Gabriel Palowski
Gabriel Palowski (ur. 16 marca 1921 w Karwinie, zm. 1 grudnia 1999 w Trzyńcu)[1] – poeta, jeden ze współzałożycieli trzynieckiej Grupy Literackiej „63”[2] i współorganizator festiwalu Piosenki Dziecięcej w Trzyńcu. Laureat wielu konkursów w Polsce i w Czechach.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 marca 1921 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 grudnia 1999 |
| Zawód, zajęcie |
poeta, współzałożyciel trzynieckiej grupy literackiej „63” |
Życie edytuj
Gabriel Palowski urodził się w Karwinie. Większość swojego życia spędził w trzynieckiej dzielnicy Folwark[3]. Mieszkając w tych okolicach, pracował jako robotnik i technik w dziale patentów w Hucie Trzynieckiej. W czasie II wojny światowej, był aresztowany przez hitlerowców i przewieziony do obozu przejściowego w Skrochowicach[4], a następnie do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Po kilka nieudanych ucieczkach, zachorował na gruźlicę, jednak udało mu się wyzdrowieć[5]. Po wojnie stał się aktywnym organizatorem życia kulturalnego i literackiego. Swoje dzieła publikował także w prasie zaolziańskiej[6].
Twórczość edytuj
Przeżycia z okresu wojennego pozostawiły ślad na jego zdrowiu, a także późniejszej twórczości. Część dzieł oparta jest na wspomnieniach z lat wojennych. Ponadto jest także autorem liryki refleksyjnej i krajobrazowej z licznymi motywami społecznym, a także poezji obozowej. W swoich wierszach opisywał rodzinne strony i piękno przyrody beskidzkiej. Przedstawił swoim czytelnikom obraz górniczych osiedli. Autor wypowiada się w swej poezji melancholijnie i nostalgicznie, a więc podkreśla, jak ważną rolę w jego życiu odgrywają wspomnienia z lat spędzonych na Zaolziu. W wierszach Palowskiego z lat 80., możemy odnaleźć wzorzec „wiersza Różewiczowskiego”, który charakteryzuje się mocno sprozaizowaną formą o prostej i dosadnej wypowiedzi. Palowski wraz z Januszem Gaudynem odniósł sukces, wydając zbiór Duet w 1969 roku, jednak za najsłynniejsze jego dzieło uważany jest tomik wierszy Dotykanie czasu[7].
Publikacje edytuj
- „Duet” (1969) – tomik poezji (wspólnie z Januszem Gaudynem)
- „Liryki” (1980) – tomik poezji
- „Obecność” (1982) – tomik poezji (wspólnie z Piotrem Horzykiem)
- „Z tej ziemi” (1984) – tomik poezji (wspólnie z Piotrem Horzykiem i Janem Pyszką)
- „Dotykanie czasu” (1986) – tomik poezji
- „Miłość o zmierzchu” (1990) – tomik poezji
- „Dlaně“(1994) – tomik poezji
- „Przed progiem” (1999) – tomik poezji
- „Niepokój” – „Neklid” (2011) – dwujęzyczny tomik poezji, przekład Eva Sobková
- „I pójdę...” – zbiór wierszy, wydany przez Piotra Horzyka
„I pójdę...” edytuj
Zbiór wierszy Palowskiego, który został napisany w latach 1998–1999, czyli pod koniec życia autora, znalazł poeta Piotr Horzyk, kolega i współpracownik Palowskiego. Podaną nazwę wybrano według jednego z wierszy w utworze. Poezja przedstawiona została w postaci rękopisu, dodatkowo wzbogacona o rysunki autora[8]. Na stronie tytułowej dzieła „I pójdę...” także przedstawiono obrazy olejne Palowskiego[6].
Grupa literacka „63”, „GL’63” edytuj
Polskie kółko literackie, które powstało w roku 1963 przy Jednolitym Ośrodku Kultury w Hucie Trzynieckiej. Autorzy pokolenia czerpali inspirację z tzw. rozrachunkowanej poezji polskiej, poezji lingwistycznej i literatury światowej. Nawiązywali do pokolenia „Współczesności” w literaturze polskiej. Bliska była im poezja z okresu międzywojennego a wzorem literackim stał się Cyprian Kamil Norwid. W działalności grupy uwagę poświęcano pracy ze środowiskiem dziecięcym i młodzieżowym. Dla młodzież regularnie ogłaszano konkursy literackie, dzięki którym odkryto nowe talenty, np.: Franciszka Hennera, Haline Klimsza, Janine Borowską, Leszka Wronkę, Jolantę Żabińską i Lucynę Przeczek. Grupa organizowała także seminaria dla członków grupy, biesiady poetyckie oraz spotkania z pisarzami z Polski. Najważniejszym wkładem „GL’63” są publikacje, w sumie 26 pozycji. Najwięcej opublikowano w okresie, kiedy na czele grupy stali Janusz Gaudyn i Piotr Horzyk (1946). Przewodnictwo „GL’63” przejął Piotr Horzyk po śmierci Janusza Gaudyna w 1984 roku. Później razem z Gabrielem Palowskim debiutował w roku 1982 zbiorem wierszy „Obecność”[9].
Członkowie grupy:
- Jan Pyszko (1925-2008)
- Kazimierz Jaworski (1921-1999)[10]
- Maria Chraścina (1942)
- Kazimierz Wojnar (1947)
- Adam Wawrosz (1913-1971)
- Gustaw Przeczek (1913-1974)
- Piotr Horzyk (1946)
- Janusz Gaudyn (1935-1984)
- Gabriel Palowski
Przypisy edytuj
- ↑ Osobnost: Gabriel Palowski | Příjmení.cz [online], www.prijmeni.cz [dostęp 2021-12-07].
- ↑ Życie literackie na Zaolziu – Literatura polska na Zaolziu (1920-2020) [online] [dostęp 2021-12-07] (pol.).
- ↑ Tadeusz Szkucik, Historia szkolnictwa polskiego w Lesznej (Dolnej i Górnej) 1849-2017, Leszna Dolna 2017, ISBN 978-80-87281-26-0, OCLC 1043879562 [dostęp 2021-10-31].
- ↑ Danuta Chlup, Obozy mniej i bardziej znane, [w:] Głos Live [online], glos.live [dostęp 2024-04-28] (cz.).
- ↑ Poeta, który był związany z Folwarkiem – eHutník [online] [dostęp 2021-12-07] (cz.).
- ↑ a b Knihy | Listy [online], www.listy.cz [dostęp 2021-12-07].
- ↑ Gabriel Palowski – Literatura polska na Zaolziu (1920-2020) [online] [dostęp 2021-12-07] (pol.).
- ↑ Toras Marketing, Gazeta Polaków w Republice Czeskiej- Sobotni Szybolet Literacki (106) [online], glos.live [dostęp 2021-12-07].
- ↑ Przywara Michał, Literatura Śląska Cieszyńskiego po 1989 roku, ISBN 978-80-7464-780-2, OCLC 1063532477 [dostęp 2021-11-01].
- ↑ Krzysztof Nowak, Śląsk Cieszyński w latach 1945–2015, ISBN 978-83-935147-9-3, OCLC 988032367 [dostęp 2021-11-01].