Galaktyka Cyrkla

galaktyka w gwiazdozbiorze Cyrkla

Galaktyka Cyrkla (również ESO 97-13, Circinus Dwarf lub Karzeł Cyrkla) – galaktyka spiralna SA(s)b, znajdująca się w gwiazdozbiorze Cyrkla w odległości 13 milionów lat świetlnych. Galaktyka Cyrkla jest położona 25 stopni na południe od centrum grupy galaktyk M83. Jednak jej odległość jest jeszcze właściwa, by można ją było uznać za galaktykę należącą do tej grupy[2].

Galaktyka Cyrkla
Ilustracja
Galaktyka Cyrkla (HST)
Odkrywca

Ken Freeman

Data odkrycia

1975

Dane obserwacyjne (J2000)
Gwiazdozbiór

Cyrkiel

Typ

spiralna SA(s)b

Rektascensja

14h 13m 09,9s

Deklinacja

–65° 20′ 21″

Odległość

13 mln ly

Przesunięcie ku czerwieni

0,001449[1]

Jasność obserwowana

12,1m

Rozmiary kątowe

6,9′ × 3,0′

Alternatywne oznaczenia
ESO 97-13, LEDA 50779, IRAS 14092-6506, 2MASX J14130990-6520204

Galaktyka Cyrkla jest galaktyką Seyferta typu 2. Jest to prawdopodobnie najbliższa galaktyka aktywna. Została odkryta jednak dopiero w 1975 roku (wyniki obserwacji opublikowano w 1977[3]). Znajduje się ona zaledwie 4° pod płaszczyzną Drogi Mlecznej, zasłonięta przez obłoki gwiazd, co utrudnia jej obserwacje. Astronomowie uważają, że wygląd tej galaktyki jest wynikiem powolnego opadania materii na masywną centralną czarną dziurę. Zdjęcia wykonane kamerą podczerwoną Teleskopu Hubble’a wykazały, że gaz tej galaktyki jest skoncentrowany wokół czarnej dziury w centralnym pierścieniu o średnicy 250 lat świetlnych. Posiada ona także luźny pierścień zewnętrzny o średnicy 1300 lat świetlnych. W pierścieniu tym leżącym w płaszczyźnie galaktyki zachodzą intensywne procesy formowania gwiazd. Ponad płaszczyzną galaktyki znajduje się też obłok o kształcie stożka. Obłok ten tworzy materia, świecąca pod wpływem ogrzewania przez promieniowanie nadfioletowe pochodzące z jądra galaktyki, a wyrzucona przez pole magnetyczne czarnej dziury.

W Galaktyce Cyrkla zaobserwowano supernową SN 1996cr.

Przypisy

edytuj
  1. Galaktyka Cyrkla w bazie SIMBAD (ang.)
  2. Richard Powell: Grupa NGC 5128. [w:] Atlas Wszechświata [on-line]. [dostęp 2015-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-03)].
  3. K.C. Freeman i inni. A large new galaxy in Circinus. „Astronomy and Astrophysics”. 55 (3), s. 445–458, marzec 1977. (ang.). 

Bibliografia

edytuj
  • Encyklopedia Wszechświat. Praca zbiorowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 312. ISBN 978-83-01-14848-5.

Linki zewnętrzne

edytuj