Hormizm

Hormizm (z grec. 'horme' – napęd) – teoria psychologiczna stworzona przez angielskiego psychiatrę i psychologa Williama McDougalla.

Założenia

Hormizm opiera się na teorii instynktów:

Umysł ludzki ma pewne odziedziczone i wrodzone tendencje, stanowiące istotne źródła wszystkich myśli i czynów, czy to osobniczych, czy to zbiorowych, lub będące dla nich siłami motywacyjnymi, a zarazem bazą, z której stopniowo pod wpływem uzdolnień intelektualnych rozwija się charakter i wola jednostek i narodów (...).

W. Mc Dougall, Introduction to Social Psychology (Wstęp do psychologii społecznej)

Instynkt według Mc Dougalla to wrodzona i odziedziczona dyspozycja psychofizyczna. Wyróżnił on siedem instynktów podstawowych:

• instynkt ucieczki i uczucie strachu,
• instynkt odrzucenia i uczucie wstrętu,
• instynkt ciekawości i uczucie zdziwienia,
• instynkt walki i uczucie gniewu,
• instynkt samoponiżenia i uczucie poddania się,
• instynkt samoutwierdzenia i uczucie górowania,
• instynkt rodzicielski i uczucie tkliwości.

Dodatkowo Mc Dougall wyróżnił cztery instynkty złożone:

• seksualny,
• stadny,
• zdobywania,
• konstrukcji.

Ponadto według teorii hormizmu ludzi cechuje pięć tendencji wrodzonych do: sympatii, czyli sympatycznej idukcji uczuć, sugestii i sugestywności, naśladownictwa, zabawy oraz temperament.

W hormizmie instynktom przypisuje się rolę podobną do tej, jaką pełni popęd seksualny w psychoanalizie Freuda: są one motorem napędzającym ludzką działalność, leżą u podstaw kultury.

Krytyka

Głównym zarzutem wobec hormizmu była liczba wyróżnionych przez Mc Douglla instynktów. Kolejni badacze poszerzali ich listę.

Bibliografia

• J. Pieter, Historia Psychologii, Warszawa 1972.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.