Funkcja ukryta
Funkcja ukryta – konsekwencje obiektywne elementów systemu społecznego dla osoby, podgrupy, i systemu społecznego bądź kulturowego[1], zarówno pozytywnie funkcjonalne, jak i negatywnie, przyczyniające się do modyfikacji lub adaptacji systemu społecznego, a które nie są zamierzone ani uświadamiane przez osoby zajmujące konkretne pozycje w tym systemie[2][3].
Pojęcie ukrytych jawnych zostało wprowadzone do socjologii przez Roberta Mertona w wyniku krytycznej analizy funkcjonalnej i w celu odróżnienia funkcji (obiektywnych konsekwencji) i motywów (świadomych motywacji)[4]. Zaczerpnięte zostało ono z prac Zygmunta Freuda[5]. Merton wskazywał także na innych socjologów, którzy dokonywali takiego rozróżnienia, m.in. George’a Meada, Williama Grahama Sumnera, Roberta Morrisona MacIvera, Williama Thomasa i Floriana Znanieckiego[6].
Przykładem funkcji ukrytych mogą być ceremonie związane z próbami wywołania deszczu przez Indian. Nie spełniają one swoich oficjalnych celów, ale w sposób nieuświadamiany mogą wpływać na wzmocnienie tożsamości grupy[7]. Odkrywanie tego typu funkcji oznacza „wzrost wiedzy socjologicznej”[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Merton 2002 ↓, s. 133.
- ↑ Merton 2002 ↓, s. 122.
- ↑ Turner 2004 ↓, s. 29-30.
- ↑ Merton 2002 ↓, s. 122, 131.
- ↑ Merton 2002 ↓, s. 131.
- ↑ Merton 2002 ↓, s. 131–132.
- ↑ Merton 2002 ↓, s. 134–135.
- ↑ Merton 2002 ↓, s. 137.
Bibliografia
edytuj- Robert K. Merton: Teoria socjologiczna i struktura społeczna. Ewa Morawska, Jerzy Wertenstein-Żuławski (tłum.). Warszawa: PWN, 2002, seria: Biblioteka Socjologiczna. ISBN 83-01-13876-9.
- Jonathan H. Turner: Struktura teorii socjologicznej. Aleksander Manterys, Grażyna Woroniecka (red.). Warszawa: PWN, 2004. ISBN 83-01-14072-0.