Historia Malty pod wpływem Fenicjan i Kartaginy
Malta w IX w. p.n.e. została skolonizowana przez Fenicjan, co zakończyło okres prahistorii w dziejach Malty. Nowi mieszkańcy zakończyli czasy izolacji wyspy i nawiązali szerokie kontakty handlowe z sąsiednimi ludami. Także w VIII w. Grecy osiedlili się w miejscu dzisiejszej Mdiny i żyli w pokoju z Fenicjanami[1].
| 800–218 p.n.e. | |
| Język urzędowy | |
|---|---|
| Stolica | |
| Zależne od |
Fenicjanie (800-480 p.n.e.), Kartagina (480-218 p.n.e.) |
| Religia dominująca | |
W 480 p.n.e. Malta przeszła pod panowanie Kartagińczyków, którzy pozostali tam przez dwa kolejne wieki. Wskutek wojen punickich przeszła w 218 p.n.e. w ręce Rzymian[2].
Pod rządami FenicjanEdytuj
Fenicjanie zbudowali mury obronne wokół ważnych osad, lecz do dzisiejszych czasów pozostało ich niewiele. Około roku 700 p.n.e. Fenicjanie, na jednym z najwyższych punktów na wyspie, daleko od morza, założyli i ufortyfikowali miasto Maleth, obecnie Mdina (później miasto zostało zdobyte przez Rzymian i przemianowane na Melite). Ważne fortyfikacje powstały również w mieście Cittadella na Gozo, zbudowano również kilka wież i strażnic obserwacyjnych na wybrzeżu maltańskich wysp[3].
Historycy uważają, że uprawa winorośli i tłoczenie wina zostało zapoczątkowane przez Fenicjan około VIII w. p.n.e.[4]
Niewykluczone, że wyspy maltańskie były integralną częścią fenickiej sieci handlowej. Taką teorię snuje wielu uczonych w reakcji na odkrycie w 2014 r. wraku fenickiego statku w pobliżu wyspy Gozo, załadowanego amforami i kamieniami szlifierskimi[5]. Fenicjanie mieszkali głównie na terenie obecnego Libanu i byli znani jako kupcy, którzy często podróżowali przez Morze Śródziemne[6].
Pod rządami KartaginyEdytuj
Kartagińczycy rządzili Maltą od 480 p.n.e., ich rządy trwały przez ponad dwa i pół wieku. W tym czasie mieszkańcy uprawiali głównie oliwki, chleb świętojański, a także produkowali niektóre tekstylia[7].
W czasie I wojny punickiej w 257 roku p.n.e. wyspy maltańskie doświadczyły niszczycielskiego najazdu armii rzymskiej pod dowództwem Gajusza Atiliusza Regulusa Serranusa, ostatecznie Malta ciągle pozostawała pod wpływami Kartaginy[1].
Podczas II wojny punickiej rzymska flota pod dowództwem konsula Tyberiusza Semproniusza Longusa pokonała kartagiński garnizon dowodzony przez Hamilcara syna Gisco przyłączając ostatecznie Maltę do republiki rzymskiej[8].
PrzypisyEdytuj
- ↑ a b Jacques Godecho, Histoire de Malte, 1970.
- ↑ Mariusz Misztal, Historia Malty - w ramach: Historia małych krajów Europy, 2002.
- ↑ Stephen C. Spiteri, The 'Castellu di la Chitati’ the medieval castle of the walled town of Mdina, 2004.
- ↑ Patrick Fiévez, Kraje śródziemnomorskie, 2009.
- ↑ A Phoenician wreck that just keeps giving, Times of Malta [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Ancient Phoenician boat believed found in Maltese waters, Times of Malta [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Early Inhabitants, Visit Malta [dostęp 2021-10-06] (ang.).
- ↑ Miller 2011 ↓, s. 21.
BibliografiaEdytuj
- Malta. Praca zbiorowa. Luqa: Miller Distributor Limited, 2011. ISBN 978-99932-86-13-4. (ang.).