Gyrogonit – zwapniała lęgnia (łac. oogonium) ramienic (Charales). Znaczenie gyrogonitów wypływa z ich wysokiego potencjału fosylizacyjnego: większość zapisu kopalnego ramienic to gyrogonity.

Opis i metody badań edytuj

Gyrogonity są zwapniałymi owocowaniami ramienicowych. U współczesnych ramienic są wytwarzane w rodzaju ramienica Chara, natomiast nie ma ich w rodzaju krynicznik (Nitella; innymi słowy, lęgnia nie ulega kalcyfikacji)[1].

Gyrogonity są intensywnie badane przez paleontologów, natomiast w badaniach neontologicznych (nad roślinami współczesnymi) są nierzadko niszczone (rozpuszczane w kwasie) celem wydobycia znajdujących się wewnątrz oospor[1].

Zapis kopalny edytuj

Najstarsze gyrogonity znane są z górnego syluru (ok. 425 mln lat temu)[1]. Mają istotne znaczenie stratygraficzne[2].

W Polsce znane są między innymi z triasu[3][4]. Polskie paleobotaniczki Jadwiga Karczewska i Maria Ziembińska-Tworzydło opracowały gyrogonity z kredowej formacji Nemegt z Mongolii, znanej również z licznych znalezisk dinozaurów[5].

Przypisy edytuj

  1. a b c Ingeborg Soulié-Märsche, Adriana García, Gyrogonites and oospores, complementary viewpoints to improve the study of the charophytes (Charales), „Aquatic Botany”, 120, 2015, s. 7–17.
  2. Monique Feist i inni, Treatise on Invertebrate Paleontology, Part B: Protoctista 1, Volume 1: Charophyta, Roger R. Kaesler (red.), Boulder, Colorado–Lawrence, Kansas: Geological Society of America–University of Kansas, 2005, xvi+170, ISBN 0-8137-3002-3, LCCN 53-12913.
  3. Teresa Marcinkiewicz, Oogonia – gyrogonity, [w:] Lidia Malinowska (red.), Budowa geologiczna Polski. Tom III: Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych. Część 2a: Mezozoik, Trias., Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1979, s. 157–159.
  4. Zatoń M., Piechota A., Sienkiewicz E., Late Triassic charophytes around the bone-bearing bed at Krasiejów (SW Poland) : palaeoecological and environmental remarks, „Acta Geologica polonica”, 55 (3), 283–293, 2005.
  5. Jadwiga Karczewska, Maria Ziembińska-Tworzydło, Age of the Upper Cretaceous Nemegt Formation (Mongolia) on charophytan evidence, „Acta Palaentologica Polonica”, 28 (1–2), 1983, s. 137–146.