Hemocytometr

Hemocytometr jest przyrządem służącym do liczenia małych elementów w preparacie mikroskopowym. Pierwotnie służył do liczenia komórek krwi, stąd nazwa (hemo- krew, cyto- komórka, -metr przyrząd do mierzenia).

Hemocytometr ze zbiorów biblioteki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Przekrój hemocytometru

Budowa

Ma postać szklanej płytki (szkiełko podstawowe), na której znajduje się prostokątny obszar pomiarowy otoczony wyżłobieniem (rys. 1). W obszarze pomiarowym, metodą laserowego rytowania, naniesiona jest siatka prostopadłych linii która dzieli ten obszar na podobszary (komórki pomiarowe). Rozmiary tych komórek są ściśle określone i podane na płytce – np. 0,20x0,20 mm. Ponieważ znana jest również wysokość, czyli odległość do szkiełka nakrywkowego (zwykle 0,1 mm), łatwo można obliczyć objętość pojedynczej komórki pomiarowej. Mała odległość pomiędzy szkiełkiem nakrywkowym a podstawowym powoduje, że płynny preparat wypełnia przestrzeń komórki a jego nadmiar spływa do wyżłobienia. Wyznaczając podczas obserwacji mikroskopowej liczbę badanych obiektów (np. białych krwinek), można obliczyć ich koncentrację, czyli ich liczbę na jednostkę objętości.

Sposób użycia

• Rozcieńczenie preparatu. Jest to koniecznie, gdy preparat jest zbyt gęsty lub liczba badanych obiektów jest bardzo duża i są one bardzo małe. Bez rozcieńczenia, byłoby ich zbyt dużo w jednej komórce pomiarowej i mogłyby się wzajemnie przesłaniać. Proporcje rozcieńczania powinny być precyzyjnie ustalone, aby można było obliczyć koncentrację w preparacie oryginalnym.
• Dokładne wymieszanie z rozcieńczalnikiem w celu uzyskania jednorodnego rozkładu badanych obiektów.
• Kilkakrotne powtórzenie pomiarów dla różnych komórek pomiarowych i obliczenie średniej. Jeżeli poszczególne pomiary różnią się bardzo od siebie, należy zwiększyć ich ilość w celu uzyskania lepszej statystyki i zredukowania błędu.

Obliczanie koncentracji obiektów w preparacie

Koncentrację obiektów można obliczyć ze wzoru:

${\frac {N_{O}}{V_{K}}}\cdot {\frac {V_{R}}{V_{P}}}$

gdzie:

$N_{O}$ liczba obiektów w jednej komórce pomiarowej;

$V_{K}$ objętość komórki pomiarowej;

$V_{R}$ objętość roztworu;

$V_{P}$ objętość początkowa preparatu przed rozpuszczeniem;

lub przy zliczaniu w wielu komórkach pomiarowych naraz

${\frac {N_{O}}{n\cdot V_{K}}}\cdot {\frac {V_{R}}{V_{P}}}$

gdzie n – liczba komórek pomiarowych.

Bibliografia

• Mała encyklopedia medycyny – hasło „Komora do liczenia krwinek (hemocytometr)”, t. II, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1991, s. 511, ISBN 83-01-06177-4.