Wikipedia

Giwat ha-Radar

Giwat ha-Radar (hebr. גבעת הרדאר; arab. جبل الرادار, Dżabal ar-Radar) – góra położona w masywie tzw. Wzgórz Jerozolimy, na południowej krawędzi Samarii w centralnej części Izraela. Wznosi się na wysokość 880 metrów n.p.m.

Giwat ha-Radar
Ilustracja
Punkt widokowy i pomnik na szczycie wzgórza
Państwo

 Izrael

Wysokość

880 m n.p.m.

Położenie na mapie Izraela
Mapa konturowa Izraela, blisko centrum u góry znajduje się czarny trójkącik z opisem „Giwat ha-Radar”
Ziemia31°49′29″N 35°07′48″E/31,824722 35,130000
Multimedia w Wikimedia Commons

Geografia edytuj

Giwat ha-Radar leży w paśmie wzniesień nazywanych Wzgórzami Jerozolimy, które jednocześnie stanowią południową krawędź Samarii. Większą część wzgórza zajmuje miejscowość Har Adar. W kierunku południowym teren opada ku dolinie, którą przebiega autostrada nr 1, prowadząca z równiny przybrzeżnej do Jerozolimy. Południowe i wschodnie zbocza porośnięte są lasem. W kierunku zachodnim spływa strumień Kefira, a w kierunku południowo-wschodnim – strumień Kesalon. Po stronie południowo-zachodniej położony jest kibuc Ma’ale ha-Chamisza, a na południu kibuc Kirjat Anawim. Od wschodu, północy i zachodu wzgórze jest otoczone murem bezpieczeństwa, który oddziela Izrael od terytorium Autonomii Palestyńskiej. Po stronie palestyńskiej znajdują się miejscowości Katanna i Biddu oraz wioski Al-Kubajba i Bajt Surik.

Historia edytuj

Historia oraz nazwa wzgórza związane są z wybudowaniem w tym miejscu przez Brytyjczyków podczas II wojny światowej stacji radiolokacyjnej. Zadaniem radaru miało być wykrywanie włoskich i niemieckich samolotów, usiłujących zbombardować cele w Brytyjskim Mandacie Palestyny. Jednak najnowsze badania wskazują, że na wzgórzu znajdował się jedynie przekaźnik radiowy, który z wyglądu przypominał radar. Z tego powodu okoliczna ludność nazwała wzniesienie Giwat ha-Radar.

Przyjęta 29 listopada 1947 roku Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181 zakładała, że na terenie byłego Mandatu Palestyny miały powstać dwa państwa (żydowskie i arabskie) oraz mała międzynarodowa strefa, obejmująca Jerozolimę i Betlejem[1]. Giwat ha-Radar miało znaleźć się w państwie arabskim[2]. Społeczność żydowska zaakceptowała plan podziału Palestyny, jednak Arabowie odrzucili go i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. Od samego początku, walki o Jerozolimę stanowiły najważniejszą część wojny. Po wielokrotnych uszkodzeniach linii telefonicznych, tutejszy przekaźnik radiowy zwiększył znaczenie strategiczne wzgórza. Z tego powodu Brytyjczycy stale utrzymywali posterunek wojskowy, chroniący stację i przekaźnik. Z czasem siły brytyjskie zostały zastąpione przez jednostkę pomocniczą jordańskiego Legionu Arabskiego. W drugiej połowie kwietnia 1948 roku siły żydowskie przeprowadziły operację „Jewusi”, podczas której doszło do bitwy o An-Nabi Samu’il (23 kwietnia 1948 roku). Jeden z nacierających żydowskich oddziałów usiłował przebić się tędy w kierunku arabskiej wsi An-Nabi Samu’il. Został jednak powstrzymany i po stracie 15 własnych żołnierzy zmuszony do wycofania się[3][4]. W dniu 11 maja 1948 roku Brytyjczycy zdemontowali urządzenia radiowe i opuścili wzgórze. Dwa dni później to strategiczne miejsce zajęli żołnierze 61 Batalionu Brygady „Ecjoni”. W dniu 26 maja Jordańczycy odbili wzgórze i natychmiast je ufortyfikowali. Chroniło ono strategiczną drogę z Ramallah do Latrun, którą dostarczano siłom arabskim amunicję, żywność i wodę. Dzięki tej drodze siły jordańskie zdołały przez całą wojnę utrzymać enklawę Latrun. Kolejne próby odbicia Gwiat ha-Radar zakończyły się niepowodzeniem i ostatecznie pozostało ono pod kontrolą Jordanii[5][6].

Podczas wojny sześciodniowej siły żydowskie postanowiły zająć wzgórze. W dniu 5 czerwca 1967 roku, po kilku godzinach walki, Brygada „Harel” przejęła kontrolę nad Giwat ha-Radar. W 1982 roku na wzgórzu powstało żydowskie osiedle Har Adar.

Turystyka edytuj

Wzgórze Radar
 
Pomnik Brygady „Harel”
 
Wieża widokowa
 
Pomnik Brygady „Harel”
 
Pomnik Brygady „Harel”
 
Pomnik Brygady „Harel”
 
Opis panoramy rozciągającej się ze wzgórza

Wzgórze znajduje się w samym centrum miejscowości Har Adar. Na szczycie wzgórza w 1975 roku wystawiono symboliczny pomnik upamiętniający Brygadę „Harel”. Spiralne schody prowadzą na szczyt betonowej wieży widokowej, z której rozciąga się panorama na okoliczne wzgórza. Pomnik wznosi się na wysokość 16 metrów i wyróżnia się w krajobrazie[7][8].

Transport edytuj

Na wzgórze dojeżdża się drogą nr 425 z miejscowości Abu Ghausz.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ United Nations General Assembly Resolution 181. [w:] The Avalon Project – Yale Law School [on-line]. [dostęp 2014-11-22]. (ang.).
  2. ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2014-11-22]. (ang.).
  3. ↑ Operacja Jewusi. [w:] Palmach [on-line]. [dostęp 2014-11-22]. (hebr.).
  4. ↑ Dobra książka, ciekawa i ważna. [w:] Global Report [on-line]. 2009-05-12. [dostęp 2014-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-21)]. (hebr.).
  5. ↑ Kimche 1960 ↓, s. 135-136.
  6. ↑ Kadish 2008 ↓, s. 52-56.
  7. ↑ Wzgórze Radar: Krajobraz pamięci. [w:] Ynet [on-line]. 2003-04-30. [dostęp 2014-11-22]. (hebr.).
  8. ↑ Wzgórze Radar. [w:] Gal-Ed [on-line]. [dostęp 2014-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-29)]. (hebr.).

Bibliografia edytuj

  • Alon Kadish, Moshe Ehrnvald: Battles Jebusites. Jerusalem: 2008.
  • Jon Kimche, D. Kimche: A clash of destinies: The Arab-Jewish War and the founding of the State of Israel. New York: Praeger, 1960.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Giwat_ha-Radar&oldid=67067798”