Gay Byrne
Gay Byrne, właśc. Gabriel Mary Byrne (ur. 5 sierpnia 1934 w Dublinie, zm. 4 listopada 2019 tamże[1]) – irlandzki prezenter radiowy i telewizyjny, osobowość telewizyjna.
 Gay Byrne (2008) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Gabriel Mary Byrne |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 sierpnia 1934 |
| Data i miejsce śmierci |
4 listopada 2019 |
| Zawód, zajęcie | |
Życiorys edytuj
Swoją karierę rozpoczął w 1958 prowadząc słuchowiska w irlandzkiej rozgłośni Radio Éireann. Pracował również dla brytyjskiej stacji telewizyjnej Granada Television prowadząc program People And Places. W październiku 1962 roku w jego programie miał miejsce debiut telewizyjny The Beatles[2][3]. 5 lipca 1962 został pierwszym prezenterem sztandarowego programu irlandzkiej telewizji RTÉ One – The Late Late Show[4]. Program prowadził przez 37 lat – do 21 maja 1999 roku. Równocześnie prowadził słuchowiska radiowe. Jednym z bardziej znanych było słuchowisko The Gay Byrne Show nadawane w latach 1973–1998[4][5].
W pierwszej dekadzie XXI wieku prowadził okazjonalnie słuchowiska w radiu RTÉ Lyric FM, kilka programów telewizyjnych, występował również w reklamach[3]. W latach 2000–2002 prowadził jeden z sezonów irlandzkiej wersji Who Wants to Be a Millionaire?[4].
W marcu 2006 został przewodniczącym Road Safety Authority[6] – irlandzkiej organizacji dbającej o bezpieczeństwo na drogach. Przed wyborami prezydenckimi w 2011 roku brał pod uwagę kandydowanie na stanowisko prezydenta jako kandydat niezależny. Jednak niedługo później ogłosił, że nie zamierza się o nie ubiegać[7].
Od kwietnia 2009 w stacji RTÉ One prowadził własny program pod nazwą The Meaning Of Life[8].
Życie prywatne edytuj
W 1964 poślubił irlandzką piosenkarkę folkową i harfistkę Kathleen Watkins. Mieli dwie adoptowane córki Suzy i Cronę[9].
Nagrody i wyróżnienia edytuj
W 1988 roku otrzymał tytuł doctora honoris causa literatury uniwersytetu Trinity College w Dublinie[3]. W lutym 2007 roku otrzymał nagrodę Irish Film & Television Awards za całokształt działalności (Lifetime Achievement Reward)[10].
W 2011 roku, w 50-lecie istnienia telewizji Raidió Teilifís Éireann, Gay Byrne pojawił się na znaczku pocztowym obok dwóch innych osobowości telewizyjnych – Emmy O’Driscoll i Anne Doyle[11].
Spuścizna edytuj
Uznawany był za osobę będącą katalizatorem przemian irlandzkiego społeczeństwa drugiej połowy XX wieku[12]. Dziennik Irish Examiner[13] określił go jako osobę posiadającą większy wpływ na zmiany w życiu kraju, niż jakikolwiek inny lider polityczny. Postacie jak William Thomas Cosgrave, Éamon de Valera czy John A. Costello były konserwatywne w kwestiach społecznych oraz pozwalały na dyktat Kościoła katolickiego. Byrne rozpoczął rozmawiać publicznie na tematy tabu ówczesnego irlandzkiego społeczeństwa i przełamał podejście do takich spraw jak antykoncepcja, homoseksualizm czy aborcja, za co bywał krytykowany[3].
Przypisy edytuj
- ↑ Ed O’Loughlin: Gay Byrne, Who Tackled Taboos as Ireland’s TV Host, Dies at 85. The New York Times, 2019-11-07. [dostęp 2019-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-08)]. (ang.).
- ↑ Lynne Kelleher: In my life: Fab Four asked me to manage them, reveals Gaybo. The Independent, 2011-03-06. (ang.).
- ↑ a b c d The chameleon of Montrose. The Irish Times, 2010-02-13. (ang.).
- ↑ a b c About Byrne, Gay. Raidió Teilifís Éireann. (ang.).
- ↑ Gay gets Green light. The Independent, 1998-12-24. (ang.).
- ↑ Meet the board. rsa.ie. (ang.).
- ↑ Sam Smyth, Ken Sweeney: 'I don't want to be President' Gay Byrne pulls out of race. The Independent, 2011-08-13. (ang.).
- ↑ The Meaning Of Life with Gay Byrne. RTÉ One. (ang.).
- ↑ The life and times of Gay Byrne. The Independent, 2011-08-13. (ang.).
- ↑ IFTA Lifetime Award for TV Legend Gay Byrne. iftn.ie, 2007-02-07. (ang.).
- ↑ Stamp of approval for RTÉ Television’s 50th anniversary. anpost.ie, 2011-11-24. (ang.).
- ↑ Finola Doyle O’Neill: Talking History: Gay Byrne and the Shaping of Popular Culture in Ireland 1962–1999. Cork University Press, 2009. ISBN 978-1859184455. (ang.).
- ↑ Tubridy gets his chance to match the man who changed Ireland. Irish Examiner, 2009-05-16. (ang.).