Henryk Orski
Henryk Orski, właśc. Eliasz Chaim Orensztajn (ur. 4 października 1917 Lublin[1], zm. 22 stycznia 2003 Sztokholm) – żołnierz, funkcjonariusz Milicji Obywatelskiej (podpułkownik), nauczyciel historii, dyrektor szkoły. Zdegradowany do szeregowca w 1971.
| posterunkowy MO | |
| Data i miejsce urodzenia |
4 października 1917 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 stycznia 2003 |
| Formacja | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Pochodził z żydowskiej rodziny handlarza skórami Jakuba (Jankel) (zm. 1930) i Marii (Nesia) Cukierkopf (1897–1942). Miał siostrę Sarę (ur. 1920), która zginęła (tak jak matka) w 1942 roku na Majdanku[2][3][4].
Przed II wojną światową działał w Komunistycznej Partii Polski, przez co był więziony w Berezie Kartuskiej i Tarnowie[2]. W czasie wojny przebywał w ZSRR. W latach 1942–1943 był żołnierzem Armii Czerwonej, następnie wstąpił do Wojska Polskiego. Od 11 października 1944 roku pracował w KG MO w Warszawie jako Szef Zarządu Polityczno-Wychowawczego, Wydziału Propagandy, od 1945 roku Szef Zarządu Polityczno-Wychowawczego, Wydziału Organizacyjnego. Od 1946 roku Szef Zarządu Polityczno-Wychowawczego KG MO w Warszawie. W okresie od 1946 do 15 grudnia 1949 roku był szefem Oddziału Szkoleniowo-Politycznego KG MO w Warszawie[1].
Później pracował jako nauczyciel historii, a w latach 1964–1968 był dyrektorem II Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Batorego w Warszawie[5]. W listopadzie 1968 roku razem z rodziną wyjechał do Izraela, później zamieszkali w Sztokholmie w Szwecji. Rozkazem personalnym z 26 marca 1971 roku został pozbawiony stopnia oficerskiego „z powodu braku wartości moralnych” i zdegradowany do stopnia szeregowca[1].
Zmarł w Sztokholmie. Pochowany na Południowym Cmentarzu Żydowskim (Södra Judiska Begravningsplatsen) w Sköndal[6].
Rodzina edytuj
Od 1947 roku był mężem pielęgniarki Haliny z domu Wolman (1922–1998), z którą miał syna Józefa (ur. 27 listopada 1947) i córkę Maję Orską Klamra (ur. 3 maja 1950)[2][7][8].
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 października 1945)[9]
- Złoty Krzyż Zasługi (4 października 1946)[10]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa [online], katalog.bip.ipn.gov.pl [dostęp 2019-12-20].
- ↑ a b c EHRI - Łódź (Litzmannstadt) ghetto scrip, 5 mark coin, saved by a ghetto resident [online], portal.ehri-project.eu [dostęp 2022-11-22].
- ↑ Holocaust Survivors and Victims Database -- Nesia Orensztejn [online], www.ushmm.org [dostęp 2022-11-22].
- ↑ Holocaust Survivors and Victims Database -- Sara Orensztejn [online], www.ushmm.org [dostęp 2022-11-22].
- ↑ Dyrektorzy [online], www.batory.edu.pl [dostęp 2019-12-20].
- ↑ Henryk Orski (1917–2003) – Mémorial Find a Grave [online], www.findagrave.com [dostęp 2019-12-21] (fr.).
- ↑ Maja Orska Klamra, 72 år i Stockholm [online], Birthday.se [dostęp 2022-11-22] (szw.).
- ↑ Jozef Orski, 74 år i Stockholm [online], Birthday.se [dostęp 2022-11-22] (szw.).
- ↑ M.P. z 1945 r. nr 44, poz. 109 „za działalność w konspiracji, udział w walkach partyzanckich i za zasługi w organizowaniu służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej”.
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 23, poz. 50 - Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia 4 października 1946 r.