Gregorio del Pilar
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Gregorio del Pilar (ur. 14 listopada 1875, zm. 2 grudnia 1899[1]) – filipiński wojskowy.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
14 listopada 1875 |
|---|---|
| Data śmierci |
2 grudnia 1899 |
| Zawód, zajęcie |
wojskowy |
Życiorys
edytujUrodził się w San Jose w Bulacanie. Wywodził się z zamożnego i wpływowego klanu Gatmaitan. Był synem Fernanda H. del Pilara oraz bratankiem Marcela H. del Pilara, współzałożyciela Diariong Tagalog, pierwszego tagalskiego dziennika[2]. Mimo znaczących koligacji dorastał w biedzie[1]. Absolwent prestiżowego Ateneo w Manili, studiował też na Universidad de Santo Tomás[3].
Bardzo wcześnie włączył się w działalność antyhiszpańską, początkowo właśnie z uwagi na zbyt młody wiek nie przyjęto go do Katipunanu. Pozwolono mu jednak na wspieranie niepodległościowej konspiracji, był mianowicie posłańcem przekazującym informacje oraz współuczestniczącym w rozpowszechnianiu antykolonialnej propagandy. Po wybuchu rewolucji filipińskiej opuścił stołeczną Manilę. Wówczas też oficjalnie włączono go do Katipunanu, zatem organizacji, która stała za przygotowaniem niepodległościowego zrywu Filipińczyków[4].
Szybko wykazał się odwagą oraz znacznymi umiejętnościami wojskowymi. Pierwszym starciem, w którym zauważono jego talent była bitwa pod Kakarong de Sili w prowincji Bulacan. Otrzymał po niej stopień porucznika armii filipińskiej. Niedługo później został awansowany do stopnia podpułkownika. Cieszył się zaufaniem prezydenta Emilio Aguinaldo, był jednym z sygnatariuszy konstytucji Republiki Biak-na Bato. Znalazł się też w niewielkiej grupie Filipińczyków wysłanych do Hongkongu na skutek wynegocjowania porozumienia z hiszpańskimi władzami kolonialnymi. Po powrocie do kraju ponownie włączył się w działania wojenne, zmuszając siły hiszpańskie w prowincjach Bulacan i Nueva Ecija do kapitulacji. Ogłosił swego politycznego mentora, prezydenta Aguinaldo, dyktatorem wyzwolonych przez siebie terenów. Wkrótce został awansowany do stopnia generała, przewodził zresztą paradzie wojskowej podczas uroczystości otwarcia Kongresu w Malolos[1].
Walczył nie tylko z Hiszpanami ale także z Amerykanami, podczas będącej kontynuacją rewolucji filipińskiej wojny amerykańsko-filipińskiej. Wraz z prezydentem oraz częścią armii pod koniec 1899 cofał się pod naporem nacierających oddziałów amerykańskich, docierając wreszcie do prowincji Ilocos Sur. 1 grudnia tegoż roku zdecydował się, wraz z niewielką grupką dowodzonych przez siebie żołnierzy, na zaatakowanie wojsk amerykańskich na przełęczy Tirad. Chciał w ten sposób ocalić życie zarówno prezydenta jak i większości żołnierzy, umożliwiając im ucieczkę. Poległ w boju w tej właśnie potyczce. Zapisał się w filipińskiej pamięci zbiorowej jako bohater z przełęczy Tirad. Jego imieniem nazwano miasto w prowincji Ilocos Sur a także kompleks mieszczący siedzibę Philippine Military Academy w Baguio[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d V. Almario: Gregorio del Pilar. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-05-27]. (tagalski).
- ↑ V. Almario: Diariong Tagalog. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-05-27]. (tagalski).
- ↑ Nepomuceno-Van Haugten 1998 ↓, s. 28.
- ↑ V. Almario: Katipúnan. [w:] Sagisag Kultura (Vol 1) [on-line]. philippineculturaleducation.com.ph, 2015. [dostęp 2024-05-27]. (tagalski).
Bibliografia
edytuj- Maria Lina Nepomuceno-Van Haugten. Edukasyon ng Bayani: Mga Impluwensya ng EdukasyongNatamo sa Kaisipang Rebolusyonaryo. „Kasarinlan. Philippine journal of third world studies”. 14 (2), s. 21-54, 1998. University of the Philippines-Diliman. ISSN 2012-080X. (tagalski).