Hotel „Palace”
Hotel „Palace” – wybudowany w 1930 modernistyczny hotel, mieszczący się w Zakopanem przy ul. Chałubińskiego 7.
 nr rej. A-738 z 31 maja 2000[1]
| |
 Hotel „Palace” (2024) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Chałubińskiego 7 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny |
modernizm |
| Architekt |
Prot Komornicki |
| Ukończenie budowy |
1930 |
| Pierwszy właściciel |
Włodzimierz Schneider |
Położenie na mapie Zakopanego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego  | |
 49°17′29,86″N 19°57′59,87″E/49,291628 19,966631
| |
Historia
edytujW czasie II wojny światowej przemianowany został na siedzibę Gestapo. W piwnicach urządzono więzienie, a na parterze sale przesłuchań. Ze względu na okrutne tortury stosowane w czasie przesłuchań został nazwany „Katownią Podhala”[2].
Jesienią 1946 roku odbył się w „Palace” proces przywódców Goralenvolku[3].
Po wojnie, pomiędzy 1948-1949, w „Palace” mieściło się sanatorium przeciwgruźlicze imienia dr Jerzego Gromkowskiego. Następnie, aż do 1978 roku było tu sanatorium przeciwgruźlicze Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Po nim budynek użytkowany był jako żłobek miejski, a następnie przeszedł w ręce prywatne. Piwnice zostały przebudowane i znaczna liczba napisów wydrapanych na ścianach cel przez więźniów, zamalowana. W latach 1992–1999 w budynku działało Społeczne Liceum Ogólnokształcące. W lipcu 1999 roku rozpoczęto remont budynku z zamiarem urządzenia w nim pensjonatu. Zniszczeniu uległy: cela nr 1, podłoga w celi nr 3, kajdany którymi przykuwano więźniów do ścian. Zdewastowano oryginalne napisy i ślady krwi na ścianach piwnic[4][5].
W 2000 roku budynek został przez Małopolskiego Konserwatora Zabytków wpisany do rejestru zabytków województwa małopolskiego pod numerem A–738[5].
W 2001 roku w budynku powstał ośrodek sportowo-rehabilitacyjno-szkoleniowy firmy Stopex, który zaadaptował na swoje potrzeby część dawnych cel w których otwarto m.in. odnowę biologiczną[5].
W 2000 roku rozpoczęto prace w pomieszczeniach przyziemia przystosowując je do utworzenia w nich Izby Pamięci[5].
W grudniu 2017 roku budynek został wykupiony przez gminę za kwotę 11,5 mln złotych. 13 grudnia 2021 roku budynek odkupiło Muzeum Tatrzańskie płacąc 3/4 jego wartości, a pozostałą część otrzymując w formie darowizny[5].
Na realizację projektu utworzenia w budynku muzeum Muzeum Tatrzańskie otrzymało prawie 12 mln zł z funduszy unijnych, ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014 – 2020 w ramach Osi Priorytetowej 6. Dziedzictwo regionalne i 4 mln ze środków Województwa Małopolskiego[5].
Remont budynku rozpoczęto w 2022 roku[5].
8 marca 2024 roku zostało otwarte Muzeum Walki i Męczeństwa „Palace” w Zakopanem[6]. Muzeum otwarte jest we wtorki i czwartki w godzinach 16:00–17:00.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ Alfons Filar, Michał Leyko: Palace Katownia Podhala – Tajemnice Lochów Gestapowskiej Placówki w Zakopanem, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
- ↑ Bartłomiej Kuraś, Paweł Smoleński, Krzyżyk niespodziany: czas Goralenvolk, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2017, s. 112, ISBN 978-83-8049-458-9 [dostęp 2024-02-12].
- ↑ Gazeta Krakowska [1]. Górale walczą o nabycie „Katowni Podhala”.
- ↑ a b c d e f g Historia Palace – Muzeum Palace [online] [dostęp 2024-07-16] (pol.).
- ↑ Dziennik Polski „Palace” katownia Podhala.