimnazjum żeńskim Królowej Jadwigi, w Gimnazjum im. Jaworskiego oraz w Gimnazjum im. Nowodworskiego[5] (w tymże gimnazjum prowadził również orkiestrę dętą i symfoniczną - napisał Marsz im. B. Nowodworskiego).
Był prezesem związku zawodowego organistów oraz członkiem komisji kwalifikacyjnej organistów. Uczył również w przemyskiej szkole organistowskiej. W Fabryce Organów Braci Biernackich w Krakowie był konsultantem muzycznym. Pod jego opieką powstało wiele organów, m.in. w Makowie i Rybnej. Prócz pracy zawodowej był autorem wielu utworów organowych i wokalnych, niektóre zostały wydane w USA. Był też prezesem Krakowskiego Klubu Szachistów w latach 1945 oraz 1948/9[6].
W 1938 został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[7].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Andrzej Edward Godek: Twórczość mszalna Franciszka Przystała. ispan.pl. s. 28. [dostęp 2018-11-07].
- ↑ Organista z Zielonek…….. – Izba Regionalna w Zielonkach [online], zielonki.linuxpl.info [dostęp 2018-11-07] (pol.).
- ↑ Parafia Bożego Ciała w Krakowie - Organy. bozecialo.net. [dostęp 2018-11-04].
- ↑ Piotr Ładoś, Wystawa z okazji 40. rocznicy wyboru Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową - 14-21.10.2018 - Bazylika św. Floriana w Krakowie [online], www.swflorian.net [dostęp 2018-11-08] (pol.).
- ↑ Jakub (1870-1958) Zachemski, Sprawozdanie Dyrektora I. Państwowego Gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego (przedtem im. św. Anny) w Krakowie za rok szkolny 1927/28, 1928 [dostęp 2018-11-07] (ang.).
- ↑ Piotr ŁADOŚ > szachy [online], 25 grudnia 2008 [dostęp 2018-11-06] [zarchiwizowane z adresu 2008-12-25].
- ↑ ZW IĄ ZEK SY BIR A K Ó W W K R A K O W IE - PDF [online], docplayer.pl [dostęp 2018-11-06].
Linki zewnętrzne edytuj
- Przystał, Franciszek (muzyka) Wojtoń, Władysław (słowa): Hymn do św. Andrzeja Boboli. Kraków: Wydawnictwo Apostolstwo Modlitwy, ks. Jezuici / bibliotekapiosenki.pl, 1938. [dostęp 2018-11-07].
- Garbusiński, Kazimierz (1883-1945); Przystał, Franciszek; Styś, Walerian (1885-1936); Wallek-Walewski, Bolesław (1885-1944): 100 preludyi: dwu, trzy, cztero i wielogłosowych: na organy. Wydawnictwo Muzyczne i Księgarnia B. J. Zalewski / jbc.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2018-11-07].