Galaktyka o niskiej jasności powierzchniowej
Galaktyka o niskiej jasności powierzchniowej (ang. low-surface-brightness galaxy – galaktyka LSB) – galaktyka rozproszona, której jasność powierzchni – oglądana z Ziemi – jest słabsza od otaczającego nieba o co najmniej jeden magnitudo.
Większość galaktyk LSB to galaktyki karłowate, a większość ich materii barionowej występuje raczej w postaci neutralnego wodoru niż gwiazd[2]. Szacuje się, że ponad 95% ich masy stanowi niebarionowa, ciemna materia[3]. W galaktykach tego typu prawdopodobnie nie ma aktywności związanej z supernowymi.
Pomiary krzywej rotacji wskazują na ekstremalnie wysoki stosunek masy do światła, co oznacza, że gwiazdy i świecący gaz stanowią bardzo niewielką część całkowitej masy LSB.
Centralne rejony LSB nie wykazują dużych nadmiarowości w liczbie gwiazd, w przeciwieństwie do np. centralnych zgrubień zwykłych galaktyk spiralnych. Wydaje się, że nawet ich centra są zdominowane przez ciemną materię, co sprawia, że są doskonałymi obiektami do jej badania[2].
W porównaniu do galaktyk o wysokiej jasności powierzchniowej, LSB są głównie odizolowanymi galaktykami, znajdującymi się w regionach pozbawionych innych galaktyk. W przeszłości miały mniej interakcji pływowych lub fuzji z innymi galaktykami, które mogłyby spowodować wzmożone formowanie nowych gwiazd – fakt ten wyjaśnia małą zawartość gwiazd.
W roku 1976 Mike Disney ogłosił teorię mówiącą o istnieniu galaktyk LSB. Jasność powierzchniowa tych obiektów może być do 250 razy mniejsza niż jasność nocnego nieba. Pierwsza zweryfikowana galaktyka LSB, Malin 1, została odkryta w 1986 roku[2]. Była ponadto pierwszą gigantyczną galaktyką LSB. W czasie jej odkrycia była największą znaną galaktyką spiralną[4][5].
Poprzednio UGC 1382 była uważana za galaktykę eliptyczną, ale później wykryto u niej ramiona o małej jasności. UGC 1382 znajduje się znacznie bliżej Ziemi niż Malin 1[6].
Przykłady edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Hiding in the night sky. [w:] Hubble [on-line]. ESA, 2016-04-04. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
- ↑ a b c Hubble captures a low surface brightness galaxy. 2016-04-04. [dostęp 2017-06-03].
- ↑ J. Young, S. Wang, R. Kuzio de Naray. Burst and Quench? The Life Story of Low Surface Brightness Galaxies. „American Astronomical Society, AAS Meeting #223, id.453.07”, 2014. Bibcode: 2014AAS...22345307Y. (ang.).
- ↑ a b c G.D. Bothun. The ghostliest galaxies. „Scientific American”. 276 (2), s. 40–45, luty 1997. Bibcode: 1997SciAm.276b..40B. (ang.).
- ↑ Ken Crosswell, "Malin 1: A Bizarre Galaxy Gets Slightly Less So", 22 stycznia 2007 (ang.)
- ↑ Surprise: Small elliptical galaxy actually a giant disk. [w:] Phys.org [on-line]. 2016-07-11. [dostęp 2017-05-16]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- K. O'Neil. The HI Content and Extent of Low Surface Brightness Galaxies – Could LSB Galaxies be Responsible for Damped Ly-alpha Absorption?. „arXiv”, 2001. For publication in "Extragalactic Gas at Low Redshift" by Mulchaey. arXiv:astro-ph/0107064.
- S.D. Rosenbaum, D.J. Bomans. The environment of Low Surface Brightness Galaxies. „Astronomy & Astrophysics Letters”. 422, s. 5–8, 2004. DOI: 10.1051/0004-6361:20040185. Bibcode: 2004A%26A...422L...5R.
- Aaron J. Barth. A normal stellar disk in the galaxy Malin 1. „The Astronomical Journal”. 133 (3), s. 1085–1091, 2007. DOI: 10.1086/511180. arXiv:astro-ph/0701018.
- 14. GIANT LOW SURFACE BRIGHTNESS GALAXIES