Huta Marta
Huta Marta (też: Huta Marty, niem. Marthahütte) − huta znajdująca się w śródmieściu Katowic[1], działająca w latach 1852−1928. Po I wojnie światowej zajmowała obszar położony na północ od biegu Rawy i położonych wzdłuż niej stawów hutniczych i sięgający na północy mniej więcej po linię obecnej ul. Chorzowskiej. Na wschodzie sięgała po dzisiejszą al. W. Korfantego, a na zachodzie prawie po linię obecnej ul. F. W. Grundmanna[2].
 Zabudowania Marthahütte (po prawej) i potok Rawa na pocztówce z początku XX wieku (po lewej w tle Synagoga Wielka w Katowicach) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Data założenia |
1852 |
| Data likwidacji |
1928 |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 50°15′47″N 19°01′11″E/50,263056 19,019722
| |
U początków huty Marty leżały dwie walcownie cynkowe. Południowa, wybudowana w 1852[3][4], została wydzierżawiona Śląskiemu Towarzystwu Akcyjnemu dla Hutnictwa Cynkowego i jako taka działała do końca 1862. Huta północna została wybudowana w 1854, jednak nigdy nie uruchomiono w niej walcowni cynku. W 1857 przeszła w dzierżawę Towarzystwa Akcyjnego Minerwa, która przebudowała ją na walcownię żelaza[5]. Produkowano tu szyny kolejowe (od 1859[3]). Około 1858 w hucie pracowało 80 mężczyzn, 92 kobiety i grupa dzieci[3]. W latach 1867−1869 również hutę południową przebudowano na walcownię żelaza[5].
Od 1889 zakład należał do Kattowitzer Aktiengesellschaft für Bergbau und Eisenhüttenbetrieb[3]. W 1892 huta posiadała trzydzieści pieców pudlarskich i jedenaście zgrzewczych[3]. Produkowała wszystkie gatunki handlowe wyrobów żelaznych: rury, taśmy (m. in. jako półfabrykat do wyrobu gwoździ), śruby, nity i in. Przed I wojną światową znaczną część produkcji kierowano do Rosji[5].
Hutę zamknięto w 1928, a niektóre jej zabudowania stały do lat 60. XX wieku. Na wschodnim skraju dawnej huty Marta wybudowano blok mieszkalny Superjednostka.
Przypisy
edytuj- ↑ Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 14. ISBN 978-83-7729-021-7.
- ↑ Mapa WIG, 1933. [dostęp 2024-07-04].
- ↑ a b c d e Koniec Załęskiego Przedmieścia. katowice.wyborcza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-03)]. (pol.) www.katowice.gazeta.pl [dostęp 2011-07-12]
- ↑ Andrzej Plewako: Działalność Kuźnicy Boguckiej w Katowicach. Katowice: Katowickie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne, 1985, s. 13.
- ↑ a b c Nałęcz-Gostomski Władysław: Dzieje i rozwój Wielkich Katowic jako ośrodka górnośląskiego przemysłu i stolicy autonomicznego Województwa Śląskiego, wyd. Magistrat Wielkich Katowic, Katowice 1926, s. 143.
Bibliografia
edytuj- Katowice 1865–1945. Zarys rozwoju miasta. Red. J. Szaflarski, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach, Wydawnictwo "Śląsk", Katowice, 1978, s. 69.
- Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993. ISBN 83-85831-35-5.